شکاف عمیق در سومین پل ارتباطی ایران به اروپا

مهر: نبود جاده دسترسی مناسب، فعالیت محدود زمانی، وجود صف های طولانی خودروها برای حمل و نقل سوخت، نبود امکانات بهداشتی و رفاهی موجب بروز مشکل در روند فعالیت پایانه مرزی رازی خوی و شکاف عمیق در سومین پل ارتباطی ایران به اروپا شده است.

پایانه مرزی رازی – کاپی کوی با هدف تسهیل و روانسازی، توسعه بازرگانی، تجاری و افزایش مبادلات اقتصادی ایران با ترکیه اوایل امسال به عنوان مرز رسمی زمینی گشایش یافت اما متاسفانه با گذشت هشت ماه هنوز زیرساختهای لازم در این پایانه مرزی فراهم نشده و این امر مشکلات زیادی را برای مراجعه کنندگان فراهم کرده است.

قرار گرفتن در مجاورت خط آهن سراسری جمهوری اسلامی ایران به اروپا، کوتاه کردن فاصله مسیر جاده ای برای سفر به ترکیه از مزیتهای بسیار مهم این پایانه مرزی که تا کنون مورد استفاده صحیح مسئولان قرار نگرفته است، مزیتی که در صورت توجه می تواند نقش بسیار مهمی در توسعه صادرات و روابط تجاری و بازرگانی دو کشور و ایران با کشورهای اروپایی ایفا کند.

پایانه مرزی رازی که در فاصله 75 کیلومتری با شهرستان خوی و در مرز ایران با کشور ترکیه قرارگرفته دارای مسیر دسترسی بسیار ناهموار، بدون علایم راهنمایی و ایمنی است و با کوچکتر بارش در معرض طغیان رودخانه و ریزش کوه قرار دارد که این امر سلامت و جان مسافران در حال عبور را تهدید می کند.

عملیات اجرایی این جاده از سال 1371 آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد، این جاده در حال حاضر فاقد تابلوی راهنمای مسافران، علایم هشدار دهنده ایمنی است.

نبود زیرساختهای لازم، امکانات و سرویسهای بهداشتی، نماز خانه، رستوران و غذاخوری بین راهی از دیگر مشکلاتی است که مراجعه کنندگان همه روزه با آنها دست و پنجه نرم می کنند.

نکته قابل توجه دیگر اینکه وجود صفهای بسیار طولانی از خودروها که به گفته مسئولان عمدتا خودروهایی که اقدام به حمل و نقل سوخت با قیمتهای متفاوت ودر برخی مواقع غیرقانونی می کنند از دیگر معضلاتی است که فعالیت این مرز را تحت تاثیر قرار داده است و تاکنون نیز کسی پاسخ و اقدام در خوری برای رفع آن ارائه نکرده است.

این پایانه که قدمت آن به سال 1351 برمی گردد دستخوش مشکلات دیگری از جمله عدم فعالیت هماهنگ کارکنان گمرک دو کشور است که در برخی روزها موجب سرگردانی مسافران می شود.

هر چند پایانه مرزی رازی خوی پایانه نوپایی است و در نگاه اول وجود این مشکلات نیز طبیعی به نظر می آید اما موضوع قابل ذکر اینکه در کنار بروز این مشکلات مسئولان استانی نه تنها تاکنون اقدامی عملی برای رفع آن انجام نداده اند بلکه به وعده های بی شماری از جمله تردد کامیونهای ترانزیتی از شهریور 90، رفع کمبود اعتبار برای ایجاد امکانات رفاهی در خرداد 90،احداث نماز خانه، باسکول، سرویس های بهداشتی، تیر ماه 90 و... (منبع سایت خبری استانداری) نیز عمل نکرده اند.

تناقض گویی و خلف وعده های مسئولان این شائبه را در ذهن متبادر می کند که هدف اصلی از بازگشایی این پایانه مرزی حرکتی نمادین بود تا تسهیل و روان سازی در گسترش ارتباطات دو کشور! برای روشن شدن این موضوعات سراغ مسئولان ذیربط در خصوص این پایانه مرزی رفته ایم که صحبتهای متناقض آنها را در ذیل می خوانید.

