عصرایران ؛ علی قادری - تقریبا دو ماه پس از تهاجم بی رحمانه اسراییل به کشتی مرمره ترک - معروف به "ناوگان آزادی" - شرایطی پیش آمد که به طور تصادفی "عباس ناصر" خبرنگار لبنانی شبکه الجزیره را در استانبول ببینم.
او یکی از سرنشینان این کشتی بود و از نزدیک شاهد همه ماجرا. از عباس پرسیدم شما در آن کشتی بودید و اولین گزارش را از عرشه آن کشتی به همه جهان مخابره کردید.آیا شما به عنوان یک خبرنگار و یک تحلیلگر شرایط خاورمیانه به نقش جدید ترکیه در خاورمیانه خوش بین هستید یا خیر؟
جواب عباس تایید کننده رای شخصی ام بود: "نه!"
برای بسیاری از کسانی که پس از روی کار آمدن اسلامگرایان تکنوکرات در ترکیه درباره تغییر رفتار ذاتی آنکارا شرط بندی کرده بودند،تحولات اخیر خاورمیانه یک امتحان بزرگ بود.
آنها باید امروز اعتراف کنند که اشتباه کردند،چه آنهایی که در تهران با ذوق زدگی از موفقیت بزرگ نو اسلامگرایان ترک می نوشتند و آنها را تحسین می کردند و چه آنهایی که در بیروت،پرچم ترکیه را بالای سر خود می چرخاندند: "زنده باد اردوغان!"
برای آنهایی که پس از اعتراض "طیب"به شیمون پرز در اجلاس داووس به او به عنوان یک قهرمان بزرگ نگاه می کردند،تحلیل رفتارهای دو گانه جدید نخست وزیر ترکیه که اتفاقا هر روز در حال افزایش است،یک معضل به شمار می آید.
آنکارا هیچگاه نقش یک دوست وفادار را ایفا نکرده است.درست در همان زمانی که اردوغان صندلی اش در اجلاس داووس ترک می کرد، آمارهای وزارت اقتصاد ترکیه نشان می داد که بالاترین حجم مبادلات اقتصادی میان این کشور و اسراییل به تحقق پیوسته است!
ترکیه همان ترکیه است،هیچ فرقی نکرده است.داود اوغلو نیز به عنوان استراتژین امروز ترک ها نیز هیچ معادله جدیدی ابداع نکرده است.ترکیه همواره سعی کرده است که در نزاع های منطقه ای به عنوان نقطه صفر بحران ها عمل کند. البته این زمانی است که چشم انداز روشنی برای حل بحران وجود نداشته باشد چرا که آنکار به سرعت می تواند رنگ عوض کند و خود را در کنار یکی از طرفین بحران قرار ده ؛ .بستگی به این دارد که منافع آنها در کدامین سو از طرفین منازعه بیشتر تامین شود. یعنی اگر در مصر آنها به سرعت از مبارک خواستند تا کاخ ریاست جمهوری را ترک کند در لیبی به خاطر قراردادهای تجاری شان با قذافی با اتخاذ مواضع خاکستری کمی صبر کردند و پس از گرفتن امتیاز از غرب و شورای انتقالی قدرت در لیبی از طرابلس به سمت بنغازی چرخیدند: دیروز شرق لیبی و امروز غرب آن! سیاست هوشمندانه ای است.
در بحران سوریه نیز رفتار ترکیه پر از تناقض بود.این تناقض بزرگ را باید ناشی از یک اشتباه محاسباتی استراتژیک دانست. آنکارا تصور می کرد که در دمشق نیز همان اتفاق قاهره می افتد.آنها پیش بینی نمی کردند که بشار اسد بتواند بحران را مهار کند.
در محاسبات داود اوغلو،مردم سوریه که اکثریت آنها سنی هستند از بشار علوی متنفر و خواهان ساقط شدن او از قدرت بودند.
پسران استانبول فکر نمی کردند که روسای طوایف کرد در شمال و شمال شرق سوریه پس از وساطت برخی از رهبران کرد عراق از شورش خودداری کنند. داود اوغلو و اردوغان تصور نمی کردند که اکثریت طایفه سنی سوریه از به صحنه آمدن سلفی ها و وابستگان به شاخه سوری اخوان المسلمین نگران خواهند شد و بشار علوی را به آنها ترجیح خواهد داد.
