جام جم آنلاين: يافته‌هاي پزشكي نشان مي‌دهد كه مصدوميت با گازهاي شيميايي در ابتدا با عوارض پوستي، چشمي و ريوي همراه است، اما با تداوم آن ممكن است بيماري‌هاي ديگري نظير عوارض خوني يا اشكال در سيستم لنفاوي نظير سرطان‌ها در فرد بيمار پديد آيد.
گازهاي شيميايي در ريه‌ها، عوارض سختي را ايجاد مي‌كند. اصلي‌ترين مشكل التهاب در مجاري بزرگ تنفسي است كه منجر به برونشيت يا تنگي مجاري ريز ريه مي‌شود كه با متورم شدن آنها تنفس به سختي و با مرارت بسيار انجام مي‌گيرد.
دستگاه تنفسي اين‌گونه مصدومان نسبت به كوچك‌ترين آلودگي نظير آلودگي هوا و حتي بوي تند ناشي از عطر و ادكلن‌هايي كه مردم به طور معمول استفاده مي‌كنند، بسيار حساس است؛ بنابراين مي‌توان گفت كه واقعا جايي براي تنفس اين افراد وجود ندارد.
گاز خردل يكي از شايع‌ترين عواملي است كه به عنوان سلاح شيميايي مورد استفاده قرار گرفته است. با تماس ذرات گازي شكل با ريه، بيمار دچار سرفه‌هاي قطاري مي‌شود كه ابتدا بدون خلط بوده ولي به‌تدريج خلط نيز به آنها اضافه مي‌شود و به تدريج ريه فرد از كار مي‌افتد. از عوارض مزمن اثر گاز خردل بر ريه‌ها مي‌توان به برونشيت مزمن فيبروز ريه، آسم، برونشكتازي، تنگي‌نفس موضعي در تراشه و برونش‌هاي اصلي و سرطان ريه اشاره نمود.
متاسفانه قسمت عمده‌اي از آسيب‌هاي ايجاد شده در ريه به دنبال تماس با گاز خردل غيرقابل برگشت است و تلاش درماني در اين بيماران فعلا در محدوده كنترل علايم تنفسي، كاهش عوارض و درمان عفونت‌هاي ريوي و جلوگيري از پيشرفت ضايعات ريوي است.
خردل بر روي پوست نيز اثر مي‌گذارد، در حقيقت پوست از اولين اعضاي بدن است كه در معرض گاز خردل قرار مي‌گيرد و به علت وسعت آن در مقايسه با ساير اعضا معمولا بيشترين آسيب را نيز متحمل مي‌شود. اين گاز موجب ايجاد تاول مي‌شود.
مايع تاول ابتدا شفاف بوده ولي بعدا زردرنگ و منعقد مي‌شود. اين تاول‌ها امكان دارد به راحتي پاره شوند.
سوختگي عميق هم ممكن است رخ دهد كه مي‌تواند موجب عفونت يا از بين رفتن پوست شود.
چشم‌ها نيز از گاز خردل در امان نيستند و آسيب‌هاي جدي پيدا مي‌كنند. عوارض گازهاي شيميايي بر چشم به گونه‌اي است كه عروق جديد در چشم و اشكال در غدد مترشحه اشك ايجاد مي‌شود و همچنين فرد آسيب ديده هميشه احساس سنگيني يا وجود جسم خارجي در چشم دارد. برخي التهاب‌ها و تورم‌هاي چشمي به زخم‌هاي قرنيه و كاهش بينايي و حتي در برخي از موارد به نابينايي منجر مي‌شود. عوارض اين گازها بر پوست شامل خارش و خشكي پوست مي‌شود و همچنين نوعي از التهاب پوستي را ايجاد مي‌كند كه ممكن است ساليان سال فرد را آزار دهد.
در حقيقت آثار گازهاي شيميايي تنها محدود به علايم فوري آن نيست. در مطالعه‌اي كه بر روي مصدومان شيميايي ايران صورت گرفته ديده شده است كل سيستم ايمني بدن، خصوصا ايمني سلولي، خوني و سلول‌هاي كشنده طبيعي موجود در خون، بعد از مسموميت با خردل دچار اختلال مي‌شوند كه اين مي‌تواند توجيهي براي بالا بودن ميزان عفونت‌هاي راجعه و بدخيمي در بيماران شيميايي باشد.