وقتي شما چيزي مي‌خوريد بدنتان غذاها را تجزيه مي‌كند تا بتواند از آنها براي ساخت و تغذيه سلول‌ها و توليد انرژي استفاده كند و اين فرايند گوارش يا هضم ناميده مي‌شود.
به گزارش ايسنا، دستگاه گوارش متشكل از مجموعه‌اي از اعضا است كه در يك مسير طولاني به هم مرتبط شده‌اند. اين مسير كه از دهان آغاز و به مقعد ختم مي‌شود شامل مري، معده، روده كوچك و روده بزرگ است. بعلاوه اعضاي ديگر چون كبد و لوزالمعده نيز به اين مسير ملحق مي‌شوند و ترشحات خود را براي كمك به هضم غذا به اين لوله گوارشي نسبتا طولاني مي‌ريزند.
به گزارش سايت اينترنتي مركز تخصصي مايو كلينيك، انواع بسياري از اختلالات گوارشي وجود دارند كه مي‌توانند اين فرايند را با مشكل مواجه كنند. علائم اختلالات گوارشي نيز بسته به نوع آن متفاوت هستند و به طور كلي توصيه مي‌شود كه در صورت مشاهده علائم مشكوك به پزشك مراجعه شود. در مجموع متداول‌ترين علائم يك اختلال گوارشي عبارت از مدفوعي خوني، تغيير در عادات روده‌اي، دردهاي شديد شكمي، كاهش وزن غيرارادي و سوزش سردل مقاوم به آنتي اسيدها هستند.
در اين گزارش آمده است، عوامل مختلفي در بروز اين اختلالات نقش دارند اما شايع‌ترين آنها عبارتند از:
- استرس كه در اشكال مختلف جسمي، روحي و عاطفي و فکري مي‌تواند يکي از مهم‌ترين عوامل در بروز مشکلات گوارشي نظير سندرم روده تحريک‌پذير و سوء هاضمه باشد. هنگامي که دچار استرس مي‌شويد، فرآيند هضم مواد غذايي دچار اشکال شده و سرعت آن کاهش مي‌يابد، زيرا تمام قواي بدن شامل خون‌رساني، تأمين انرژي و اکسيژن رساني صرف از بين بردن استرس وارده به بدن مي‌شود و در نتيجه اين امر موجب مي‌شود که مواد غذايي به مدت طولاني‌تري در دستگاه گوارش باقي مانده و در نهايت به ايجاد عوارض گوارشي منجر شود.
- مصرف قهوه به مقدار زياد اگر معده خالي باشد، سبب بروز ناراحتي و گرفتگي دستگاه گوارش مي‌شود. مصرف زياد قهوه سبب افزايش حالت اسيديته ترشحات معده شده و در نتيجه به جدار روده‌ها آسيب مي‌رساند. از طرفي قهوه سبب ايجاد سوزش سر دل و برگشت اسيد يا فرايند ريفلکس مي‌شود.
- بسياري از داروهايي که مصرف مي‌کنيم، بر روي عملکرد دستگاه گوارش تاثير مي‌گذارند. يکي از آسيب‌هاي شايع دستگاه گوارش بر اثر مصرف داروها، آسيب ديدن جدار و مخاط معده است. برخي از داروها سبب کاهش فعاليت و عملکرد عصب‌ها و ماهيچه‌هاي دستگاه گوارش مي‌شوند. برخي از داروها نيز سبب بروز يبوست در افراد مي‌شوند.
- اگر در زندگي معمولا فرد کم تحرکي بوده و فعاليت فيزيکي چنداني نداشته و نداريد، اين امر سبب تضعيف دستگاه گوارش مي‌شود. کم تحرکي سبب کاهش متابوليسم و سوخت و ساز بدن مي‌شود و تشديد كننده يبوست است. در عوض ورزش کردن، سبب رفع تنبلي معده شده و با تحريک ماهيچه‌هاي روده سبب حرکت مواد غذايي موجود در روده مي‌شود و به دفع آن کمک مي‌کند. بنابراين براي داشتن سيستم گوارش سالم بايد سبک زندگي افراد سالم باشد و با رژيم غذايي مناسب، ورزش مداوم، اجتناب از مصرف الکل و دخانيات و کم کردن استرس در زندگي به سلامت دستگاه گوارش خود کمک كنند.
- فاكتور بعدي موثر در بروز اختلالات گوارشي سيگار است. ترکيبات شيميايي زيادي در سيگار وجود دارند که صدها نوع از اين ترکيبات سمي هستند و اين ترکيبات سمي با آسيب رساندن به دستگاه گوارش سبب بروز بيماري‌هاي شايع دستگاه گوارش مانند سوزش سر دل و زخم معده مي‌شوند. سيگار کشيدن همچنين سبب افزايش خطر ابتلا به التهاب روده و سنگ کيسه صفرا مي‌شود.
- كاهش فيبر موجود در رژيم غذايي نيز در بروز اين اختلالات نقش دارد. فيبر يکي از ترکيبات مفيد موجود در مواد غذايي است که سبب خوب کار کردن دستگاه گوارش شده و به دستگاه گوارش در حذف مواد زائد و سمي کمک مي‌نمايد. فقدان فيبر در رژيم غذايي روزانه افراد مي‌تواند سبب بروز يبوست و ساير بيماري‌ها از جمله سرطان روده و روده بزرگ شود.
- و بالاخره خوب نجويدن غذا و بلعيدن غذاي نجويده سبب مي‌شود که کار دستگاه گوارش مضاعف شود و مدت زمان طولاني‌تري را صرف تجزيه و شکستن مواد غذايي به اجزاي کوچک‌تر نمايد و همين امر سبب مي‌شود که عمل جذب ريزمغذي‌ها از قبيل انواع ويتامين‌ها، مواد معدني و ساير ترکيبات مورد نياز بدن به خوبي صورت نگرفته و اين مواد مفيد از بدن دفع شوند. از طرفي خوب نجويدن غذا مي‌تواند سبب ايجاد باد گلو و توليد گاز و عدم هضم مواد غذايي شود.
آمارها نشان مي‌دهد كه هر سال در آمريكا ميليون‌ها مورد ابتلا به اختلالات گوارشي تشخيص داده مي‌شود. به طور كلي حدود 90 ميليون نفر در اين كشور به انواع مختلفي از مشكلات گوارشي مبتلا هستند و اين اختلالات موجب سالانه بيش از 104 مورد مراجعه به مطب پزشكان در امريكا مي‌شود.