عصر ایران - پس از انقلاب مردمی مصر و سقوط حسنی مبارک ،بحث ازسرگیری رابطه میان تهران و قاهره دوباره به میان آمده است.
ایران حدود 30 سال پیش رابطه با مصر را قطع کرد و در تمامی این سال ها روابط میان دو کشور در پایین ترین سطح آن یعنی از طریق دفاتر حفاظت از منافع پیگیری می شد.
تا قبل از سقوط مبارک، موقعیت هایی برای ازسرگیری رابطه میان ایران و مصر به وجود آمد اما به دلایل متعددی و از جمله بی اعتمادی دولت مصر به ایران و نگاه امنیتی مبارک به رابطه با تهران، این موضوع اجرایی نشد. با این حال پس از سقوط مبارک، کابینه و وزیر امور خارجه جدید مصر یکی از برنامه های خود را پایان دادن به قطع رابطه با ایران اعلام کردند.
نبیل العربی وزیر خارجه جدید مصر در چند هفته اخیر بارها گفت که کشورش به دنبال باز کردن صفحه جدیدی از روابط با کشورهای مختلف و از جمله ایران است.
وی همچنین آمادگی قاهره را برای از سرگیری روابط با ایران و ارتقا این روابط به سطح سفارت اعلام کرد. مقامات ایرانی و از جمله علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه نیز از پیشنهاد استقبال و آمادگی متقابل تهران را اعلام کرده اند. صالحی همچنین پیام مکتوبی را برای همتای مصری خود فرستاد و آمادگی خود را برای دیدار دوجانبه وگفت وگو درباره توسعه روابط در تهران یا قاهره اعلام کرد. همچنین خزاعی ، نماینده ایران در سازمان ملل هم سفری به مصر انجام داد.
در این زمینه یادآوری چند نکته لازم به نظر می رسد:
1- موقعیت کنونی برای ازسرگیری رابطه میان تهران و قاهره، فرصت مغتنمی است که باید حداکثر استفاده را از آن برد. به طور قطع می توان گفت مهمترین مانع در برابر از سرگیری رابطه میان دو کشور، بی اعتمادی از سوی حکومت مبارک و نگاه به پرونده رابطه با ایران از دریچه امنیتی بود ؛ هم اکنون این مشکل و مانع بزرگ از میان رفته است. با این حال یکی از مهمترین موانع در راستای احترام متقابل یعنی وجود تصویر و نام قاتل رئیس جمهور پیشین مصر بر روی یکی از خیابان های تهران است که لازم است مقامات ایرانی با درایت در این باره تصمیم بگیرند.
پیش از این ، یک بار که بحث از سرگیری روابط دوجانبه مطرح بود ، شورای شهر تهران آمادگی خود را برای تغییر نام خیابان خالد اسلامبولی به خیابان انتفاضه اعلام کرده بود که در نوع خود نرمش قابل ملاحظه ای به شمار می رفت ولی باز در بر همان پاشنه سابق چرخید و این موضوع نیز معلق شد.
این بار نیز مصری ها اعلام کرده اند حاضرند در قبال تغییر نام این خیابان ، پرچم شاهنشاهی که در قاهره بر فراز مقبره شاه مخلوع ایران برافراشته شده را به زیر بکشند.
به هر حال این نکته را باید مد نظر داشت که اگر واقعاً برقراری روابط مجدد با مصر به نفع منافع ملی است ، می توان بر روی تغییر نام یک خیابان ، به صورت جدی اندیشید و تصمیمی مبتنی بر مصالح کشور اتخاذ نمود.
2- رابطه ایران با بسیاری از کشورهای عربی ، هم اکنون در بدترین شرایط در سال های اخیر است لذا اقدام مصر برای برقراری رابطه با ایران نوعی، امتیاز برای ایران به شمار می رود. در صورت برقراری این رابطه ، ایران می تواند آن را در وضعیت کنونی، به عنوان یک موفقیت برشمارد ، اما در مصر قطعا حکومت فعلی برای منع رابطه با ایران به شدت تحت فشار آمریکا، اسرائیل و سایر کشورهای عربی است . البته انگیزه حکومت مصر برای برقراری رابطه با ایران نیز تحقق بخشی از تغییر مورد خواست ملت مصر و اجرای یکی از مطالبات بخش مهمی از نخبگان این کشور است.
3- در شرایط فعلی، می بایست با دقت و ظرافت خاصی با مسئله آمادگی مقامات مصری برای برقراری رابطه، تعامل کرد. تعاملی که از سوی ایران، شاهد افراط و تفریط نباشد. نباید با اعلام آمادگی مقامات مصری با سردی رفتار کرد و آنها را نسبت به ازسرگیری رابطه با ایران دلسرد کرد و این فرصت را از دست داد و از سوی دیگر نباید با استقبال و شور و شعف بیش از اندازه، این درک را در مقامات مصری ایجاد خواهد کرد که تهران در حال حاضر به شدت به رابطه با قاهره نیازمند است و موضوعی غیر از ازسرگیری رابطه میان دوکشور، در این مسئله نهفته است که در این صورت، مقامات مصری به رابطه با ایران در چارچوب بده بستان و امتیاز دهی منطقه ای خواهند نگریست و در مقابل دادن این امتیاز به ایران، خواهان امتیازاتی دیگر خواهند شد که همین روند، ممکن است تحقق این مهم را دوباره با مانع روبه رو کند.