با هدف حفاظت از آثار تاريخي و پيشگيري از بروز آسيب، مطالعات و فعاليت‌هاي مربوط به تحقيق، شناسايي و كنترل جمعيت آفات در مجموعه فرهنگي ـ تاريخي نياوران در حال پيگيري و انجام است.
به گزارش ايسنا، انواع آفات موجود در محيط اين مجموعه که موجب آسيب‌رساني به بناهاي تاريخي و ميراث فرهنگي مي‌شود، شناسايي شده و در پروژه‌اي، کنترل و دفع آن‌ها توسط واحد حفاظت و مرمت مجموعه در حال پيگيري است.
امروزه آفات از مهم‌ترين عوامل آسيب‌رسان به بناهاي تاريخي و ميراث فرهنگي كشورها به حساب مي‌آيند که شناسايي و كنترل آن‌ها از حياتي‌ترين امور جهت حفاظت از اين اماكن است.
در بررسي‌هاي انجام‌شده در مجموعه‌ي فرهنگي ـ تاريخي نياوران دو دسته آفات شامل جوندگان و حشرات شناسايي شدند که شيوه‌ي مبارزه با آفات موزه‌يي و مورد تأييد از لحاظ علمي به‌منظور آسيب نرساندن به بناها آغاز شده است.
با توجه به وفور موش در محيط نياوران و اهميت كنترل جمعيت آن‌ها، مبارزه با جوندگان آغاز شد که بر اين اساس، تمام فضاها اعم از تأسيسات اصلي و حاشيه‌ي آن، كاخ اختصاصي نياوران، كوشك احمد شاهي، کاخ صاحبقرانيه، روابط عمومي، اتاق مانيتورينگ و فضاي سبز بيروني مورد شناسايي، طعمه‌گذاري و تله‌گذاري قرار گرفت.
همچنين موش‌ها به‌دليل جويدن اجسام سخت از جمله کابل‌هاي برق، امكان بروز آتش سوزي را در مجموعه افزايش مي‌دهند که از اين رو با استفاده از ماده‌ي Capsicum اقدام به ايجاد پوشش روي كابل‌هاي اتاق تأسيسات شد.
براي حصول نتايج مناسب و نگهداري مجموعه عاري از جوندگان، پروژه‌ي يادشده در برنامه‌اي سالانه و مدون در حال انجام است.
همچنين در پروژه‌ي مبارزه با آفات با توجه به اي كه اين مجموعه، تاريخي و از ميراث فرهنگي است، از سموم پايروتيروييد كه هيچ‌گونه اثر مخرب مانند رنگ‌بري، ايجاد لكه، تغيير ماهيت، خوردگي سطوح، ايجاد بوي شديد و مسموميت براي پرسنل مجموعه و بازديدكنندگان ندارد، استفاده شده است.
در پروژه‌ي مبارزه با حشرات، همه‌ي سيستم‌هاي فاضلاب، رايزرها و منحول‌ها توسط سموم يادشده محلول‌پاشي شده و همچنين درون تمام منحول‌هاي مجموعه با استفاده از دستگاه فاگر سم به حالت تعليق درآمده است تا ماندگاري آن چند برابر شود.
درون تمام آبدارخانه‌ها نيز براي مبارزه با سوسري از ژل‌هاي Max force استفاده شده است و اگر در محيط گزارشي مبني بر وجود مگس واصل شود با استفاده از ماده‌اي كه داراي خاصيت Sex Attractive است با روش Painting اقدام به علامت‌گذاري و معدوم کردن مگس‌ها مي‌شود.