فارس: استاديار گروه شيلات دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان از استخراج كلسيم از استخوان ماهي خبر داد.
سيديوسف پيغمبري ظهر امروز در جمع كارشناسان مركز ملي تحقيقات فرآوري آبزيان اظهار داشت: كلسيم عنصر مهمي است كه نقش ساختاري در دندان و استخوان دارد.
وي نقش كلسيم در انقباض ماهيچه، انعقاد خون، انتقال تحريكات عصبي و فعاليت چند آنزيم را ضروري عنوان كرد و افزود: از كلسيم در صنايع غذايي، الكترونيك و چرم‌سازي از دولوميت، آرد استخوان و پوسته صدف استفاده ميشود.
استاديار دانشگاه علوم كشاورزي گرگان شير و فرآورده‌هاي آن را منبع اصلي كلسيم در غذاي انسان دانست و تصريح كرد: بسياري از افراد به ويژه آسيايي‌ها به دليل عدم هضم لاكتوز موجود در شير و ايجاد حساسيت تمايلي به مصرف شير ندارند و آب ميوه‌هاي غني شده با كلسيم را ترجيح مي‌دهند.
وي با اشاره به اينكه سالانه بيش از 50 درصد مجموع توليدات شيلاتي به عنوان ضايعات شامل استخوان، پوست، باله، احشا و سر دور ريخته ميشود، خاطرنشان كرد: استخوان ماهي شامل دو بخش آلي و معدني است. 59 درصد كلسيم و 35 درصد فسفر به طور عمده در بخش معدني ماهي وجود دارد.
پيغمبري ادامه داد: استخراج كلسيم از استخوان ماهي شامل دو مرحله تجزيه استخوان ماهي و محلول‌سازي كلسيم از پپتيدهاي موجود در استخوان اسكلت ماهي، آنزيم استخراج شده از احشا و پودر استخوان ماهي و نيز تيمار آنزيمي است.
استاديار گروه شيلات دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان با بيان اينكه در روش نخست استخوان ماهي با مخلوط آنزيمي استخراج شده از احشاي يك ماهي گوشت‌خوار هضم ميشود و به صورت پودر در مي‌آيد، گفت: بافت سخت و فيبري موجود در برخي از بافت‌ها در اين مرحله تجزيه ميشود.
وي به تجزيه استخوان ماهي با استفاده از تيمار اسيد استيك و اسيد سيتريك اشاره كرد و بيان داشت: اسيد سيتريك موجب شكستن پيوندهاي غيركوالانس و رهاسازي كلسيم شده و قابليت كلاته شدن با آنها را دارد ضمن اينكه تيمار اسيدي موجب رسوب كلاژن شده و در نتيجه كلسيم از شكل آلي استخراج ميشود.
پيغمبري اضافه كرد: محلول‌سازي كلسيم از پپتيدهاي استخوان ماهي استخوان هيدروليز شده در مرحله نخست شامل پروتئين تركيب شده با كلسيم مانند استئوكلين، فسفوتين و فسفوپروتئين كازئين است.
استاديار گروه شيلات دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان ابراز داشت: كلسيم در اين مرحله از پروتئين جدا شده و پروتئين نيز به اسيدهاي آمينه تشكيل دهنده خود تجزيه ميشود. همچنين با تيمار آنزيمي و كنترل دما در اين مرحله فشار و غلظت سوبسترا موجب ته‌نشين شدن پروتيئن و جداسازي كلسيم محلول ميشود.
* استفاده از ضايعات دريايي در زمينه‌هاي دارويي، پزشكي و آرايشي
وي به معرفي برخي از تركيبات مهم استخراج شده از ضايعات فرآورده‌هاي دريايي و استفاده از آن در زمينه‌هاي دارويي، پزشكي و آرايشي اشاره كرد و يادآور شد: استفاده از تركيبات زيستي با منشأ دريايي در پزشكي، دارويي و آرايشي قدمت طولاني دارد.
استاديار گروه شيلات دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان اضافه كرد: در گذشته‌هاي دور از موجودات دريايي به عنوان داروهاي زنده براي بهبود و درمان بيماري‌هاي پوستي مورد استقاده قرار مي‌گرفت.
پيغمبري ادامه داد: امروزه از اين تركيبات به عنوان حاملان دارو، آرامش‌بخش و مكمل غذايي استفاده ميشود.
به گفته وي تحقيقات براي دسترسي به آنتي‌بيوتيك جديد كه فاقد مشكل مقاوم‌سازي انسان به سويه‌هاي باكتريايي باشد، موجب شده ضايعات توليدات دريايي بيش از پيش مورد توجه محققان قرار گيرد.
استاديار دانشگاه علوم كشاورزي گرگان انهدام ضايعات را يكي از مشكلات مهم صنعت غذايي اعلام كرد و بيان داشت: اين ضايعات معمولاً در درياها رها مي‌شوند و ورود نيتروژن به آب و آلودگي آن را به همراه دارند.
وي با تأكيد براينكه مي‌توان از اين ضايعات تركيبات مفيدي را به دست آورد، تصريح كرد: اسكولامين نوعي آمينواسترول است كه از كبد، كيسه صفرا، معده و روده نوعي كوسه به دست مي‌آيد و خاصيت ضدسرطاني در شش و تخمدان، ضدميكروبي، ضدچاقي و ضدديابت آن در انسان به اثبات رسيده است.
پيغمبري به كلاژن يكي ديگر از مواد استخراج شده از ضايعات دريايي اشاره كرد و گفت: كلاژن نوعي پروتئين استخراج شده از پوست و استخوان ماهي است كه با توجه به تفاوت در زيرواحدها، وزن مولكولي، ساختار و عملكرد به 21 نوع طبقه‌بندي ميشود و در بهبود نارسايي مجاري ادراري، دردهاي مفاصل، استخوان و ترميم غضروف‌هاي آسيب ديده موثر است و خاصيت ضدسرطاني دارد.
وي با اشاره به الاستين، تصريح كرد: الاستين پروتئيني است كه از پوست ماهي به دست مي‌آيد و خاصيت ضدسرطاني دارد و همچنين در مراقبت از پوست، افزايش خاصيت الاستيك پوست پس از زايمان و مراقبت از مو و ترميم آن مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
استاديار گروه شيلات دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان پروتامين را از ديگر تركيبات استخراج شده از ضايعات دريايي برشمرد و اضافه كرد: پروتامين نوعي پلي‌پپتيد است و خاصيت آنتي‌باكتريايي دارد و داراي اسيد آمينه‌هاي كمياب بوده كه خاصيت ضدسرطاني آن در موش به اثبات رسيده است.
پيغمبري در پايان اذعان داشت: محققان با توجه به محدوديت صيد در درياها تلاش مي‌كنند سنتز تركيبات مشابه را در آزمايشگاه‌ها توليد كنند تا در محصولات دارويي و آرايشي بهداشتي مورد استفاده قرار گيرند.