عصر ایران- سیزدهم خرداد ماه سال 1342 در مدرسه فیضیه قم، سخنرانی ای ایراد شد که فردای آن روز هیچ روزنامه ای اجازه انتشار متن آن را نیافت. اما در برخی از محافل و معابر خبر آن نقل می شد و متن تکثیر شده سخنان عصر عاشورای "آیت الله خمینی" ، دست به دست می گشت.
هرچند در ابتدا سعی شد تا شرح این ماجرا در جامعه منتشر نشود ولی به فاصله دو روز، بسیاری از شهرهای کشور صحنه قیام و برخورد شد و نهایتا بعد از ظهر روز پانزدهم خرداد، رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور خبر دستگیری "آیت الله خمینی" را تایید کرد و اتهاماتی را به ایشان نسبت داد.
نگاهی به اخبار روزنامه های آن ایام بهتر می تواند جریانی را که زیر پوست جامعه در حال رشد و نمو بود نشان دهد*:
روزنامه اطلاعات 14 خرداد 42
مراسم عزای حسینی در تهران و شهرستان ها:
تهران در این دو سه روز ایام سوگواری به خصوص در روز های تاسوعا و عاشورا در عزای کبرای سرور شهیدان عالم حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام بصورت یک ماتمکده عمومی در آمده بود.
از ساعت پنج بعد از ظهر روزهای تاسوعا و عاشورا مجلس سوگواری حضرت خامس آل عبا از طرف وزارت دربار شاهنشاهی در کاخ گلستان منعقد گردید.
با وجود وسعت بی سابقه عزاداری امسال در تهران و حومه، کوچکترین عمل خلاف نظم روی نداد و از طرف شهرداری و ژاندارمری در این خصوص اعلامیه هایی انتشار یافت.
مراسم عزاداری حسینی در شهرستان های قم و مشهد برگزار گردید و در مساجد و تکایا از فداکاری و جانبازی سرور شهیدان حضرت امام حسین علیه السلام تجلیل گردید و مصائب آن بزرگوار تذکر داده شد.
روزنامه اطلاعات 14 خرداد 42
یک سرپاسبان در مشهد کشته شد:
روز جمعه گذشته مقابل مسجد جامع گوهرشاد حادثه تاثر انگیزی روی داد که در نتیجه سرپاسبان غلامعلی شباهنگ کشته شد و سر پاسبان علی حامد غفاریان به شدت مجروح گردید.
مشروح جریان را خبرنگار ما در مشهد چنین گزارش می دهد، ساعت هشت و نیم بعد از ظهر روز جمعه گذشته مقابل مسجد گوهرشاد مشهد عده ای از کسبه و اهالی این شهرستان اجتماع کرده بودند و درباره اعلامیه ای که از طرف آیت الله خمینی علیه دولت منتشر شده بود صحبت می کردند و عده ای هم مشغول مطالعه این اعلامیه که بر دیوار مسجد زده شده بود بودند. در اینموقع سرپاسبان شباهنگ و سرپاسبان علی حامد غفاریان مامورین کلانتری بخش چهار برای متفرق کردن مردم اقدام به کندن اعلامیه های مزبور از دیوار مسجد کردند.
بدنبال کندن اعلامیه ها، مردم نسبت به عمل این دو مامور بشدت اعتراض کردند و بین آنها نزاع درگرفت. در حین نزاع شخصی به نام محمد حسنی فرزند حسن 31 ساله شغل کبابی که بیش از همه به این جریان دامن می زد با کارد بزرگی به میان جمعیت پرید و در حالیکه ناسزا می گفت دو نفر سرپاسبان مزبور را بشدت مجروح کرد.
بر اثر شدت ضربات وارده سرپاسبان غلامعلی شباهنگ بلافاصله درگذشت و سر پاسبان علی حامد غفوریان از ناحیه سر به سختی مجروح گردید که برای معالجه به بیمارستان دویست تختخوابی انتقال داده شد.
روزنامه اطلاعات 15 خرداد 42
حوادث دیروز و امروز
طبق گزارشاتی که خبرنگاران ما می دهند دیروز و پریروز بعضی از دستجات که در خیابان های تهران به عنوان عزاداری حضرت خامس آل عبا (ع) حرکت می کردند، شعارهایی می دادند و چون این شعارها جنبه سیاسی داشت شهربانی کل کشور اعلامیه ای صادر کرد. عصر دیروز هنگام اجرای برنامه مسابقه فوتبال در امجدیه دو بار برنامه فوتبال قطع گردید و اعلامیه شهربانی از رادیو خوانده شد.
(بخشی از اعلامیه شهربانی)
شهربانی کل کشور بنا به مسئولیت انتظامی و تامین آزادی و کسب و کار ساکنین پایتخت و تامین عبور و مرور شهر اعلام می دارد چون این عده مخالفین اصلاحات ارضی باعث اخلال نظم و کسب و کار مردم شده اند از این به بعد بهیچوجه اجازه نخواهد داد چنین تظاهراتی تکرار شود.
