دکتر حمیدرضا فرشچی www.novindiet.com
متخصص تغذیه و متابولیسم و فوق تخصص دیابت و چاقی از انگلستانمصرف آجیل مانند گردو و بادام در جایی که بخشی از یک رژیم غذایی متعادل باشند می تواند مزایایی را برای سلامت بدن به ویژه سلامت قلب ها در بر داشته باشد . اما نکته مشکل ساز در مورد مصرف آجیل در کشور ما این است که اکثر افراد وقتی در مقابل خود آجیل را می بینند به خوردن مقادیر اندک و متعادل از آجیل بسنده نمی کنند و بیشتر از حد مجاز می خورند و نمی توانند میزان مصرف خود را تحت کنترل داشته باشند.
اگر مغزها در حد اعتدال در یک رژیم غذایی سالم گنجانده شوند برای سلامت قلب مفید می باشند. مغزها شامل چربی های چند زنجیره ای غیر اشباع و دیگر مواد مغذی هستند و مصرف آنها به عنوان میان وعده گزینه مناسبی است. گردو، بادام و فندق و اغلب انواع دیگر مغز ها غنی از مواد مغذی مفید هستند.
آیا واقعا مصرف آجیل برای سلامت قلب مفید واقع می گردد؟ اغلب مطالعات که مصرف آجیل در یک رژیم غذایی سالم برای سلامت قلب را مطالعه کرده اند چنین دریافته اند که مغزها در کاهش کلسترول بد یا LDL موثر اند. بالا بودن کلسترول بد(LDL) یکی از عوامل اولیه در پیدایش بیماری های قلبی می باشد لذا از این جهت چنین به نظر می رسد که قابلیت مغزها در کاهش کلسترول نامطلوب(LDL ) بر سلامت قلب موثر است.
در واقع مصرف آجیل خطر توسعه لخته های خونی که می توانند عامل حمله های قلبی کشنده باشند را کاهش می دهد. آجیل همچنین به سلامت دیواره عروق کمک می نماید. البته باید توجه داشته باشید که شواهد مبنی بر سودمندی آجیل برای سلامت قلب هنوز به مرحله قطعیت و اثبات نهایی نرسیده اند.
کدام ترکیبات در مغزها هستند که تصور می شود برای سلامت قلب مفیدند؟ البته ترکیبات بسته به نوع مغزها تفاوت می کنند ولی محققین بر این باورند که اغلب مغزها حداقل برخی از مواد مغذی برای سلامت قلب به شرح زیر را دارا هستند:
چربی غیر اشباع: هرچند هنوز علل آن به خوبی ثابت نشده است اما تصور می شود که چربی های مفیدی که در مغزها هستند ( هم چربی های تک زنجیره ای غیر اشباع و هم چند زنجیره ای غیر اشباع) سطوح کلسترول بد خون را کاهش می دهند.
اسیدهای چرب امگا3: بسیاری از مغزها غنی از اسیدهای چرب امگا 3 می باشند. اسیدهای چرب امگا 3 یک شکل مفید و سالم از اسیدهای چرب می باشند که به نظر می رسد به سلامت قلب شما و پیشگیری از ریتم های نامنظم و خطرناک قلبی که می توانند منجر به حمله قلبی شوند کمک می نمایند. البته اسید های چرب امگا 3 در بسیاری از ماهی ها و غذاهای دریایی یافت می شوند، اما آجیل یک منبع گیاهی خوب از اسیدهای چرب امگا3 می باشد.
اسید آمینه ال-آرژنین: آجیل حاوی مقادیر فراوانی از اسید آمینه ال-آرژنین می باشد که این ماده می تواند به سلامت عروق خونی شما کمک نماید بدین صورت که انعطاف پذیری عروق خونی را افزایش می دهد و لذا عروق خونی کمتر مستعد تشکیل لخته های خونی (که جلوی جریان مناسب خون را می گیرند)، میگردند.
فیبر: تمام مغزها حاوی فیبر هستند که فیبر به کاهش سطوح کلسترول خون کمک می نماید. فیبر ها همچنین در تقویت احساس سیری و کمتر غذا خوردن متعاقب از آن موثر اند. همچنین تصور می شود که فیبر در پیشگیری از دیابت نقش دارد.
ویتامین ای: شواهدی وجود دارند مبنی بر این که ویتامین ای ممکن است در ممانعت از تشکیل پلاک در دیواره عروق خونی (که موجب باریک ساختن مسیر عبور خون و در نهایت منجر به درد قفسه سینه و بیماری عروق خونی و حمله های قلبی می شوند)، موثر است.
استرول های گیاهی: برخی مغزها حاوی استرول های گیاهی هستند؛ استرول ماده است که می تواند به کاهش کلسترول خون شما کمک نماید. استرول های گیاهی اغلب به تولیداتی نظیر مارگارین و آب پرتقال برای افزایش مزایای ماده غذایی در سلامت، افزوده می شوند در حالی که استرول ها به طور طبیعی در مغزها موجودند.
مصرف چه میزان آجیل در طی روز مطلوب است؟ مغزها علیرغم مواد مغذی و مزایایی که برای سلامت بدن در بر دارند حاوی کالری بالایی می باشد و بنابراین باید حتما اعتدال را در مصرف آجیل رعایت فرمایید و زیاده روی نکنید.
بر طبق توصیه انجمن غذا و داروی امریکا، برای افراد با وزن سالم، مصرف یک مشت آجیل (در حدود 42.5 گرم) غیر بو داده از اغلب آجیل ها در طی روز مطلوب است و آجیل های منتخب می توانند شامل مواردی بدین شرح باشند: اغلب آجیل ها از جمله بادام و فندق و بادام زمینی و گردو و پسته.
البته باید این نکته را بدانید مصرف آجیل به موازات مصرف چربی های اشباع، محصولات لبنی و گوشتهای پرچرب و دیگر تولیدات پرچرب کمکی به سلامت قلب شما نخواهد کرد و لذا باید همواره دریافت چربی های مضر و اشباع را محدود کنید. نکته مهمی که نباید فراموش کنید آنست که در رژیم های اولیه برای افراد چاق مصرف آجیلها بدلیل انرژی بالا بایستی محدود گردد.
آیا روغن مغزها نیز مانند مغزهای کامل مفید هستند؟ هر چند روغن مغزها نیز غنی از اسیدهای چرب امگا3 و ویتامین ای می باشد ولی فاقد فیبری هستند که در مغز کامل یافت می شود و خواص مفید آن کمتر از خود آجیل است و اگر زیاد حرارت ببیند تلخ مزه می شود . در کل اگر قصد استفاده از روغن مغزها را دارید توجه کنید که آنها نیز مانند بقیه روغن ها غنی از کالری هستند و باید حتما میزان مصرف خود را کنترل نمایید . مصرف مغزهای کامل بر روغن آنها ارجحیت دارد.