تردد بی رویه برای حمل سوخت فعالیت مرز رازی را تحت شعاع قرار داده است

مدیر گمرکات آذربایجان غربی با انتقاد از وجود صفهای طولانی خودرو در مرز رازی اظهارداشت: تردد بی رویه خودروها برای حمل و نقل سوخت فعالیت این گمرک و ادارات حمل و نقل و پایانه ها، شرکت نفت، گمرک و سایر ارگانهای فعال در این منطقه را تحت شعاع قرار داده است.

پرویز تقوی با تاکید بر ساماندهی روند تردد خودروهای سوخت در این مرز بیان داشت: توقف دو روزه این خودروها برای بردن سوخت بیش از سهمیه مورد نظر و یا سهمیه دو روزه است که این امر ضمن اینکه قانونی نیست بلکه مشکلاتی را برای مسافران به وجود آورده است.

خدمات مرز رازی در شأن مردم نیست

تقوی در ادامه سخنان خود با انتقاد از بروز مشکلات ناشی از حمل و نقل سوخت در مرز رازی خوی و با بیان اینکه مهمترین وظیفه گمرک در این مرز جلوگیری از خروج سوخت توسط رانندگان است گفت: مرز رازی با هدف تردد مسافر بازگشایی شده نه حمل و نقل سوخت!

مدیر گمرکات آذربایجان غربی با اشاره به اینکه زیرساختهای لازم در این پایانه مرزی فراهم نیست بیان داشت: در این راستا خدمات ارائه شده از سوی دستگاههای اجرایی در شأن مردم نیست.

تقوی با تاکید بر اینکه گمرک تنها ارگانی است که با تمام امکانات و نیروی انسانی در این پایانه مستقر است گفت: مرز رازی با توجه به جایگاه استراتژیکی در صورت تجهیز و فراهم کردن زیرساختهای لازم ظرفیت تبدیل شدن به پایانه مرزی بین‌المللی را دارد.

این مسئول با اشاره به قرار گرفتن این پایانه در مجاورت راه آهن سراسری جمهوری اسلامی ایران به اروپا اعلام کرد: پایانه مرزی رازی خوی سومین گمرک زمینی ایران با ترکیه و پنجمین گمرک زمینی آذربایجان غربی است که در صورت توسعه و تجهیز می تواند نقش مهمی در توسعه صادرات و روابط ایران و ترکیه و دیگر کشورهای اروپایی ایفا کند.

مردم به دلیل جاده ناجور این مرز هر روز به ما سرکوفت می زنند!

تقوی از جاده ناهموار مرز رازی – کاپی کوی هم انتقاد کرد و بیان داشت: مردم و مسافران این پایانه مرزی هر روز به دلیل مسیر ناهموار و خرابی های نامناسب این جاده به ما سرکوفت می زنند این در حالی است که مسئولان اجرایی استان خواستار ترانزیتی کردن این پایانه هستند!

وی مدت زمان فعالیت روزانه این پایانه مرزی را  شش ساعت عنوان کرد و افزود: براساس اعلام مسئولان و توافق دو طرف مقرر شده است عید نوروز سال آینده فعالیت این پایانه به صورت شبانه روزی ادامه یابد.

وی از اظهار نظر درخصوص سایر مسایل و مشکلات موجود در این پایانه خودداری کرد و گفت: نحوه خدمات رسانی به مسافران و وجود صفهای طولانی و جاده دسترسی نامناسب مربوط به ادارات حمل و نقل و پایانه و راه و ترابری استان است.

 رونق فروش سوخت به ماشینهای ترکیه

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی در خصوص صفهای طولانی و خرید و فروش سوخت از طریق پایانه مرزی رازی با بیان اینکه ایران سوخت را به قیمت هز لیتر 21 هزار ریال می فروشد گفت: هیچ تجارتی برای ایران به اندازه فروش سوخت به ماشینهای ترکیه سود آور نیست. در این راستا مسئولان استان نباید جلوی این کار را بگیرند.

