پدیده گردوغبار رویدادي طبیعی است و در بخش هایی از جهان که داراي مناطق خشک و بیابانی وسیع هستند ایجاد می شود. این پدیده كه کیفیت هوا و عمق دید را کاهش می دهد مي‌تواند اثرات سویی بر سلامت انسان به خصوص افراد داراي مشکلات تنفسی داشته باشد.
به گزارش ايسنا، مرکز سلامت محیط وکار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي توصیه هایی درباره چگونی کاهش اثرات پديده گردوغبار بر سلامت انسان منتشر كرد.
گردوغبار و تنفس
ذرات گردوغبار از نظر اندازه کاملا متفاوت هستند و از ذرات درشت (غیر قابل تنفس) تا ریز ( قابل تنفس) طبقه بندي می شوند. ذرات درشت گردوغبار حداکثر می توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه پیدا کنند اما ذرات ریز می‌توانند به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجراي تنفسی و ریه نفوذ کنند. ذرات ریزتر اثرات نسبتاً مهمی بر سلامت انسان می گذارند. بیشتر ذراتی که در پدیده گردوغبار حضور دارند از نوع درشت یا غیر قابل تنفس هستند و تهدید جدي براي سلامت مردم ایجاد نمی کند. ولی ممکن است در افرادي که سابقه بیماري هاي تنفسی دارند مانند مبتلایان به آسم و آمفیزم مشکلاتی ایجاد نماید.
تماس با گرد و غبار و اثرات آن بر سلامت
متداول ترین نشانه هایی که طی یک پدیده گردوغبار مشاهده می شود تحریک چشم‌ها و راه‌هاي هوایی فوقانی است.
در زمان بروز پدیده گردوغبار، گروه‌هاي پرخطر كه ممكن است آسیب پذیري بیشتري داشته باشند، عبارتند از: نوزادان، کودکان و نوجوانان، سالخوردگان، افراد مبتلا به بیماري هاي تنفسی مانند آسم و برونشیت و آمفیزم، بیماران قلبی.
قرارگرفتن این افراد در معرض گردوغبار ممکن است، واکنش‌هاي حساسیتی و حملات آسم را تشدید کند، مشکلات تنفسی حادي را ایجاد کند، در ایجاد بیماري هاي قلبی و عروقی موثر باشد، طول عمر را کاهش دهد. قرار گرفتن طولانی در معرض ذرات منتقله توسط هوا می تواند مشکلات تنفسی و ریوي و احتمالا بیماري هاي قلبی ایجاد کند.
در زمان بروز پدیده گرد و غبار چه باید کرد؟
اقدامات احتیاطی زیر می تواند به شما کمک کند تا خود را از اثرات سوء گرد و غبار حفظ کنید و اثرات نامطلوب این پدیده را بر سلامت خود به حد اقل برسانید:
از فعالیت درخارج از منزل اجتناب کنید. اگر الزاما بایستی در هواي آزاد فعالیت کنید زمان آن را به حد اقل ممکن کاهش دهید.
از ورزش سنگین به ویژه اگر داراي مشکلات تنفسی و آسم هستید خودداري کنید.
در خانه یا محیط هاي بسته بمانید و درها و پنجره ها را بسته نگاه دارید. درصورت امکان در اماکن داراي سیستم تهویه مطبوع بمانید.
اگر داراي آسم هستید یا نشانه هایی مانند کوتاهی تنفس، سرفه و خس خس کردن و درد قفسه سینه را مشاهده کردید برنامه درمانی خود را دنبال کنید و اگر نشانه ها برطرف نشد با پزشک خود مشورت کنید.
ایمنی در شرایط بروز پدیده گرد و غبار
در زمان بروز این پدیده میزان دید به سرعت کاهش می یابد. اگر در چنین شرایطی در جاده هستید و کاهش عمق دید بر توانایی دید شما تاثیر می گذارد آهسته تر برانید و در صورت لزوم با توجه کامل به علایم راهنمایی و رانندگی تا بر طرف شدن شرایط حاد، اتومبیل خود را در نقطه امنی متوقف نمایید. اگر اتومبیل شما داراي سیستم تهویه مطبوع است آن را در وضعیت چرخش مجدد هوا قرار دهید تا گرد و غبار ورودي به اتومبیل شما کاهش یابد. توجه به این موارد می تواند در کاهش اثرات جانبی گرد و غبار موثر باشد:
براي جلوگیري از آلودگی مواد غذائی و آب آشامیدنی استفاده از پوشش مناسب براي مواد غذائی آماده مصرف ضروري است. لازم است مواد غذائی قبل از نگهداري در یخچال از ذرات و گرد و غبار زدوده شوند. براي کاهش تماس با گرد و غبار در محیط زندگی، نظافت روزانه توصیه می شود.
آیا استفاده از ماسک در زمان بروز گرد و غبار به ما کمک می کند؟
ماسک هاي کاغذي معمولی و دستمال نمی توانند جلوي ورود ذرات ریز گرد و غبار به سیستم تنفسی ما را بگیرند و بنابراین استفاده از آن ها توصیه نمی شود. ماسکهاي ویژه اي که با عنوان 1P و 2 P عرضه می شوند براي این شرایط تا حدي مناسب است. در استفاده از ماسک باید به نکات زیر توجه کرد:
پوشیدن آنها باعث احساس گرما شده و معمولا راحت نیست. اگر ماسک بطور کامل اطراف بینی و دهان را نپوشاند، مثلا براي افرادي که محاسن بلندي دارند و راه نفوذ براي هوا باقی باشد، تاثیرچندانی ندارد. این ماسک ها آلاینده هاي گازي هوا مانند منوکسید کربن را نمی گیرد. تنفس با استفاده از ماسک از حالت معمولی دشوار تر است و افراد داراي سوابق بیماري قلبی عروقی و تنفسی باید با پزشک خود مشورت نمایند. استفاده از این ماسک ها براي افراد سالمی که به ناچار باید در زمان بروز پدیده گرد و غبار در بیرون بمانند، قابل توصیه است.