همزمان با اجراي طرح هدفمند كردن يارانه‌ها يا به فاصله كمي بعد از آن، طرح خروج لوازم خانگي فرسوده به اجرا در خواهد آمد.
به گزارش «دنياي اقتصاد» سال گذشته هيات دولت وزارت صنايع و معادن را مكلف كرد، طرحي تهيه كند كه براساس آن لوازم برقي پرمصرف و فرسوده خانوارها از رده خارج و لوازم نو و كم مصرف جايگزين آنها شود. حال، بعد از گذشت نزديك به 9ماه از اين ابلاغيه دولت، خبرهاي رسيده حاكي از آن است كه مطالعات مربوط به اين طرح مراحل پاياني خود را سپري مي‌كند تا همزمان با هدفمندشدن يارانه‌ها، به اجرا درآيد.
انواع كولرهاي آبي، ماشين لباسشويي، يخچال، فريزر و جاروبرقي از جمله لوازم خانگي برقي هستند كه مشمول اين طرح مي‌شوند.
مديركل دفتر صنايع فلزي، برق، الكترونيك و فناوري اطلاعات وزارت صنايع كه تدوين طرح خروج لوازم خانگي پرمصرف را برعهده دارد، در گفت‌وگو با «دنياي اقتصاد» به جزييات اين طرح اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «در فاز اول اجراي اين طرح كه تلاش مي‌كنيم همزمان با اجراي طرح يارانه‌اي دولت آغاز شود، 5 نوع از لوازم خانگي برقي كه بخش قابل توجهي از مصرف خانگي را به خود اختصاص مي‌دهند، از رده خارج و براساس ضوابط و تسهيلاتي كه ارائه خواهد شد، لوازم نو و كم مصرف جايگزين آنها كنيم.»
«محمود ليائي» با بيان اينكه هدف اصلي اجراي اين طرح، كاهش مصرف و افزايش راندمان لوازم خانگي موجود در ميان خانواده‌ها است، خاطرنشان مي‌كند: اما اين فقط خانواده‌ها نيستند كه مشمول اين طرح مي‌شوند، بلكه با ضوابط و تسهيلات جداگانه‌اي آمادگي خروج لوازم برقي پر مصرف و فرسوده واحدهاي دولتي، غير دولتي و صنفي را هم داريم.»
به گفته ليائي، اگرچه وزارت صنايع و معادن مسوول اجراي اين طرح شده، اما قرار نيست به تنهايي اين طرح را به اجرا درآورد، بلكه با توافقات و هماهنگي‌هايي كه با وزارت نيرو، سازمان بهره‌وري انرژي ايران و تشكل‌هاي توليدي انجام داده‌ايم، اين طرح را با همكاري آنها اجرا خواهد كرد.
در اين ميان ناگفته نماند كه وزارت صنايع و معادن براي اجراي فاز بعدي اين طرح، جايگزيني لوازم خانگي گازسوز پر مصرف را در دستور كار دارد و هم‌اكنون در حال رايزني با وزارت نفت براي تدوين ضوابط اجرايي فاز بعدي طرح خروج لوازم خانگي پرمصرف است.
مديركل دفتر برق و الكترونيك وزارت صنايع همچنين از برنامه‌ريزي براي ارائه تسهيلات بانكي بلندمدت و كم‌بهره براي توليدكنندگان لوازم خانگي كم مصرف خبر داد و گفت: «مقرر كرده‌ايم براي توليدكنندگاني كه الكتروموتور و لوازم برقي كم مصرف و متناسب با استانداردهاي جهاني اقدام به توليد مي‌كنند، تسهيلات كم بهره و درازمدت در نظر گرفته شود.»
اين مقام مسوول در ادامه تاكيد مي‌كند كه نحوه اجراي اين طرح شبيه به طرح از رده خارج كردن لامپ‌هاي رشته‌اي و پرمصرف و جايگزيني لامپ‌هاي كم مصرف، خواهد بود.
طرح خروج لامپ‌هاي كم مصرف سال گذشته با تخصيص 150ميليارد تومان يارانه دولتي اجرا شد و مردم در ازاي تحويل لامپ‌هاي پر مصرف، لامپ كم مصرف با قيمت يارانه‌اي دريافت كردند. اجراي طرح جايگزيني لامپ‌هاي كم مصرف معايبي هم داشت؛ چراكه وقتي سياست‌گذاران با استقبال مردم از اين طرح روبه‌رو شدند، اقدام به واردات لامپ‌هاي كم مصرف كردند تا پاسخگوي نياز مردم باشند كه اين اقدام دولت نارضايتي برخي از توليدكنندگان لامپ كم مصرف را به دنبال داشت.
