خبرآنلاین: طی قرن گذشته زلزله‌های اندکی در اقیانوس آرام رخ داده که در نتیجه آن، انرژی پوسته زمین تخلیه نشده است. از سوی دیگر زلزله 11 مارس / 20 اسفند در جایی رخ داده که کانون زلزله‌های پرقدرت این منطقه نیست.
کارشناسان می‌گویند، زلزله 9 ریشتری 11 مارس / 20 اسفند ژاپن که به تلفات انسانی، وقوع سونامی و بحران هسته‌ای کنونی در این کشور انجامید، نه تنها بزرگ‌ترین زلزله‌ای که در این کشور رخ خواهد داد نیست، بلکه چون در نقطه‌ای دور از انتظار رخ داده، احتمال وقوع زمین‌لرزه‌های شدیدتر دور از ذهن نیست.
به گزارش نشنال‌جئوگرافی، زلزله‌شناسان برای مدتی طولانی احتمال می‌دادند زمین‌لرزه بزرگ آتی که کشور ژاپن را خواهد لرزاند، در محل وقوع زلزله بزرگ کانتو در سال 1923 رخ دهد. وقوع زلزله پیشین در این گسل خطرناک که در نزدیکی توکیو قرار دارد، نزدیک به 142هزار نفر تلفات داشت.
ژاپن در منطقه زلزله‌خیزی واقع شده که از 3 سو توسط صفحات تکتونیک اقیانوس آرام، ژاپن و فیلیپین احاطه شده و حرکت این صفحات در کنار یکدیگر شرایط ناپایداری را از لحاظ زمین‌شناسی در منطقه ایجاد خواهد کرد.
زلزله سال 1923 این کشور که بزرگی آن بین 7.9 تا 8.4 ریشتر تخمین زده می‌شود، از برخورد صفحه فیلیپین و صفحه‌ای که جزایر ژاپن را شکل داده و در محل گسل معروف Sagami Trough در نزدیکی خط ساحلی توکیو روی داد اما زلزله 11 مارس / 20 اسفند این کشور که حاصل برخورد صفحات تکتونیک اقیانوس آرام و صفحه تشکیل‌دهنده ژاپن بود، بخش‌های شمالی‌تر کشور را درگیر کرد.
کریس گلدفینگر، مدیر بخش نقشه‌برداری از صفحات تکتونیک فعال و بستر اقیانوس‌ها در دانشگاه ایالت اورگان، می‌گوید: «اغلب کارشناسان انتظار وقوع چنین زلزله بزرگی را در این منطقه نداشتند. ما به شواهدی اتکا کردیم که نشان می‌دادند حداقل در 1000 سال گذشته زمین‌لرزه‌ای به این بزرگی در منطقه رخ نداده است».
ست استین، استاد ژئوفیزیک دانشگاه نورث‌وسترن در ایلینویز می‌گوید: «ژاپن در سال‌های اخیر، زمان و انرژی بسیاری را صرف آماده‌سازی جنوب این کشور و مخصوصا توکیو علیه زلزله کرد؛ اما زلزله در بخش‌های شمالی این کشور رخ داد و فاجعه‌آفرین شد».
زلزله اخیر آن‌قدر قدرتمند بود که توانست این کشور را 2.4 متر جابجا کند. رابرت ییت، استاد بازنشسته زمین‌شناسی دانشگاه ایالت اورگان می‌گوید: «اطلاعاتی که در دست داشتیم به 1100 سال پیش برمی‌گشت و به نظر می‌رسد این بازه زمانی هم برای شناخت گسل‌ها و میزان فعالیت آنها کافی نباشد. البته هنوز هم نمی‌توان گفت مناطق جنوبی این کشور و توکیو از یک زلزله بزرگ در امان خواهند بود».
جی.پی.اس و کنترل دقیق حرکات تکتونیکی
بررسی تاریخچه زمین تنها راه پیش‌بینی زلزله‌های آتی نیست. متخصصان زمین‌شناسی دانشگاه توکیو، جی.پی.اس فوق‌دقیقی در اختیار دارند که میزان فشار وارده توسط صفحات تکتونیک به صفحه ژاپن را اندازه‌گیری می‌کند. این ارقام با میزان انرژی که هنگام زلزله آزاد خواهد شد، مقایسه می‌شوند.
ییت می‌گوید: «در قرن گذشته زمین‌لرزه‌های کافی برای آزادسازی این انرژی رخ نداده و ممکن است شاهد زلزله‌هایی بزرگتر از زلزله اخیر ژاپن در طول زمان باشیم».
یاسوکاتا ایکدا، متخصص زلزله و سازنده جی.پی.اس فوق‌دقیق دانشگاه توکیو که در زمان وقوع این زلزله در چین به سر می‌برده، می‌گوید: «شگفت‌زده شدم. فکر نمی‌کردم در زمان حیات من چنین زلزله عظیمی رخ دهد».
نکته جالب توجه در مورد این زلزله 9 ریشتری این است که پس از وقوع زلزله‌ای 7.2 ریشتری در منطقه رخ داده و در حقیقت یک پس‌لرزه عظیم بوده است. اغلب پس‌لرزه‌ها آرام‌تر و کوتاه‌تر از زلزله اولیه هستند و تنها در 5درصد موارد چنین اتفاقی رخ می‌دهد.
کریگ فوگات، متخصصان مرکز مدیریت بحران ایالات متحده می‌گوید: «بلایای طبیعی بدون اخطار پیشین رخ می‌دهند، تنها می‌توانیم با آمادگی و آموزش از عمق فاجعه‌ای که در راه خواهد بود، بکاهیم و زندگی را دوباره به مناطق آسیب‌زده بازگردانیم».