موید حسینی صدر با بیان اینکه مبادا مسئولان در زمینه خرید و فروش سوخت در پایانه مرزی رازی ساده لوحی کرده کنند بیان داشت: فروش سوخت نفع اقتصادی زیادی برای کشور، آذربایجان غربی و مهمتر از همه شهرستان خوی دارد.

وی با تاکید بر اینکه در این راستا باید هر ماشینی که از مرز ترکیه وارد خاک ایران می شود سوخت بدهیم اظهارداشت: در این راستا بنده پیشنهادی به وزیر نفت مبنی برای ایجاد چهار الی پنج جایگاه سوخت در مسیر خوی تا قطور داده ام تا بدون محدودیت و با اخذ عوارض و تعرفه گمرکی به ماشینهای خارجی سوخت بفروشند.

صدر همچنین یادآورشد: همچنین پیشنهاد بنده ارائه تسهیلات و مجوز به افراد متقاضی برای ایجاد جایگاه سوخت در این منطقه است.

نماینده مردم خوی و چایپاره در ادامه از نبود نمازخانه، غذاخوری، علایم راهنمای مسافران در مسیر، نبود روشنایی در جاده دسترسی و همچنین فراهم نبود زیرساختهای لازم در این پایانه مرزی گلایه کرد و گفت: باید اقدامات جدی برای ایجاد و احداث این امکانات رفاهی در پایانه مرزی رازی خود هر چه سریعتر آغاز شود.

پایانه مرزی رازی خوی راه تنفس اقتصاد آذربایجان غربی است

صدر پایانه مرزی رازی خوی را راه تنفس اقتصاد استان دانست و گفت: امیدوارم این راه تنفسی را ما مسئولان خودمان باریک و تنگ نکنیم.

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی از نامناسب بودن جاده دسترسی این پایانه مرزی نیز انتقاد کرد و افزود: برخی از مسئولان سالها به بهانه اینکه جاده مناسب نیست از بازگشایی این مرز جلوگیری می کردند که با توجه به درخواست مردم و اهمیت این پایانه ناچار شدیم بدون داشتن جاده دسترسی مناسب این پایانه را افتتاح کنیم تا شاید روند احداث جاده نیز سرعت یابد.

اما مدیرکل حمل و نقل و پایانه های آذربایجان غربی نیز در پاسخ به اولین سوال خبرنگار مهر درخصوص وجود صفهای طولانی در این پایانه مرزی اینگونه پاسخ داد: در حال حاضر در زمینه تردد مسافران در این پایانه مرزی مشکلی وجود ندارد و وجود صفهای طولانی ناشی از توقف خودروهایی که در خصوص حمل ونقل سوخت فعالیت می کنند که این امر نیز در حوزه اختیارات فرماندار و بخشداری شهرستان خوی است.

بابک طالبی ادامه داد: فاز مسافری پایانه مرزی خوی 27 اردیبهشت ماه امسال در مدت زمان 15 روزه فقط در زمینه تردد مسافر آغاز به کار کرد و در صورت بروز مشکل در این بخش ما پاسخگو هستیم و تاکنون نیز مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد.

وی با اشاره به ظرفیت محدود فعالیت در این پایانه مرزی گفت: متاسفانه به دلیل شرایط بد و نامناسب جاده که با کوچکترین بارندگی خطر ریزش کوه، طغیان رودخانه در آن منطقه وجود دارد تردد در این منطقه را با مشکل اساسی روبه رو کرده است.

طالبی توقف خودروهای مسافری در این پایانه مرزی را نیز ناشی از انجام کارهای قانونی از جمله اخذ روادید و تعرفه های گمرکی، قرنطینه عنوان کرد و بیان داشت: این امر در پایانه مرزی بازرگان به عنوان بزرگترین پایانه مرزی کشور نیز صادق است و ما شاهد معطلی مسافران در این پایانه نیز هستیم.

تعدد ارگانهای دولتی فعالیت درپایانه مرزی رازی

وی تعدد ارگانها در پایانه مرزی رازی را از دیگر دلایل بروز مشکلات در این منطقه عنوان کرد و گفت: هرچند مدیریت این پایانه مرزی بر عهده حمل و نقل و پایانه استان است ولی تعدد ارگانها از جمله گمرک، قرنطینه، گذرنامه، مرزبانی نیز می‌تواند موجب تعطلل و مشکل در این مرز باشد.

