دکتر حمیدرضا فرشچی www.novindiet.com
متخصص تغذیه و متابولیسم و فوق تخصص دیابت و چاقی از انگلستانوقتی یک برنامه فعالیت بدنی منظم را (خواه به قصد کاهش وزن، خواه برای بهبود سلامت کلی بدنتان) شروع می کنید ، اشتیاق و انگیزه در شما بالاست. حتی اگر ورزش مهیج ترین فعالیت برای شما نباشد، بازهم شروع می کنید به تجربه احساسی بهتر و لذت بردن از مشاهده نتایج موثر تلاشتان. شاید شما هم از افرادی هستید که زمان خود را مدیریت می نمایید به طوریکه هر روز زودتر از خواب برخیزید و زمانی را برای ورزش صرف کنید تا بدون تلاش زیاد از از برنامه خود پیروی کنید و غیره..
ولی به تدریج این تازگی و شور و شوق ابتدای کار رو به افول می گذارد و شما توجیه ها و بهانه هایی برای خوابیدن جور می کنید و گزینه های جذاب تر از ورزش را برای پر کردن وقت هایتان می یابید. سپس بدون اینکه متوجه شوید یک هفته را از دست می دهید و تدوام حرکت شما به سمت مقصدتان در عمل از دست می رود. در این مواقع چه باید کرد و چگونه می توان انگیزه لازم برای ورزش و فعالیت را دوباره بازسازی نمود؟ در این مقاله 4 علامت را که نشاندهنده آنست که برنامه فعالیت بدنی شما دیگر جذابیت و کارایی لازم را ندارد و باید آن را تغییر دهید، اشاره می نماییم:
1. وقتی برنامه ورزش و فعالیت بدنی برایتان کسل کننده گردد:
برای مثال شما عادت کرده اید که روی تردمیل راه بروید. اگر همواره به روال قدیمی برای طولانی مدت پای بند باشید خیلی راحت می تواند منجر به کسالت و خستگی شما گردد. لذا گاهی اوقات اینکه کمی تنوع به پیاده روی تان ببخشید به شما کمک خواهد کرد. سعی کنید پیاده روی را به بیرون از منزل ببرید و در فضاهایی که سرگرم کننده هستند انجام دهید. می توانید به هنگام پیاده روی از شنیدن موسیقی لذت ببرید و یا یک دوست یا یکی از اعضای خانواده تان را همراه خود به پیاده روی ببرید. اگر تمام راهکارهای مذکور را برای اجرای پیاده روی رعایت کردید اما جواب نگرفته اید، شاید وقتش فرا رسیده باشد که یک ورزش دیگر را امتحان کنید.
ممکن است همیشه به یک ورزش خاص (برای مثال شنا) علاقه مند بوده اید و یا دوست داشته اید در یک باشگاه ورزشی محل ثبت نام کنید، پس بهتر است اکنون به تمایلات خود جامه عمل بپوشانید. ایجاد تغییرات می تواند برنامه ورزشی شما را سرگرم کننده و لذت بخش سازد و انگیزه لازم را به شما می دهد.
2. وقتی که برنامه ورزشی شما مدتی است که دیگر ثمربخش واقع نمی شود و نتیجه نمی دهد.
شواهد نشان داده اند که کسی که همواره یک فعالیت بدنی یکسان و مشابه را انجام می دهند بسیار زود تر از کسی که در فعالیت های بدنی اش تنوع ایجاد می کند به حالت ثابت و عدم تغییر وزن می رسد. به نظر می آید همانطور که انجام یک فعالیت یکنواخت می تواند برای شما کسل کننده باشد، بدن شما نیز به انجام فعالیت های ثابت و یکنواخت سازگار می گردد و دیگر مزایای آن مانند سابق نخواهد بود.