آنکارا اشتباه بزرگی کرد که متوجه نشد مردم در دمشق و حلب به خیابانها نخواهند آمد،ارتش نیز در کنار بشار باقی خواهد ماند و بر خلاف لیبی و یمن دچار چند دستگی نخواهد شد و قطعا منافع "بازار" سوریه نیز در ساقط کردن بشار تامین نمی شود.
در هر صورت امروز که آنکارا، ولوم صدای خویش را پایین آورده و برای ترمیم روابط خود با دمشق، دروازه تهران را می زند، باید چند نکته را به آنها یادآوری کرد ؛ نکاتی که با توجه به ادبیات دیپلماتیک ترکیه،برای آنها به خوبی قابل فهم است و نیازی به تشریح بیشتر ندارد:
1- اگر پس از کشته شدن بن لادن،عده ای در واشنگتن به شما گفته اند که قرار است در آینده نزدیک نقش سابق عربستان سعودی در خاورمیانه (نقش نیابتی آمریکا) به ترکیه داده شود ، باید گفت چه آنهایی که می خواهند این نقش را به شما بدهند و چه خود شما در حال اشتباه هستید. جای پا خود آنها در حال حاضر لرزان تر از گذشته شده است و شما نیز فاقد توان داخلی برای ایفای این نقش هستید و به لحاظ تاریخی نیز شانس کمی دارید.با فرستادن یک کشتی به سمت غزه و چند سخنرانی آتشین به سبک استانبولی نمی توان تا ابد افکار عمومی منطقه را شیفته کرد، چه اینکه خاطره تلخ امپراتوری عثمانی هنوز از اذهان نخبگان خاورمیانه عربی پاک نشده است.
2- وقتی انتهای مناقشه به اسراییل برسد زمان تصمیم گیری فرا می رسد.در خاورمیانه دو محور بیشتر وجود ندارد : محور مقاومت،محور مصالحه.
اگر قرار است در طرح جدید آمریکایی ها،شما ضلع شمالی حصار علیه محور مقاومت باشید،باید بدانید که به زودی نیروهای امریکایی عراق را ترک خواهند کرد و محور مقاومت دیگر نیازی به کانال ترکیه نخواهد داشت!
3- سوریه، مصر نیست و با لیبی نیز تفاوت بسیاری دارد.اگر در چند ماه اخیر هاکان ویدان(رئیس سازمان اطلاعات ترکیه) همه تلاش خویش را برای تسلیح گروه های سلفی در شمال سوریه به ویژه در جسر الشغور و جبل زاویه کرد و برنامه مهاجرت دادن هزاران شهروند سوری ساکن این مناطق به مرزهای ترکیه را سازماندهی کرد به این امید که سریال ناامنی در شمال سوریه تا گسستن دمشق از تهران و ضاحیه بیروت ادامه یابد امروز باید گفت محاسباتتان اشتباه بود.
هاکان جوان نباید فراموش کند که اگر ترکیه 850 کیلومتر با سوریه مرز مشترک دارید سوریه نیز با ترکیه 850 کیلومتر مرز مشترک دارد!
با دانستن همه این حقایق،دروازه تهران را به روی آنکارا می گشاییم چون مطمئنیم که تنش میان کشورهای منطقه به نفع هیچ کس نیست و برنده این بی ثباتی چه در سوریه و چه در مصر پس از مبارک فقط به نفع آنهایی است که در صبحگاه 31 ماه می سال گذشته،ملوانان شما را در آبهای بین المللی دریای مدیترانه قتل عام کردند ؛ در را باز می کنیم اما فراموش نمی کنیم!
اگه دو هفته پيش اين مقاله را ميخوندم شايد تائيد نميكردم، ولي هفته پيش براي اولين بار سفري به تركيه (استانبول و آنكارا) داشتم و متوجه تفاوت در كلام و عمل دولت تركيه در حمايت از اسلام شدم. مطمئن باشيد كه اگه پاش بيفته در يه اجلاس ديگه براي دفاع از اسرائيل (در راستاي سياست كثيف و دو رنگ خود) و مبارزه با يه كشور اسلامي، دوباره صندلي را ترك خواهد كرد...
1- چرا شما پرچم سوریه را به سینه می زنید منطق می گوید بشار اسد بدون انتخابات آزاد بر سر قدرت باقی مانده و از پدرش به ارث برده است و یک نوع حکومت دیکتاتوری است.
