همشهری: داروهاي شيمي‌درماني از طريق گردش خون به همه جاي بدن منتقل شده، هرگونه رشد و تكثير را متوقف كرده يا كاهش مي‌دهند.
يكي از اين نقاط، مغز استخوان است. كاهش رشد و تكثير در مغز استخوان مي‌تواند موجب عوارض مختلف مانند آنوما، نرتروپني و ترومبوسيتوپني شود.
البته با توجه به نوع دارو و تفاوت سرعت رشد سلول‌هاي خوني، ممكن است يكي از 3عارضه مذكور يا هر سه رخ دهد.
درصورت بروز هر كدام از اين سه عارضه، پزشك معالج، تدابيري را در نظر مي‌گيرد و با استفاده از روشي خاص آن را درمان مي‌كند.ممكن است پزشك معالج به‌دليل كاهش سلول‌هاي خوني ميزان دارو را كاهش دهد يا مدتي درمان را به تاخير بيندازد. برنامه درماني كه پزشك براي شما تعيين كرده بهترين تصميمي است كه مي‌توانسته اتخاذ كند. وقتي برنامه درماني به هر دليلي كاهش يابد يا به تاخير بيفتد در واقع درمان، ناقص انجام شده است.
شيمي‌درماني روش‌ها و مقادير متفاوتي دارد. اگر سلول‌هاي خوني كاهش شديد داشته باشند پزشك برنامه درماني را طوري تنظيم مي‌كند كه مشكلي به‌وجود نيايد. گاهي هم به‌رغم بروز مشكلات از بيمار مي‌خواهد كه عوارض را تحمل كند تا برنامه درماني تكميل شود. به گفته متخصصان خون، هر كدام از عارضه‌هاي آنومي، نوتروپني و ترومبوسيتوپني نيازمند درمان اختصاصي هستند.
سازمان انتقال خون با پالايش خون‌هاي اهدايي جهت آنومي و ترومبوسيتوپني فراورده‌هايي را آماده مي‌كند. اين فراورده‌ها كه شامل خون كامل، خون شسته شده و پلاكت است در بانك خون نگهداري مي‌شود و پزشك معالج درصورت نياز، آنها را تجويز مي‌كند.
فراورده‌هاي خوني بيشتر در مواقعي كاربرد دارد كه نياز باشد سريعا وضعيت گلبول قرمز و پلاكت بهبود پيدا كند.
فاكتورهاي رشد خونساز: اين مواد، توليد سلول‌هاي خوني را در مغز استخوان تحريك مي‌كنند. فاكتور رشد اضافي در بدن مي‌تواند اثرات شيمي‌درماني روي مغز استخوان را تا ميزان زيادي كنترل كند. در طول شيمي‌درماني ممكن است فاكتور رشد خونساز به‌صورت تزريقي تجويز شود تا توليد سلول‌هاي خوني جديد به حفظ وضع سلامتي كمك كند.
براي هر كدام از سلول‌هاي خوني فاكتور رشد اختصاصي وجود دارد كه ممكن است در طول درمان از انواع آنها استفاده شود. بيشتر فاكتورهاي رشد به‌صورت تزريق زير جلدي تجويز مي‌شود. محل تزريق مي‌تواند بازو، ران، باسن يا شكم باشد و با توجه به نوع فاكتور رشد به‌صورت روزانه، يك روز در ميان و هفتگي تزريق شود.
فاكتورهاي رشد داراي عوارضي هستند كه معمولا جدي نيستند و به‌وسيله دارو درماني به خوبي قابل كنترل هستند. همه عوارض ناشي از تزريق فاكتور رشد، موقتي بوده و با پايان درمان، ناپديد مي‌شوند.
بعضي از اين عوارض عبارتند از: ادم (ورم)، تپش قلب، درد استخواني و افزايش فشار خون. علائمي كه ممكن است بروز كنند عبارتند از: خونريزي بيني، خونريزي دهان و لثه، خونريزي شديد در زمان قاعدگي، خونمردگي ريز و نقطه‌اي در پوست، خونريزي شديد و استفراغ يا مدفوع خوني.