در طول جنگ ويتنام رژيم پهلوي با ثروت ملت ايران چندين جنگنده بمب افكن را به رژيم ويتنام جنوبي براي سركوب مردم ويتنام امانت داد.
به گزارش فارس، در طول جنگ ويتنام و درگيري هاي نظامي اين كشور در سال هاي دهه پنجاه و شصت تا اوايل دهه هفتاد كشورهاي زيادي به طور مستقيم و غير مستقيم در اين جبهه نظامي به طرفداري از دوطرف جبهه حنگ وارد عمل شدند.
به طور مشخص و روشن جمهوري خلق چين و اتحاد جماهير شوروي براي تسليح و حمايت از دولت ويتنام شمالي و چريك هاي ويتنام جنوبي در تمام سال هاي نبرد حضور داشتند.
موشك هاي SAM-2 اتحاد جماهير شوروي در طول دهه 60 ده ها هواپيماي آمريكايي را ساقط كردند و دولت چين نيز تا پايان جنگ حمايت هاي تسليحاتي خود را از نيروهاي ويتنامي ادامه داد.
در اين بين كره شمالي نيز كمك هاي محدودي را براي ترميم خطوط و راه هاي تخريب شده ارائه كرد.
در مقابل متحدان آمريكا در منطقه نيز همانند تايلند، كره جنوبي، فيليپين و تايلند نيز كمك هاي فراواني را به آمريكا و دولت دست نشانده اين كشور در ويتنام جنوبي ارائه كردند.
كره جنوبي نزديك به پنج هزار نفر نيرو و فيليپبن و استراليا نيز بخشي از نيروهاي خود را براي كمك به ويتنام به اين كشور اعزام كردند.
البته بخش اعظم اين نيروها جنبه پشتيباني از نيروهاي آمريكايي را داشتند و نقش موثري مستقيم درعمليات رزمي ايفا نمي كردند.
ايران نيز به عنوان يكي از متحدان آمريكا در جهان نيز بدون شك نمي توانست، در مقابل اين جنگ بي تفاوت بماند و در دورهاي مختلف نقش هاي گوناگوني را در اين واقعه ايفا كرده است.
* فقط بيانيه سياسيدر طول سال هاي دهه هاي پنجاه وشصت ميلادي رژيم پهلوي به دليل درگيري با تحولات داخلي توان چنداني براي پرداختن به مساله اي كه هزاران كيلومتر دورتر به وقوع مي پيوست، را نداشت.
ايران با كمبود شديد منابع مالي روبه رو و از سوي ديگر اعتراضات داخلي كه از فضاي استبدادي كشور ريشه مي گرفت، رژيم پهلوي را با مشكلات فراواني روبرو كرده بود.
از سوي ديگر گرچه درپيمان "سيتو " حضور داشت و به همراه عراق، تركيه و پاكستان كمربند دفاعي غرب را در جنوب اتحاد شوروي را تشكيل مي داد، اما به دليل نزديكي به اين كشور از پذيرفتن موضع خصمانه بر عليه اين رژيم خودداري مي كرد.
البته ايران از جمله كشورهايي بود، كه از ابتدا رژيم دست نشانده ويتنام جنوبي را به رسميت شناخت و با آن روابط سياسي برقرار كرد.
همچنين رژيم پهلوي از تمام بيانيه هاي و قطعنامه هايي كه در حمايت از آمريكا و رژيم ويتنام جنوبي صادر مي شد، حمايت مي كرد.
* ثروت ملي ايران در خدمت بيگانگانبا تغيير وضعيت جهان وبه خصوص افزايش قيمت نفت ايالات متحده كه با مشكلات فراواني در جهان دست به گريبان بود، تصميم گرفت تا هم پيمانان ثروتمند خود را به عنوان حافظان امنيت در مناطق مختلف جهان معرفي كند.
اهميت استراتژيك ايران و كشورهاي خليج فارس به علت برخورداري از معادن نفت و گاز و اتكاي روز افزون كشورهاي صنعتي به منابع انرژي اين منطقه؛ خروج نيروهاي انگليسي از شرق سوئز و خليج فارس 22 در پي بحران اقتصادي و كاهش ارزش ليره استرلينگ و ملي كردن كانال سوئز از سوي مصر و تضعيف سياسي، نظامي و اقتصادي آمريكا به سبب درگير شدن در جنگ پرهزينه ويتنام عواملي بود كه آمريكا را بر آن داشت كه براي پر كردن خلاء قدرت در خليج فارس، حفاظت منافع غرب را به ايران واگذار كند. اين تصميم ايالات متحده آمريكا اولين بار رد قالب دكترين نيكسيون از سوي ريچارد نيكسون در 26 ژوئيه 1968 در جزيره گوام اعلام شد.
ايران نيز به دليل برخورداري از منابع وسيع نفت و گازعملا تمام هزينه هاي دپوي اسلحه در منطقه را براي كمك به همپيمانان نظامي منطقه آمريكا را تامين مي كرد.
