خيلي ها كم‌خوني را مشكلي ساده مي‌پندارند كه با خوردن چند قرص آهن، بدون تجويز پزشك حل مي‌شود اما بر خلاف اين تصور كم‌خوني ممكن است نشانه‌اي براي شمار زيادي از بيماري‌ها باشد. گذشته از اين، حتي اگر كم‌خوني نشانه بيماري ناخوشايند هم نباشد به هر حال به شما خستگي مزمن هديه مي‌دهد و كاركرد روزانه‌تان را پايين مي‌آورد.
شايد دليل اين كه بيشتر مردم، كم‌خوني را جدي نمي‌گيرند اين باشد كه اين اختلال خوني، مشكلي نسبتا رايج است و خيلي‌ها به آن مبتلا هستند اما اتفاقي كه در كم‌خوني براي بدن رخ مي‌دهد نشان مي‌دهد اين اختلال علي‌رغم شايع بودنش قابل چشم‌پوشي نيست و بايد به آن رسيدگي شود. كم‌خوني از ديدگاه پزشكان به معناي كاهش شمار گلبول‌هاي قرمز خون يا هموگلوبين داخل آنهاست.
شايد بپرسيد مگر گلبول‌هاي قرمز چه مي‌كنند كه كم شدن‌شان در خون اين همه اهميت دارد؟! ما در هر دم، اكسيژن را وارد بدنمان مي‌كنيم و در بازدم، دي‌اكسيد‌كربن را از ريه‌هايمان بيرون مي‌فرستيم در اين ميان گلبول‌هاي قرمز نقش نقل و انتقال اكسيژن و دي‌اكسيد‌كربن را در بدن به عهده دارند و در نتيجه با كم شدن آنها اين فرآيند هم با اختلال مواجه مي‌شود و عوارضي را در بدن ايجاد مي‌كند.
نشانه‌هاي كمخونيدكتر سارا هاشم‌پور در گفتگو با «جام‌جم»، شايع‌ترين سن بروز اين اختلال خوني را در كودكان از 6 تا 24 ماهگي و در بزرگسالان، بخصوص زنان در سن باروري يعني تقريبا 15 تا 45 سالگي مي‌داند. براساس گفته‌هاي او زنان به دليل عادت ماهانه، براي كم‌خوني مستعدتر هستند اما كم‌خوني در مردان معمولا پزشك را درباره امكان ابتلاي فرد به سرطان نگران مي‌كند.
به گفته اين پزشك عمومي، خستگي، احساس كسالت، سرگيجه، سردرد، رنگ پريدگي پوست و مخاط بدن، زخم در گوشه‌هاي دهان، تپش قلب، حواس‌پرتي، تنگي نفس، تحريك‌پذيري، كم شدن آستانه تحمل و قاشقي شدن ناخن‌ها، اصلي‌ترين نشانه‌هاي اين بيماري محسوب مي‌شوند. شايد شما هم ديده باشيد كه مردم وقتي به كم خون بودن‌شان شك مي‌كنند مقابل آئينه مي‌ايستند و پلك زيرشان را پايين مي‌كشند و نگاه مي‌كنند واگر اين قسمت از پلك كاملا سرخ باشد نگراني‌شان بر طرف مي‌شود. دكتر هاشم‌پور در اين باره توضيح مي‌دهد: هرچند سنجش رنگ پريدگي مخاط پلك هم در صورتي كه رنگ واقعي آن را بدانيد ممكن است به كار آيد اما بهترين راه براي تشخيص كم‌خوني مراجعه به پزشك و آزمايش خون است.
او تاكيد مي‌كند كه مصرف قرص آهن بدون تجويز پزشك كار درستي نيست. چون آهن از بدن دفع نمي‌شود و اگر اضافه بر نياز مصرف شود ممكن است در بخش‌هاي مختلف بدن از جمله مغز رسوب كند.
شايع‌ترين نوع كمخونيكمخوني انواع فراواني دارد، برخي از انواع كم خوني به دليل ساخته نشدن گلبول قرمز در مغزاستخوان، برخي به دليل اختلال در ساخت هموگلوبين، برخي به دليل تخريب گلبول‌هاي قرمز و برخي به دليل كمبود ويتامين 12 B يا اسيد فوليك هستند.
يكي از شايع‌ترين انواع كم‌خوني‌ها، كم‌خوني فقر آهن است كه به دليل عدم وجود يا عدم دريافت آهن كافي در رژيم غذايي بروز مي‌كند.
دكتر هاشم‌پور در اين زمينه مي‌گويد: كاهش جذب آهن در اين نوع كم خوني به وسيله دستگاه گوارش يا به علت تداخل در جذب برخي از داروها رخ مي‌دهد؛ براي مثال داروهاي ضد اسيدي كه مردم براي درمان ترش كردن معده مصرف مي‌كنند باعث تداخل در جذب آهن مي‌شود. همچنين عادت ماهانه زنان، خونريزي‌هاي داخلي و افزايش نياز بدن به آهن در دوراني مانند دوران حاملگي يا رشد مي‌توانند سبب‌ساز كم‌خوني فقر آهن شوند و به همين دليل پزشكان تجويز آهن به زنان باردار را از ماه چهارم بارداري آغاز مي‌كنند و تا 3 ماه پس از زايمان ادامه مي‌دهند.
آيا درمان مي‌شويم؟دكتر هاشم‌پور براي بهبود كم‌خوني فقر آهن در بدن پيشنهاد مي‌كند: اين بيماران بايد از منابع غذايي آهن‌داري مانند جگر، گوشت قرمز، قلوه، ماهي، حبوباتي مانند عدس لوبيا و سبزيجاتي با برگ‌هاي سبز تيره مانند اسفناج و جعفري در رژيم غذايي خود استفاده كنند و همراه با غذا سالاد بخورند.
به گفته اين پزشك ويتامين ث ـ كه معمولا در ليموترش، آناناس و آب پرتقال وجود دارد ـ نيز باعث افزايش جذب آهن مي‌شود. همچنين مصرف موادي مانند هويج، سيب‌زميني، گوجه، شلغم و كدو تنبل هم در بهبود كم‌خوني موثر است.
او مي‌افزايد: اگر پزشك برايتان قرص آهن تجويز كرده است بايد آن را همراه با يك ليوان پر آب مصرف كنيد و پس از مصرف دست‌كم تا نيم ساعت دراز نكشيد.