در پي ممنوعيت توسعه افقي شهر تهران، شهرداري طرح گسترش عمودي پايتخت را در دستور كار دارد تا به موازات اجراي طرح تفصيلي، ارتفاع اين كلانشهر را حداقل به 2 برابر وضعيت كنوني، افزايش دهد.
طرح جديد طبق گفته معاون شهرسازي شهرداري‌تهران‌شامل«اخذ معكوس عوارض‌ساخت» است به اين صورت كه برخلاف رويه موجود، صدور مجوز براي ساختوسازهاي كوتاه‌مرتبه پرهزينه مي‌شود و در مقابل، نرخ عوارض احداث بلندمرتبه‌ها كاهش پيدا خواهد كرد.
با اجراي اين طرح عملا چالش هزينه‌اي «نرخ تراكم» براي برج‌سازي در تهران مرتفع شده و با رونق ساخت اين نوع ساختمان‌ها، مسير بهره‌برداري واقعي از زمين براي انبوه‌سازان هموار مي‌شود.
در حال حاضر آن‌طور كه رييس انجمن انبوه‌سازان تهران مي‌گويد، اغلب سازنده‌ها از ترس قيمت تراكم، ساختمان‌هاي كم‌ارتفاع بنا مي‌كنند كه با توجه به ارزش زمين مجبور هستند 40 درصد قيمت تمام‌شده هر واحدمسكوني را بابت خريد زمين هزينه كنند، اما چنانچه عوارض بلندمرتبه‌سازي كاهش پيدا كند، تعداد آپارتمان‌ها در مساحت مشخصي از زمين، افزايش يافته و از اين طريق، قيمت تمام‌شده مسكن كاهش مي‌يابد.
ايرج رهبر، رييس انجمن انبوه‌سازان تهران درباره طرح گسترش عمودي پايتخت به «دنياي‌اقتصاد» گفت: اين طرح بخشي از اقدامات شهرداري براي اجراي طرح تفصيلي است كه سازنده‌ها و سرمايه‌گذاران ساختماني از آن استقبال مي‌كنند و نتيجه اجرايي آن را، شكست قيمت زمين در پايتخت مي‌دانند.
وي با بيان اينكه در حال حاضر سازنده‌ها براي تامين زمين با كاربري مسكوني به طور متوسط مترمربعي 4 تا 5 ميليون تومان هزينه مي‌كنند كه اين رقم به غير از هزينه ساختوساز است، تصريح كرد: حمايت شهرداري از برج‌سازي، كاربري زمين براي انبوه‌سازان را واقعي مي‌كند.
همچنين هيربد معصومي، معاون امور معماري و شهرسازي شهرداري تهران نيز درباره جزئيات طرح گسترش عمودي پايتخت به «دنياي‌اقتصاد» گفت: برخي مناطق تهران استعداد احداث حداقل 40 برج 50 طبقه را دارند در حالي كه هم‌اكنون عمده برج‌هاي مسكوني در منطقه يك قرار دارد و در ساير محله‌ها، حداكثر ارتفاع ساختمان‌ها، 8 طبقه است.
وي افزود: شهرداری تهران که بنا دارد براساس طرح تفصیلی جدید پایتخت از گسترش افقی تهران جلوگیری کند و ارتفاع شهر را در جهت عمودی زیاد کند؛ در برنامه ریزی جدید خود تعیین کرده است که برای تشویق بیشتر سازندگان برخلاف روال گذشته، از ساخت و سازهای کوتاه مرتبه شهر عوارض بیشتری دریافت کند و به این ترتیب شهر را در نقاط پیش بینی شده در طرح تفصیلی، در جهت عمودی رشد دهد.
معاون شهرسازی شهرداري گفت: شهرداری بنا ندارد که در تهران بلندمرتبه‌سازی کند، اما براساس نقاط پیش‌بینی شده در طرح تفصیلی، باید برج‌هاي بالاي 50 طبقه ساخته شود تا از این طریق بتوانیم بلند مرتبه‌سازی در تهران را به افق سال 1405 كه ميانگين ارتفاع پايتخت را چهار طبقه تعيين كرده، برسيم. به گفته معصومی‌متوسط تعداد طبقات ساختمان‌ها در مقطع کنونی در تهران فقط 1/2 طبقه است که با متوسط استاندارد جهانی پایتخت کشورهای دیگر فاصله زيادي دارد.
معصومی‌معتقد است در حال حاضر در بلند مرتبه‌سازی عوارض بیشتری از مالکان دریافت می‌شود این در حالی است که براساس سیاست های جدید، دریافت عوارض بیشتر از ساختمان‌های بلندمرتبه متوقف و به مرور زمان از ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه عوارض بیشتری دریافت مي‌شود.
او اضافه کرد: بنا داریم در افق 1405 متوسط تعداد طبقات پایتخت را به چهار طبقه برسانیم؛ بنابراین روی سیاست جدیدی کار می‌کنیم که پس از ابلاغ طرح تفصیلی از کوتاه‌مرتبه‌سازی در تهران عوارض بیشتری دریافت کنیم و مردم را به سمت بلندمرتبه‌سازی هدایت کنیم.
معصومی‌در عین حال افزود: بیشترین تعداد طبقات ساختمان ها در برخی مناطق تهران تنها 8 طبقه است آن هم در منطقه‌ای همچون منطقه یک تهران که بلندمرتبه‌سازی بیشتری انجام می‌شود، اما در مناطق مرکزی، شرقی، جنوبی و غربی تهران اصلا بلند مرتبه‌سازی دیده نمی‌شود.
او تصریح کرد: ما در برخی از مناطق تهران نقاط مستعد و مناسبی داریم که باید حداقل 40 برج بالای 50 طبقه با تامین سرمایه گذاری از سوی مردم و تامین سرانه و الزامات ساختمان های بلند مرتبه از سوی شهرداری ساخته شود.
ساختوسازهاي حاشيه خطرناك‌تر از داخل تهران
معصومی در بخش دیگری از صحبت‌هایش نسبت به ساختوسازهای بی‌برنامه در حریم شهر تهران هشدار داد و گفت: قرار نیست با اجرای برنامه سبک‌سازی پایتخت از ساختوساز در 22 منطقه تهران جلوگیری شود، اما در اطراف تهران ساختوسازهای بی‌برنامه در دستور كار قرار بگيرد.
معصومی‌در این باره اظهار کرد: به علت نبود مدیریت یکپارچه شهری در شهرهای پیرامون تهران یا در حریم تصمیماتی گرفته می‌شود که ما را در شهرداری تهران نگران کرده است. به عنوان مثال، من اخیرا باخبر شده ام که در شهری در اطراف تهران که در حریم منطقه 20 قرار دارد یک مرکز تجاری با هزار و 700 واحد ساخته شده است. اجرای چنین پروژه هایی در واقع نقض غرض است، چون اگر ما سیاست سبک سازی تهران را داریم به این معنا نیست که در 22 منطقه تهران جلوی ساخت و ساز را بگیریم، ولی اطراف تهران ساخت و ساز بکنیم.
او در ادامه افزود: ساخت و ساز در اطراف تهران به مراتب خطر بیشتری از ساخت و ساز در خود پایتخت دارد و این اتفاقی است که به لحاظ نبود مدیریت یکپارچه، هر شهر در اطراف تهران تصمیم مستقل می‌گیرد، اما عملا خطری برای تهران محسوب می‌شود؛ یعنی بیش از آنکه دوستان ما در هیات دولت نگران توسعه شهر هستند ما نگران توسعه‌هایی هستیم که بدون مطالعه در اطراف تهران شکل می‌گیرد.