مدیر کل حمل و نقل و پایانه های آذربایجان غربی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر پایانه مرز رازی خوی مسافری چرا سایر خودروها از جمله خودروهای حامل سوخت از این منطقه ترد می کنند گفت: مرز رازی مرز رسمی است و تمامی خودروها می توانند از این مرز تردد کنند ولی این امر از وظایف ما نیست بلکه بر عهده گمرکات است.

وی با بیان اینکه در حال امکانات مرز رازی فراتر از مرزهای قدیمی کشور است گفت: برای ایجاد مجموعه ای به متراژ 350 متر مربع بیش از پنج میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.

صفوف طولانی خودروها  ناشی از توقف اجباری از سوی گمرکات است

مدیر پایانه مرز رازی خوی در گفتگو با خبرنگار مهر بدون حاشیه پردازی مشکل صفهای طولانی در پایانه مرزی رازی را ناشی از توقف اجباری دو روزه خودرو های حامل سوخت از سوی گمرکات استان اعلام کرد و بیان داشت: این اقدام گمرکات قانونی نیست و ما این مشکل را از ماههای گذشته توسط مسئولان استان و فرماندار خوی از مسئولان تهران پیگیر هستیم.

رضا ایماندار ادامه داد: دلیل ارائه شده از سوی گمرک نیز این است که این خودروها هیچ کالایی را به جر سوخت حمل نمی کنند باید دو روز در مرز متوقف و بعد راهی شوند.

وی با تاکید بر اینکه ما مخالف این امر هستیم اظهارداشت: این اقدام گمرک در حالی صورت می گیرد که طی جلسات متعدد متوقف نشدن خودروهای سوخت به تصویب رسیده و حتی قیمت سوخت نیز گران شده است.

ایماندار بهانه جویی از سوی گمرکات استان را غیرقانونی دانست و گفت: این امر از سوی مسئولان کشوری و استانی به شدت تحت پیگیری قرار دارد.

مدیرپایانه مرز رازی خوی ادامه داد: با توجه به تحریمهای موجود برای نظام جمهوری ایران به صلاح است که پایانه های مرزی خود به خصوص پایانه مرز رازی را باز نگه داشته و مانع عبور و مرور خودروها نشود.

این مسئول در ادامه آمار مسافران ورودی و خروجی از پایانه مرز رازی را طی مهرماه امسال بیش از 14 هزار نفر عنوان کرد و بیان داشت: از این تعداد هفت هزار مسافر ورودی و خروجی ایرانی و مباقی خارجی بودند.

وی همچنین تعداد خودروهای سواری که از این مرز تردد کرده اند را در مهرماه امسال پنج هزار و 640 خوورو اعلام و اظهارداشت: از این تعداد نیز هزار و 103 خودرو ایرانی و چهار هزار و 537 خودرو خارجی است.

معطلی مسافران به دلیل اشکال فنی در سیستم ترکیه است

خبرنگار مهر برای بررسی بیشتر مشکلات پایانه مرز رازی به سراغ فرماندار خوی رفت. غلامحسین عماری در پاسخ به سوالات خبرنگار مهر در خصوص مشکلات موجود در این منطقه اظهارداشت: در حال حاضر هیچ مشکلی در خصوص تردد مسافران و خودروهای مسافربری از این پایانه مرزی وجود ندارد.

وی ادامه داد: اگر هم مشکلی برای مسافران به وجود بیاید در اثر اشکال فنی یا قطع شدن اینترنت در طرف ترکیه است که گاهی موجب گلایه مندی مسافران می شود.

عماری مدت زمان تشریفات گمرکی در پایانه مرز رازی را 20 دقیقه اعلام کرد وافزود: بروز برخی مشکلات نیز ناشی از فراهم نبودن تمامی زیرساخت های لازم در این پایانه مرزی است.

