مهر: در حال حاضر حال و روز دریای خزر خراب است،در حالی‌که این پهنه آبي بزرگترین دریاچه جهان و دارای محیط زیست متفاوتی است.
ورود ترکیبات مختلف ناشی از سموم کشاورزی، کودهای شیمیایی، فاضلاب های شهری و خانگی باعث افزایش روز افزون آلودگی آب دریای خزر و کاهش قابل ملاحظه برخی از آبزیان این دریا شده است.
گستردگی سواحل دریای خزر و تعدد و تنوع منابع تولید آلاینده و سرازیر شدن آنها به دریای خزر، آلودگی های نفتی و فلزات سنگین و ترکیبات مختلف ناشی از سموم کشاورزی عمده ترین دلیل این آلودگی ها هستند.
همچنین نزدیکی اراضی کشاورزی و تصفیه نشدن پساب های شهری و روستایی در سواحل خزر باعث آلودگی های میکروبی و بیوشیمیایی ناشی از فاضلاب های شهری و خانگی می شود.
گردغم بر چهره آبی دریای خزرافزایش تدریجی آلودگی دریای خزر بر کاهش تنوع زیستی و جمعیت گونه های مختلف آبزی تأثیرات بسیار زیادی خواهد گذاشت و چه بسا آنها را در معرض تهدید و انقراض قرار دهد.
در این ارتباط عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان گفت: متاسفانه پنج کشور حاشيه خزر تاکنون کارنامه درخشانی راجع به مسائل مدیریت محیط زیست این دریا از خود نشان نداده اند.
کریم ثابت رفتاربا اشاره به اینکه دریای خزر 25 درصد ذخایر نفت و گاز جهان را دارد، افزود: یکی از دلائل عدم اجرای کنوانسیون های بین المللی حفظ محيط زيست است.
وی درادامه با بیان اینکه سردسته آلوده کنندگان دریای خزر کشور روسیه است، اظهارداشت: این کشورهیچگونه پایبندی حداقل در رابطه با مسائل عینی زیست محیطی از خود نشان نمی دهد.
براي آذربایجان، دریای خزر يعني استخراج نفتعضو هیئت علمی دانشگاه گیلان گفت: کشور جمهوری آذربایجان تشنه توسعه است و دریای خزر را فقط محلی برای چاه های نفت خود می بیند و کاری به مسائل دیگر ندارد.
وی تاکید کرد: كشورهاي پيرامون این دریاچه کشورهای مسئولیت پذیر، توسعه یافته متعهد به قوانین بین المللی و حفاظت محیط زیست نیستند.
بدین ترتیب ورود بی رویه پساب های آلاینده به دریای خزر به معضل اساسی شمال کشور بدل شده و کارشناسان بر لزوم اتخاذ راهکار اساسی از سوی مسئولان و همکاری مردم برای نجات سواحل این منطقه از بحران زیست محیطی تاکید دارند.
بیشترین ضایعات و آلودگی دریای خزر نفتی بوده و علاوه بر این اکنون فاضلاب های که وارد آبهای سطحی و دریا می شوند بسیار روند رو به رشد و خطرناکی دارند.
یک کارشناس مسائل زیست محیطی بر لزوم جلوگیری از ریزش پساب هاي خانگی به دریای خزر تاکید کرد و گفت: متاسفانه روند ریزش پساب های خانگی به دریای خزرافزایش يافته که باید در این زمینه چاره اندیشی کرد.
محمد مقدم با اشاره به اینکه امروزه انواع آلودگی های محیط های آبی ( اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها و رودها ) به دلیل اهمیت آنها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند، افزود: دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان نیز دچار انواع آلودگی هاست.
وی اظهارداشت: اگرچه بعضی از انواع آلودگی از مناطق ساحلی و مستقر در خشکی نشأت می گیرند اما عامل عمده آلودگی در دریای خزر آلودگی نفتی است به دلیل اینکه دریای خزر حاوی ذخایر غنی انرژی ( نفت و گاز) است و اقتصاد کشورهای جدا شده از شوروی سابق بر روی این ذخایر بنا نهاده شده است.
آلودگی نفتی دریای خزر روز به روز بیشتر ميشوداین کارشناس مسائل زیست محیطی با بیان اینکه آلودگی نفتی دریای خزر روز به روز بیشتر خواهد شد، گفت: با توجه به اهمیت دریای خزر از نظر شیلاتی، اقلیمی و اقتصادی، ضروری است که به موضوع آلودگی نفتی دریای خزر توجه ویژه ای شود.
وی در ادامه بر ضرورت راه های پیشگیری و مقابله با آلاینده های دریایی تاکید کرد و یادآورشد: اجرای طرح طبیعت گردی ساحلی و دریای، تعیین مناطق مستعد حفاظت، تدوین برنامه مدیریت یکپارچه زیست بومی و تدوین برنامه عملیاتی حفاظت و بهره برداری پایدار از تنوع زیستی دریایی کشور باید مورد توجه قرار گیرد.
به هر حال دریای خزر یکی از مهمترين پهنه هاي آبي جهان است که توسط ترکمنستان، قزاقستان، روسیه، آذربایجان و ایران احاطه شده است.
آب این دریاچه نیمه شور بوده و در حدود 44 درصد از ظرفیت دریاچه های دنیا را در بر می گیرد، بین دو قاره آسیا و اروپا قرار گرفته و از نظر اقتصادی نقش محوری برای کشورهای منطقه سواحل این دریا دارد که هم از نظر منابع بیولوژیکی و هم از نظر انرژی حائز اهمیت است.
دریای خزر بزرگترین دریاچه بسته جهان است که به مانند یک آبگیرلب شور بسته پذیرای انواع متعدد موجودات آبزی و گونه های متنوع و متفاوت ماهیان است.
بدون شک توسعه شهر و شهرنشینی در کشورهای ساحلی دریای خزر که به رشد جمعیت و افزایش حجم پساب ها انجامیده تهدیدهای بالقوه ای را برای افزایش آلودگی دریای خزر ایجاد کرده که باید در این زمینه برنامه ریزی های اساسی انجام شود.(مهر)