دیابت نوع یک عموماً به عنوان یک بیماری مزمن و مرتبط با اختلال سیستم ایمنیشناخته شده است. در این بیماری سلول های بتا پانکراس دچار بیماری اتوایمیون –اختلال عملکرد سیستم ایمنی می شوند. این اختلال در معاینات اولیه بالینی مشخص نبوده و انواع و میزان آن در هر فردی متفاوت است و بستگی به استعداد و پیش زمینه ژنتیکی این افراد دارد. شواهد جمع آوری شده در این مورد نشان دهنده نقش مهم و قابل تامل فاکتور های محیطی در ابتلا و پیشرفت این بیماری است. همچنین مطالعات موید آن است که اولین نشانه های اختلال خودایمنی در سلول های بتا در سال اول زندگی شروع می شود.
مطالعات جدید نشان داده اند که شیردهی کوتاه مدت و مصرف زود هنگام پروتئین های پیچیده، مانند پروتئین شیر گاو، غلات صبحانه، میوه ها ، توت ها و گیاهان ریشه ای مانند هویج و شلغم به عنوان عوامل خطر بروز خود ایمنی سلول های بتا پانکراس و دیابت نوع یک مورد توجه هستند. حال این سوال مطرح است که آیا مصرف شیرخشک های بسیار هیدرولیز شده، احتمال بروز دیابت نوع یک را در نوزادان کاهش می دهد؟
به این منظور مطالعات گسترده ای در 77 مرکز در 15 کشور انجام گرفت. در این مطالعات 5606 نوزاد از خانواده هایی که دارای سابقه دیابت نوع 1 بودند و 2159 نوزاد واجد شرایط که دارای عامل خطر ژنوتایپ HLAبودند انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. همه مادران این نوزادان نیز به شیردهی طبیعی تشویق شدند.
نتایج این مطالعات نشان داده است که تجمع یک نوع یا بیشتر از یک نوع از آنتی بادی هایی که در بروز خود ایمنی و دیابت تاثیر دارند در نوزادانی که از شیرخشک های هیرولیزشده استفاده کرده بودند، در سن 5/4 سالگی تا 50 % کاهش داشته است. یافته فوق در سن 10 سالگی نیز پیگیری و همچنان تایید گردید. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده نکردن از مکمل ویتامین Dو رشد سریع نوزاد در یک دوره کوتاه نیز ممکن است در بالا بردن خطر دیابت نوع 1 موثر باشد .
نکته عملی: مسلما شیر مادر در صورت در دسترس بودن، سالم ترین و مفیدترین غذا برای نوزاد به شمار می آید که می تواند به طور قابل توجهی نوزاد را در مقابل بیماری های متفاوت محافظت کند. در غیر این صورت استفاده از شیرخشک های هیدرولیز شده پس از گرفتن شیر مادر از نوزاد ممکن است در کاهش احتمال بروز این اختلال کمک کننده باشد. از طرفی مکمل درمانی با ویتامین D برای نوزادان بسیار ضروری است و باید مصرف این ویتامین از 15 روزگی نوزاد آغاز گردد.