فارس: بغض گلويش را مي‌فشارد اما آنقدر پرصلابت است كه به آرامي خود را كنترل مي‌كند و با لبخندي مي گويد: «خلبانان پيشكسوت زن در زمان گذشته در خطوط هواپيمايي پرواز داشتند اما هم‌اكنون تنها به عنوان استاد خلباني در بخش آموزش حضور دارند».
امروزه زنان خلبان در خطوط هوايي، در ارتش، در فضا و در مسابقات هوايي پرواز مي‌كنند.در كشتي كار مي‌كنند، از خطوط لوله محافظت مي‌كنند، به دانشجويان خلباني پرواز مي‌آموزند و موتورهاي جت را تعمير و نگهداري مي‌كنند.
زنان سهم زيادي در هوانوردي از زمان نخستين پرواز 12 ثانيه‌اي برادران رايت در سال 1903 تا به حال داشته‌اند اما هم‌اكنون در خطوط هواپيمايي ايران خلبانان زن به كار گرفته نمي‌شوند اما مهمترين دلايلي كه مانع از استخدام زنان به عنوان خلبان مي‌شود اين است كه وضعيت فيزيولوژي بدن زنان به گونه‌اي است كه پرواز درارتفاعات بلند براي آنها مناسب نيست و از طرفي شرايط ويژه زنان مثل بارداري كه مدت زماني را براي استراحت مي‌طلبد، موجب شده ايرلاين‌ها تمايل چنداني به استخدام زنان نداشته باشند چرا كه از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نيست.
* نخستين خلبان زن كشور
در سال‌هاي دوردست عفت تجارتچي نخستين خلبان زن ايراني بوده كه در سال 1318 براي نخستين بار با هواپيماي شخصي خود پرواز كرد؛ او در خاطراتش بيان مي‌كند: " از همان كودكي شوق پرواز، آرام و قرارم را گرفته بود و بزرگترين آرزويي كه در دل داشتم اين بود كه روزي خلبان شوم و درسال 1318 توانستم در باشگاه خلباني ثبت‌نام كنم؛ در آن زمان 22 يا 23 سال بيشتر نداشتم؛ وقتي مسئولان باشگاه مرا داوطلب خلباني ديدند سخت متعجب شدند و تحسينم كردند. جرايد وقت هم عمل مرا ستودند و خبر آن را غرورآميز درج كردند ".
* خلبان زني كه از آرزوي پروازش مي‌گويد
مريم شعباني، خلبان اظهار مي‌دارد: با 25 سال سن داراي مدارك خلباني هستم؛ خلباني داراي سه مرحله شخصي، بازرگاني و اينسترومنت ريتينگ است و هم‌اكنون در حدود 6 سال است كه خلبان شده‌ام و 200 ساعت پرواز آموزشي را با موفقيت گذرانده‌ام اما هيچ يك از خطوط هواپيمايي كشور خلبان زن را استخدام نمي‌كنند و من فقط توانسته‌ام به صورت آزمايشي 200 ساعت پرواز كنم.
وي در ادامه مي‌افزايد: خلبانان پيشكسوت زن در زمان گذشته در خطوط هواپيمايي پرواز داشتند اما هم‌اكنون به عنوان استاد خلباني و در بخش آموزش حضور دارند.
وي با بيان اينكه مدرك دانشگاهي من الكترونيك پرواز در سطح كارداني بود، عنوان مي‌كند: من ليسانس هوانوردي را نيز گرفته‌ام همچنين علاوه بر اين، مدارك دانشگاهي مهندسي پرواز را از سازمان هواپيمايي كشور اخذ كرده‌ام.
شعباني ادامه مي‌دهد:در پرواز آموزشي فاصله ميان دو شهر اصفهان و شيراز را طي كردم ولي اين پروازها بدون حضور مسافر انجام گرفت و در 200 ساعت پرواز آموزشي 70 ساعت آن را به تنهايي و بدون حضور مسافر انجام دادم.
*هيچ زني را به عنوان خلبان و مهندس پرواز استخدام نمي‌كنند
وي در خصوص علت عدم استخدام خلبانان زن در خطوط هواپيمايي ايران، مي‌گويد: بسياري از خطوط هواپيمايي اعلام كردند كه ما خلبان‌هاي زن را استخدام مي‌كنيم و من حتي در آزمون استخدامي ايران اير شركت و پذيرفته شدم و حتي براي مصاحبه حضوري نيز رفتم اما متأسفانه هيچ زني را به عنوان خلبان استخدام نكردند.
شعباني با بيان اينكه از نظر قانوني مانعي براي استخدام خلبانان زن وجود ندارد، مي‌گويد: عدم استخدام زنان به عنوان خلبان سليقه‌اي است به هر حال رؤساي خطوط هواپيمايي تصميم مي‌گيرند كه زنان را به عنوان خلبان وارد خطوط خود نكنند كه دليل اين تصميم آنها مشخص نيست، برخي اين تصور غلط را دارند كه زنان نمي‌توانند به عنوان يك خلبان كار كنند ولي دقت يكي از خصوصيات بارز شغل خلباني است و دقت زنان در كارها بسيار بيشتر از مردان است؛ خلباني از جمله مشاغلي است كه به تفكر، بدن سالم و دقت نياز دارد پس به نظر مي‌رسد حضور زنان در اين رشته با موفقيت همراه مي‌شود.
شعباني بيان مي‌كند: به هر شركت هواپيمايي كه براي استخدام مراجعه مي‌كنم هنگامي كه مدارك كسب شده و سن كم مرا مشاهده مي‌كنند بسيار تحسينم مي‌كنند ولي وقت استخدام مي‌گويند متأسفيم ما هيچ دستوري براي استخدام زنان به عنوان خلبان نداريم، 15 تا 20 زن در ايران هستند كه توانستند در سطح بالا مدرك خلباني خود را دريافت كنند و همگي ما درخواست داريم تا زناني كه توانمندي دارند در خطوط هواپيمايي استخدام شوند و براي رسيدن به اين خواست خود پيگيري زيادي انجام داده‌ايم اما ما را براي حل اين مشكل مجدد به مدير عاملان شركت‌ها ارجاع مي‌دهند كه آنها دوباره به ما مي‌گويند ما زنان را به عنوان مهندس پرواز و خلبان استخدام نمي‌كنيم.
وي با بيان اينكه هم‌اكنون به عنوان تكنسين برق هواپيما شاغل است، ادامه مي‌دهد: چون اين مدرك را داشتم توانستم در اين شغل پذيرفته شوم و گرنه با داشتن مدرك خلباني در ايران بيكار بودم.