محرکین و مسببین این قبیل تظاهرات را به شدت سرکوب و تحت تعقیب قانونی قرار خواهد داد.
ممانعت پلیس
ساعت پنج بعداز ظهر دیروز جمعیتی که پیش از ظهر در خیابان های شهر حرکت میکرد و بجای غزاداری شعارهای سیاسی میداد از خیابان ناصر خسرو براه افتاد ولی طبق تصمیم دولت و اعلامیه شهربانی در میدان سپه با جلوگیری و ممانعت قوای نظامی برخورد.
حوادث امروز تهران
از بامداد امروز در حوالی بازار تهران اجتماعاتی تشکیل شد و تدریجا برخوردهایی بین عده ای از تظاهر کنند گان و قوای انتظامی روی داد که دامنه آن بالا گرفت و در حدود ده بامداد بر اثر زد و خوردهای خیابانی رفت و آمد دو قسمت مرکزی و جنوب شهر قطع شد.
صدای تیراندازی در خیابان های ناصر خسرو، بازار بوذر جمهری، خیام گلوبندک و میدان ارک شنیده می شد و گاهی نیز دود و آتش به آسمان زبانه می کشید.
روزنامه اطلاعات 15 خرداد 42
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور: آیت الله خمینی و آیت الله قمی دستگیر شدند
ساعت یک و نیم بعد از ظهر امروز در یک جلسه مطبوعاتی تیمسار سرلشگر حسن پاکروان معاون نخست وزیر و رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور در کاخ نخست وزیری پیرامون جریانات امروز اطلاعاتی در اختیار خبرنگاران داخلی و خارجی گذاشت.
تیمسار سرلشگر پاکروان بدوا اظهار داشت: مذهب رسمی ایران مذهب شیعه اثنا عشری است. مذهب ما مانند ملیت و سلطنت از تجلیات موجودیت ایرانی ماست. هیچ کدام از این تجلیات نمی تواند از دیگری تفکیک گردد و ما سربازان ارتش شاهنشاهی همانطوریکه برای شاه و کشور حاضریم جان خود را فدا کنیم برای دفاع از مذهبمان تا آخرین قطره خون خود ایستادگی خواهیم کرد.
چند ماه پیش اعلیحضرت همایونی به انقلاب عظیمی دست زده اند که اساس جامعه ما را تغییر خواهد داد و از هر لحاظ آن را برای مقابله با دنیای امروز آماده تر و قوی تر خواهد ساخت.
سفسطه را بگذاریم کنار و خود را گول نزنیم. در جامعه ایرانی زنها آزاد نیستند و آنها نیز توده ای را تشکیل می دهند که از ابراز وجود درجامعه محروم بوده و و به طور خاص استثمار می شدند.
با کمال تاسف حالا باید به مطلبی بپردازم که دردناک و مشمئز کننده است. عده بسیار محدودی از روحانیون با همدستی عناصر بسیار پلید خواسته اند با استفاده از نفوذ معنوی خود یک تلاش مذبوحانه بکار برند و برخلاف اراده تمام ملت جلوی اقدامات آزادی بخش اعلیحضرت همایونی را گرفته و امیال پلید خود را ارضا نمایند.
آقای خمینی که با مشاهده این وضع تصور می کرد که بتواند با بهره برداری از عوامل مرتجع و خائن از این راه بزرگ شود و در عالم تشیع به مقامی برسد علمدار یک نقشه خائنانه شد، ابتدا به طور مذبوحانه سعی کرد جلو اصلاحات را بگیرد اما وقتی که دید تمام ملت در این راه از شاهنشاه پشتیبانی می کنند فهمید که تنها راه موفقیت اینست که با دشمنان داخلی و خارجی ایران زد و بند نماید.
در مقابل خیانت فقط یک وظیفه برای انسان باقی می ماند که عبارتست از سرکوبی بیرحمانه خائنین و بشما می توانم قول دهم که دیگر گذشتی نخواهد شد و به طرح خائنانه ای که چند پرده ای از آن را تا بحال مشاهده کرده اید در همین جا خاتمه خواهیم داد تا انقلاب عظیم اعلیحضرت همایونی در محیط آرام و بطور منظم اجرا گردد.
در این وقت تیمسار سرلشگر پاکروان اظهار داشت: اطلاع دارند که آقای خمینی و آقای قمی دستگیر شدند و عده دیگری نیز باز داشت شدند.
اگر به روش ما واقف باشید نظر اعلیحضرت شاه و
دولت اینست که اعمال زور به حداقل برسد. آنچه می توانم بگویم تعداد توقیف شدگان تا
بحال بسیار کم است شاید در تمام کشور به سی نفر هم نرسد و ما در مقابل ناراحتی
فراوانی که ایجاد شده ناچار از توقیف عده ای بیشتر خواهیم بود.
*: رسم الخط و ادبیات این اخبار مطابق با رسم الخط و ادبیات منتشر شده در روزنامه اطلاعات است.