این مسئول در مورد انتقادهای مسافران به جاده دسترسی نامناسب این پایانه مرزی گفت: امسال از محل اعتبارات عمرانی 17 میلیارد ریال اعتبار در نظر گرفته شده است.

حجم ورودی خودروها زیاد و ظرفیت مرز رازی پایین است

مدیرگمرک پایانه مرز رازی خوی نیز در گفتگو با مهر صفهای طولانی خودروها در پایانه مرز رازی را ناشی از ظرفیت محدود این پایانه دانست و اظهارداشت: در حال حاضر حجم ورودی روزانه خودروها بیش از محیط فیزیکی و ظرفیت پایانه مرزی است.

احمد محمودی با تاکید بر اینکه اولویت اصلی گمرک تردد مسافران واقعی از پایانه مرز رازی خوی است گفت: روزانه در این پایانه شاهد حضور مسافران واقعی که مردم و خانواده های دو کشور ومسافران غیرواقعی رانندگان و خودروهای حامل سوخت هستیم که در این راستا اولویت اول ترخیص سریع مسافران واقعی است.

وی در خصوص تجمع خودروهای حامل سوخت در مرز و بروز مشکلات ناشی از توقف این وسایط نقلیه گفت: بارها برای رفع این مشکل به فرماندار خوی پیشنهاد داده ایم که در محل پایانه مرزی نسبت به احداث جایگاه سوخت اقدام کنند ولی متاسفانه تاکنون این امر صورت نگرفته و در این راستا شاهد تجمع رانندگان و خودروهای حامل سوخت در منطقه هستیم.

محمودی با بیان اینکه به دلیل تفاوت قیمت سوخت در ایران و ترکیه این رانندگان اقدام به خرید و فروش سوخت در این پایانه مرزی می کنند بیان داشت: هر چند این خرید و فروش به نفع اقتصاد ایران است ولی باید این امر از سوی مسئولان با احداث جایگاه های ویژه ساماندهی شود تا بر میزان خروج سوخت نظارت کافی صورت گیرد.

مدیرگمرک خوی ادامه داد: با توجه به نبود جایگاه سوخت در این منطقه خودروها برای تامین سوخت مورد نیاز برای فروش روزانه که مدت به چهار روز هم می رسد درمرز توقف کرده وموجب بروز مشکلات اساسی می شوند.

وی با تاکید بر اینکه وظیفه اصلی گمرک جلوگیری از خروج سوخت از این پایانه مرزی است افزود: مسئولان باید برای رفع این مشکل چاره اندیشی کنند.

این مسئول با اشاره به مشکلات مسافرانی که از سمت ترکیه وارد خاک ایران می شوند گفت: پیشنهاد ما این است باید رایزنیهایی از سوی مسئولان با سرکنسول ترکیه صورت گیرد که برای رفاه حال مسافران مانند گمرک ایران گمرک ترکیه نیز مسافران را از واقعی و غیر واقعی تفکیک کند.

وی ادامه متاسفانه به دلیل عدم انجام این امر شاهد هستیم مسافران زیادی در سمت ترکیه به دلیل صفهای طولانی و مدت زمان محدود فعالیت این پایانه مرزی در آن سوی مرز سرگردان هستند و در برخی روزها نیز نمی توانند وارد خاک ایران شوند.

وی با اشاره به تردد دانشجویان ایرانی که در میان آنها دانشجویان دختر نیز وجودارد خواستار توجه مسئولان برای ساماندهی این مشکلات شد.

تاخیر 19 ساله در اتمام عملیات اجرایی جاده مرز رازی

در این میان مشکلی که در کنار صفهای طولانی موجب گلایه مندی مردم دو کشور شده است جاده ناهموار و خطرناک مرز رازی است که متاسفانه با گذشت 19 سال از آغاز عملیات اجرایی آن هنوز به سرانجام نرسیده است.

در این خصوص سراغ معاون راهسازی اداره کل راه و ترابری آذربایجان غربی رفتیم، قلی زاده در خصوص روند عملیات اجرایی جاده مرز رازی گفت: عملیات اجرایی جاده مرز رازی به طول 66 کیلومتر از سال 1371 شروع شده و تاکنون نیز 56 کیلومتر از این جاده تکمیل و در دست بهره برداری است.