به عقيده بسياري از كارشناسان اگرچه طرح خروج لامپ‌هاي كم‌مصرف با برخي كاستي‌ها روبه‌رو بود، اما با وجود اين شباهت طرح خروج لوازم خانگي پرمصرف با اين طرح چندان هم بد نيست؛ چراكه اجراي اين طرح اگر قرار بود با طرح خروج خودروهاي فرسوده شباهت داشته باشد، نواقص بيشتري دامن‌گير اين طرح مي‌شد. اين گزارش حاكي از آن است كه براساس اين طرح نه تنها مقرر شده لوازم خانگي كم مصرف جايگزين پر مصرف‌ها شوند، بلكه با تمهيداتي كه وزارت صنايع با همكاري ساير نهاد‌هاي مسوول انديشيده، ضوابط واردات لوازم خانگي نيز سفت و سخت‌تر خواهد شد. به گونه‌اي كه با اجراي اين طرح معيار مصرف انرژي لوازم برقي وارداتي سختگيرانه‌تر خواهد شد.
تسهيلات، حتي بلاعوض
از سوي ديگر، مديرعامل سازمان بهره‌وري انرژي ايران نيز با تاييد ارائه تسهيلات ارزان قيمت به توليدكنندگان لوازم كم مصرف خاطرنشان مي‌كند: «میزان تسهیلات براساس میزان صرفه‌جویی طرح تعیین مي‌شود و اولویت پروژه نیز براساس دستورالعمل کارگروه تعیین خواهد شد.» به گزارش وزارت نيرو، «مجيد صالحي» تاكيد مي‌كند: «تولیدکنندگان لوازم خانگی کم مصرف و پربازده می‌توانند با ارائه طرح‌هایی که موجب کاهش مصرف انرژی در کشور مي‌شود، با حمایت سازمان سابا از تسهیلات کم بهره استفاده کنند.»
مدیرعامل سابا مي‌افزايد: «سازمان بهره‌وری انرژی ایران پس از بررسی طرح توجیه فنی و اقتصادی در کمیته فنی، نظر خود را به همراه طرح ارائه شده به کارگروه طرح یارانه مي‌دهد تا این کارگروه میزان اعطای یارانه سود تسهیلات و همچنین وجوه اداره شده یا کمک بلاعوض به هر پروژه و چگونگی پرداخت تسهیلات و توجیه پروژه‌ها و اخذ وثیقه را تعیین کند.»
صالحی در خصوص شرایط دریافت‌کنندگان تسهیلات هم مي‌گويد: تسهیلات در قالب وجوه اداره شده به صورت قرض‌الحسنه توسط بانک عامل با معرفی سازمان پرداخت خواهد شد و وام گیرندگان باید توانایی و امکانات انجام پروژه ارائه شده را داشته باشند.
به قيمت واردات اجرا نكنيد
در همين حال، توليدكنندگان داخلي لوازم خانگي نيز اگرچه از اجراي اين طرح استقبال مي‌كنند، اما در عين حال از اين موضوع نگرانند كه مبادا اجراي اين طرح به قيمت واردات كالاي خارجي در ابعاد گسترده و در نهايت كسادي بازار داخلي، اجرايي شود.
دبيركل انجمن صنايع گاز و لوازم خانگي، در گفت‌وگو با «دنياي اقتصاد»، با اشاره به اجراي اين طرح در سطح كشور، پيشنهاد مي‌كند: «مجريان اين طرح بايد در كنار ارائه تسهيلات ارزان‌قيمت به مصرف‌كنندگان براي خريد لوازم خانگي جديد، توليدكنندگان را نيز مدنظر قرار داده و با ارائه تسهيلات بانكي به آنها، راندمان توليد در كارخانجات توليد لوازم خانگي را افزايش دهند.»
«حبيب‌الله انصاري» با بيان اينكه طي سال‌هاي اخير در توليد آبگرمكن و بخاري به استانداردهاي مناسبي دست پيدا كرده‌ايم و امروز كمتر آبگرمكني است كه پر مصرف باشد، ابراز اميدواري مي‌كند: «با اجراي اين طرح ساير لوازم خانگي نيز كم مصرف و استاندارد شوند.»
به گفته انصاري، امروز درصد قابل توجهي از يخچال‌ها و ماشين‌هاي لباسشويي موجود در منازل عمري بيش از 20 سال دارند. اين در حالي است كه متوسط عمر لوازم خانگي حدود 15سال است.