2- آنچه از این نوشته مبرهن است ، سران ترکیه بر اساس منافع ملی کشورشان و ملتشان هر کاری می کنند. امروز با تهران فردا با آمریکا
3- یک جای تحلیل اشتباه است ، ترکیه پله های ترقی و پیشرفت را خوب طی کرده است و در حال حاضر اولین قدرت منطقه است. این را می توانید از رشد اقتصادی آن کشور و مبادلات تجاری با سایر ملل و سطح رفاه عمومی مردم ترکیه بفهمید.
واقعا درسته كه ميگن : تركيه ، بازيگر بي نقش !
حیف که ما نمیدانیم منافع ملی ما چیست ؟
دستتون درد نکنه
خیلیل ممنون
ترکیه باید بداند که هنوز اون کشوری نیست که بتونه هر کاری که بخواد سر ملتهای همسایش بیاره نیست .
سربلند باشید
در جریان ( ماوی مارمارا ) بقول شما کشتی صلح باز نوشتم که : حرکت این کشتی یک موضوع از پیش طراحی شده هست و به این هم خوشبین نباشید . ولی دوستان عصر ایرانی گویا نشر آنها را صلاح ندیده و جزء نظرات غیر قابل انتشار قرار دادند .
تحلیل شما نکات قوت و ضعفی دارد ؛ ولی در اینکه رجب طائب اردوغان با حمایت آمریکا خواب امپراطوری عثمانی را می بیند درست هست . در حال حاضر قوی ترین ارگان ترکیه یعنی ارتش آن کشور بدستور آمریکا و اتحادیه اروپا از هم پاشیده و دهها ژنرال بازنشسته و در حال خدمت بجرم توطئه علیه حکومت زندانی شدند .روزنامه نگاران مخالف اردوغان همه در زندان هستند . حزب جمهوری خلق بدلیل اینکه دونماینده انتخاب شده به مجلس ( پرفسور محمد هابیرال و مصطفی بال بای روزنامه نگار ) در زندان هستند ؛ حاضر به سوگند نمایندگی نشده است . نمایندگان مورد حمایت حزب کردی BDP که از آنها هم حطیب دیجله و شش منتخب دیگر در زندان هستند ، در مجلس حاضر نمیشوند و جلسات خود را در دیاربکر منعقد می کنند .روز گذشته رئیس باشگاه فنر باغچه ( تیم مورد حمایت اردوغان ) بهمراه بیش از شصت نفر مربی و بازیکن و منیجر بجرم گاوبندی و دادن رشوه به بازیکننان تیم حریف دستگیر شدند ..
منظور اینکه ترکیه در عجیب ترین بحران این سالها بسر میبرد و اردوغان همچنان به هارت و پورتهای خود ادامه میدهد و مطمئن باشید اگر یک لحظه آمریکا حمایت خود را از وی دریغ کند ؛ ارتش ترکیه کودتا کرده و همه آنها از دم تیغ خواهد گذراند . احتمال این امر هم در روی میز سیاستگذاران آمریکا و هم اتخادیه اروپا هست .ترکیه خود آبستن حوادث غیر قابل پیش بینی هست ؛ بزودی بادکنک اردوغان ترکانده خواهد شد .
معلومه که کی اشتباه کرده آنکارای بدون هیچ منبعی جزو 20 کشور صنعتی و ... و ایران با اون همه ثروت از آخر تو همه جا اوله
رطب خورده منع رطب چون کند
ما یه عمریه داریم اشتباه می کنیم یک بار ترکیه گفت چرا اشتباه می کنی نه نگفت فقط از اشتباهات ما برای رشد خودش استفاده کرد شما هم اگر فضلی داری بفرما این شهر و این لودر همرو خراب کن که تخصص توست
اما درباره ترکیه باید به عرض برسانم که سیاست حزب عدالت و توسعه ، مبتنی بر تقویت نقش منطقه ای ترکیه است و از این رو ، داوود اوغلو که به هنری کیسینجر ترکیه معروف است،حرکت های شطرنج سیاسی ترکیه را مبتنی بر منافع ملی شان طراحی می کند و مانورهایی که گاه ضد و نقیض هم هستند از این منظر قابل ارزیابی است که کاملاً حساب شده و هوشمندانه است.
در کل خوشمان آمد