افزايش چندين برابري فروش سلاح به ايران و دسترسي ايران به تمام زراد خانه غير هسته اي آمريكا نيز در اين راستا بود.
از همين رو بود كه رژيم پهلوي با پول ملت ايران كمكهاي وسيعي در اختيار پاكستان، زئير، ويتنام جنوبي و اتيوپي قرار داد.
* اف-5 هاي ايراي در ويتنام چه مي كردبا افزايش تلفات نيروهاي آمريكايي در جنگ ويتنام، كيسنجر وزير امور خارجه آمريكا تصميم گرفت تا با انتقال بار جنگ به دولت ويتنام جنوبي هم زمينه خروج نيروهاي آمريكايي را از اين كشور فراهم كند هم اجازه پيشروي بيشتر به دلت ويتنام جنوبي را ندهد.
اما به دليل ضعف تسليحاتي ارتش ويتنام جنوبي، ايالات متحده از متحدان خود خواست تا به هرنحو ممكن به تسليح دولت ويتنام جنوبي بپردازند.
در اين بين دولت ايران در سال دهه 40 و اوايل دهه 50 شمسي تعداد فراواني جنگنده F-5 A خريداري كرده بود، آمادگي خود را براي كمك به رژيم "وان تيو " اعلام كرد.
در كنار اين ايران آمادگي خود را براي اعزام تكنسين هاي خود براي تعمير جنگنده هاي ايراني در ويتنام اعلام كرد.
در نهايت از اويل 1973 تحويل جنگنده هاي F-5 ايراني به ويتنام جنوبي آغاز شد و اولين اسكادران ازهواپيماها در پايگاه هوايي دانانگ فرود آمده و تحويل نيروي هوايي ويتنام جنوبي شدند.
در كل 126 فروند F-5A از كشور هاي دوست آمريكا به نيروي هوايي ويتنام تحويل شد كه شماري از اين جنگنده ها را جنگنده هاي نيروي هوايي ايران تشكيل مي داد.
به نظر مي رسد كه از اين ميان نزديك به 34 فروند هواپيماي F-5 A از سوي ايران به ويتنام تحويل داده شد.
البته در اين بين تنها ويتنام نبود كه از اين كمك ها برخوردار شد بلكه دولت ايران تعدادي از F-5 هاي خود را به دولت اتيوپي تحويل داد.
* سرنوشت هواپيماهاي ايراني در ويتنامبا وجود كمك هاي گسترده آمريكا و ساير كشورها به ويتنام جنوبي با اين حال اين رژيم توانايي ايستادگي در مقابل فشارهاي ويتنام جنوبي رابه دست نياورد و درسال 1975 سقوط كرد.
بسياري از اين جنگنده نيز به هيچ عنوان فرصت عمليات نظامي را پيدا نكردند چرا كه دولت ويتنام جنوبي در بحبوحه بحران نفت كه در اثرجنگ اعراب و اسراييل به وجود آمدخ بود به هيچ عنوان توانايي تامين سوخت اين هواپيما ها نداشت.
در ايران نيز رژيم پهلوي كه سال ها يا استبداد در ايران حكومت كرده بود، با انقلاب اسلامي مردم ايران به رهبري امام خميني سقوط كرد و دو كشور انقلابي ايران و ويتنام روابط دوستانه اي با يكديگر برقرار كردند.
در نهايت تعداي از جنگنده هاي F-5 كه به دست نيروهاي ويتنام شمالي افتاده بود، با مساعدت دولت ويتنام به كشور بازگشت و در جبهه هاي جنگ حق عليه باطل به ايفاي نقش پرداختند.
البته يكي از هواپيماهاي F-5 ايراني اهدايي به ويتنام جنوبي نيز در موزه نيروي هوايي انقلابي در معرض نمايش عمومي مردم است.
حضور صلح بانان ايراني درويتنامبا آغاز مذاكرات صلح در سال 1973 بين ويتنام شمالي و جنوبي صلح بانان سازمان ملل در مناطق درگيري به عنوان نيروهاي حافظ صلح حضور پيدا كردند.
از ايران نيز شهيد جواد فكوري به عنوان نماينده جمهوري اسلامي ايران در تيم صلح بانان حضور پيدا كرد.
وي از سال 1351 تا اواسط سال 1353 وي با درجه سرهنگ دوم به همراه گروهي از افسران ايراني به عنوان ناظر صلح سازمان ملل در آتش بس ويتنام، به آن كشور اعزام شد و در كنارديگر نمايندگان كشورهاي اندونزي، لهستان و مجارستان، به عنوان فرمانده ايراني مقيم يكي از ايالات ويتنام ماموريتش را آغاز كرد.
شهيد فكوري سالها بعد به سمت وزير دفاع منصوب ودر فاجعه سقوط هواپيماي C-130 به همراه تني چند از فرماندهان ارتش به شهادت رسيد.