وی با بیان اینکه برای اتمام هشت کیلومتر باقی مانده نیازمند تخصیص اعتبارات لازم هستیم گفت: متاسفانه در حال حاضر اعتبارات لازم تخصیص داده نشده است ولی در صورت تامین اعتبار این طرح تا شش الی هفت ماه آماده بهره بردار می شود.

قلی زاده علت تاخیر در روند اجرای این طرح را نبود اعتبار لازم بیان کرد وافزود: به دلیل تامین اعتبار طرح از محل اعتبارات استانی سالانه میزان اعتبار اختصاص داده شده محدود بود.

وی با بیان اینکه طرح هم اکنون 86 درصد رشد فیزیکی دارد گفت: تاکنون برای اجرای این طرح 73 میلیارد و 400 میلیون ریال اعتبار هزینه شده و اتمام آن 60 میلیارد دیگر اعتبار نیاز داریم.

یک حرف و هزاران نقطه

این تناقض گویی ها تمام ماجرا نیست. فرماندار خوی در جلسه بررسی مسایل و مشکلات پایانه مرزی رازی خوی که خرداد ماه امسال در سالن اجتماعات پایانه مرز رازی برگزار شد از توافق ایران و ترکیه برای تردد کامیونهای ترانزیتی از شهریور ماه خبرداده بود اما وی در خصوص این موضوع به خبرنگار مهر گفت: همانگونه که مستحضرید ترانزیت مقوله ای است که به گمرکات کشور ربط دارد و برای انجام آن باید تمامی زیرساختها از جمله جاده باید تکمیل شود!

همچنین در جلسه خرداد ماه امسال، معاون برنامه ریزی استانداری آذربایجان غربی با اشاره به مشکلات اعتباری توسعه پایانه مرزی رازی گفته است: کمبود اعتبار این پایانه تا یک هفته دیگر حل و امکانات رفاهی لازم برای مسافران فراهم می شود در حالی که تاکنون که پنج ماه از وعده معاون استاندار می گذرد هیچ کدام از این موارد عملی نشده است.

مدیرکل حمل و پایانه های استان نیز برای سبقت گیری از مسئولان جلسه وعده های زیادی از جمله احداث نماز خانه، باسکول و سرویسهای بهداشتی در این پایانه تا یک ماه آینده یعنی تیرماه سال 90 داده که تاکنون برای تحقق این وعده ها نیز اقدامی صورت نگرفته است.

نکته قابل تامل دیگر اینکه وعده های تحقق نیافته مسئولان استانی به این جلسه ختم نشده بلکه مدیرکل راه و ترابری استان در جریان بازدید معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی در اردیبهشت ماه سالجاری عنوان کرده است: جاده ارتباطی مرز رازی خوی در مرحله پایانی است و هم اکنون 85 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

این درحالی است که معاون راهسازی اداره کل راه و ترابری در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد: هم اکنون عملیات اجرایی جاده مرز رازی با 86 درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست.

یعنی روند اجرایی این طرح با گذشت هفت ماه تنها یک درصد پیشرفت فیزیکی داشته است!

حتی مدیرکل راه و ترابری استان در جلسه اردیبهشت ماه اعلام کرده است: هفته آینده مطالعات احداث بزرگراه خوی- قطور- رازی که به استان واگذار شده از سوی مشاور طرح مطالعات امکان سنجی و مسیر مناسب آغاز می شود!

باتوجه به اهمیت گسترش روابط ایران و ترکیه پایانه مرزی که می توانند نقش تسهیل گری در این میان داشته باشند امید می‌رود پایانه مرزی رازی خوی نیز از نگاه ویژه مسئولان پنهان نماند.

گمرک خوی تا گمرک رازی 75 کیلومتر و از رازی تا شهرستان وان مرکز استان وان ترکیه حدود 80 کیلومتر فاصله دارد که درسال 1351 به عنوان گمرک مرز ریلی مجاز تعیین و ورود وخروج کال از طریق آن مرز توسط راه آهن انجام می‌گیرد.