احتمالا کمی تنوع برای تکان دادن مجدد عقربه ترازو و پشت سر گذاشتن حالت ثبات (عدم تغییر وزن) لازم است. تنوع می تواند شامل تغییر دادن هر عملی باشد که شما را از روال یکنواخت جاری خارج سازد (از جمله؛ افزایش سرعت، فاصله، پیاده روی از مسیرهای سربالایی یا کوه نوردی، افزایش شدت یا مقاومت ورزش و غیره) و یا کلا می توانید یک فعالیت بدنی متفاوت دیگر را امتحان کنید. اگر کمی سازگاری و ثبات را دوست دارید و نمی خواهید که برنامه فعالیت بدنی تان را تغییر دهید می توانید در مراجعات خود به باشگاه روال تمرینات خود را حداقل هر 4-8 هفته یکبار تغییر دهید (این تغییر می توانید در در هر دو مورد تمرینات هوازی و قدرتی باشد). عقیده متخصصین بر آنست که اجرای تغییرات در روال تمرینات بدنی، عضلات بدنتان را به چالش وا می دارد و برایتان ثمربخش خواهد بود.
3. اگر برنامه فعالیت بدنی تان شما را خسته تر و آسیب پذیر تر از سابق کرده است: فعالیت بدنی صحیح می بایست به شما انرژی بیشتری بخشد نه اینکه شما را خسته و ناتوان سازد. اگر شما در اثر ورزش احساس خستگی و کوفتگی دائم دارید، ممکن است بیش از حد لازم ورزش کرده باشید، و بدن شما به زمانی برای استراحت و بهبود نیاز دارد. در این دوره زمانی که به عضلات تان اجازه ترمیم و بازسازی را می دهید، قدرت و تحمل بدن مجددا تقویت می گردد.
اگر به بدنتان زمان کافی برای بهبود و تجدید قوا را ندهید به جای قوی تر شدن ضعیف تر خواهید شد. بر همین اساس توصیه می شود که فعالیت بدنی را به طور ناگهانی و با شدت بالا شروع نکنید. اگر بیش از حد ورزش و تمرین کرده اید، اولویت اول شما باید استراحت و تجدید قوا باشد. احتمالا تا 1 هفته باید به خود استراحت دهید تا به لحاظ روحی و جسمی دوباره شارژ شوید. هنگامی که احساس کردید حالتان بهتر شده است به آهستگی به روال فعالیت بدنی باز گردید. برنامه ورزشی خود را مورد بازنگری قرار دهید و راهکارهایی برای ایجاد تغییراتی که از وقوع مجدد این واقعه پیشگیری خواهند نمود، در نظر بگیرید.
4. وقتی احساس می کنید که بدن شما برای انجام فعالیت بدنی متحمل چالش یا تلاش کافی برای سوخت و ساز نمی شود). برای مثال دویدن برای یک کیلومتر در 10 دقیقه با گذشت زمان آسان تر خواهد شد. اگر فعالیت بدنی برای شما خیلی آسان شده است و دیگر اصلا شما را به چالش نمی کشد.
می توانید تحت نظر یک متخصص از روی میزان ضربان قلبتان، شدت ورزش و فعالیت بدنی خود را تنظیم کنید. پوشیدن یک ابزار سنجش ضربان قلب می تواند مفید باشد، میزان ضربان قلب شما با گذشت زمان به موازات بهبود تناسب اندامتان تغییر خواهد نمود. با استفاده از یک ابزار سنجش ضربان قلب شما خواهید فهمید که چه زمان باید شدت ورزش خود را افزایش دهید و یا آن را تغییر دهید و اطمینان حاصل خواهید کرد تا به میزان مورد نیاز برای افزایش ضربان قلب مورد نظرتان فعالیت خواهید نمود.
قدری به چالش انداختن بدنتان سطح فعالیت بدنی تان را بهبود می بخشد و همچنین به موازات قوی تر شدن و دست یابی به اهدافتان، به لحاظ روحی نیز احساس فعال بودن و انجام دادن صحیح ورزش را به شما می بخشد. باید دقت کنید که در مراحل اولیه شما نباید به میزان شدت فعالیت بدنی خود فکر کنید بلکه پس از آن که به انجام فعالیت بدنی روزمره عادت کردید آن موقع باید راهی برای به چالش کشیدن بدن و عضلات خود بیابید.
در پایان خاطر نشان می کنیم که ورزش نباید به یک اقدام طاقت فرسا و رنج آور تبدیل شود که از انجام آن بیم داشته باشید و علاقه مند به اجرای آن نباشید، بلکه یک الگوی فعالیت بدنی صحیح به شما احساس خوبی در مورد خودتان می بخشد و موجب شادابی و خرسندی شما می گردد.