ادعاي مسئولان درباره تحقق وعده های مسکن مهر در سال 89

حاشيه شهرهاي بزرگ ديگر نه بيابان است و نه پر از درخت؛ چون ساخت و ساز شهرک هاي کوچک رونق ديگري به حواشي شهرهاي بزرگ داده است . جاري شدن سيل جمعيت به شهرک ها آن قدر شدت گرفته که به نظر مي رسد چند سالي ديگر ، مردم همين شهرهاي به اصطلاح جديد هم از تراکم بي اندازه جمعيت گله مند شوند. اما چاره اي نيست فقط يک نگاه سطحي به جمعيت انباشته شده در شهرها کافي است که بفهميم اگر همين شهرک ها هم بخشي از جمعيت را در خود جاي نداده بودند چه فاجعه اي در شهرهاي بزرگ رخ مي داد. به هر صورت شرايط گوياي آن است که شهرهاي جديد يکي از راهکارهاي گسيل جمعيت به فضاهايي به غير از فضاي پر ازدحام شهرهاي بزرگ است.

پس از پيروزي انقلاب يکي از بزرگ ترين و بااهميت ترين سياست هايي که در زمينه شهرسازي و به طور کلي شهرنشيني کشور اتخاذ شد، سياست ايجاد شهرهاي جديد بود. سياستي که چند سالي است به واسطه مشکلات کالبدي شهرها و هزينه هاي بسياري که اين مشکلات داشته رونق بيشتري يافته است.

بنا بر آمار رسمي جمعيت کشور در سال۱۴۰۰ به ۱۳۰ ميليون نفرخواهد رسيد که ۹۶ ميليون نفر در مناطق شهري و ۳۴ ميليون نفر در مناطق روستايي اسکان مي يابند. بر اساس اين پيش بيني ، جمعيت شهرنشين کشور در سي سال آينده سه برابر مي شود و بر پايه اين فرض تعدادي از شهرها و تراکم آن ها و ساير موارد ثابت خواهد ماند. بنابراين به سطحي معادل سه برابر سطح موجود شهرها نياز خواهد بود. با توجه به اين استدلال چند سالي است که ضرورت احداث شهرهاي جديد مطرح شده است.

گسترش برخي از اين شهرها که در ابتدا آن چنان جمعيتي را درخود جاي نداده بودند به نحوي بوده است که هم اکنون جمعيت زيادي در آن ها اسکان پيدا کرده اند . شهرهاي جديد "انديشه" و "پرديس" در نزديکي تهران نمونه هاي مشخص اين گونه از شهرهاي جديد هستند.

وعده هاي مسئولان وزارت مسکن در باره تحقق وعده هايي که د رمورد ساخت مسکن مهر داده اند، اين گونه حکايت مي کند که سال 89 سالي مناسب براي خانه دار شدن مردم باشد.بسياري از کساني که با ثبت نام درطرح مسکن مهر خود را به صاحب خانه شدن نزديک مي ديدند، باز هم با وعده هاي داده شده اميد بيشتري به داشتن سرپناه در آينده پيدا کردند. وعده هاي وزير مسکن در باره تسريع در ساخت مسکن،فعال کردن انبوه سازان و واگذاري مسکن مهر در سال 89 از وعده هايي است که داده شده است، اما اين که تا چه اندازه مي توانيم به تحقق آن ها اميدوار باشيم بايد نظر کارشناسان و دست اندرکاران را جويا شويم!

مهم ترين نکته اي که امر خانه دارشدن مردم را با شرايط آسان تري مقدورکرده است، اجرايي شدن طرح مسکن مهر است که به نظر مي رسد درراستاي اهداف برنامه پنجم در نظر گرفته شده باشد.

به گفته وزير مسکن و شهرسازي براساس اهداف کلي برنامه پنجم توسعه بايد در طي پنج سال که از سال 89 آغاز و در سال 93 به پايان مي‌رسد چهار ميليون و 800 هزار واحد مسکوني شهري و يک ميليون و 300 هزار واحد مسکوني روستايي احداث شود. "نيکزاد"که در اولين نشست مطبوعاتي خود رو در روي خبرنگاران قرار گفته بود ادامه داد: علاوه بر اين در عملکرد برنامه چهارم توسعه بايد اذعان کرد که با يک و نيم ميليون نياز انباشته مسکن در گذشته مواجه هستيم و اين در حالي است که در سال 92 با اوج درخواست مسکن روبرو هستيم.

"نيکزاد" همچنين تاکيد کرد: براي اين که دوران رکود باعث نشود در کنار نياز انباشته مسکن در آينده قيمت مسکن را به شدت افزايش دهد، بايد اعلام کنم که حواس ما جمع است و بحث مسکن مهر براي همين نيازهاي انباشته و نيازهاي آينده مسکن طراحي و اجرا شده است.

وي ادامه داد: ‌اگرمديريت صورت نگيرد مطمئنا چون تقاضا براي خريد مسکن زياد مي‌شود و عرضه مسکن کاهش مي‌يابد، قيمت مسکن به شکل نجومي افزايش مي‌‌يابد پس بايد نياز انباشته گذشته و نياز آينده مسکن مهر را با عرضه مسکن جواب دهيم.

وي همچنين اظهار داشت:اکنون 21 شهر جديد در کشور وجود دارد که 80 هزار نفر در 19 شهر جديد و 170 هزار نفر در شهرهاي جديد «پرند» و شهر جديد «هشتگرد» مستقر هستند. ضمن آن که از 230 هزار واحد مسکن مهر در حال ساخت در استان تهران ، 10 هزار واحد آن در شهر جديد «پرديس» ساخته مي شود. اين طرح از پارسال آغاز شده است و هم اکنون 8 پيمانکار در حال اجراي آن هستند و براساس برنامه ريزي تا پايان امسال به متقاضايان مسکن مهر واگذار خواهد شد .

وزير مسکن و شهرسازي همچنين با تشريح برخي از برنامه ها وطرح هاي اولويت دار بخش مسکن در سال جديد اظهار اميدواري مي کند، سال 89 به لحاظ فعال شدن همه کارگاه‌هاي ساختماني در شهر و روستا سال واقعي مسکن مهر و رونق بخش مسکن باشد.

"نيکزاد" افزود: براي اجرايي شدن اين طرح از اول فروردين ماه سال‌جاري سقف تسهيلات مسکن روستايي از 5/7 ميليون تومان به 10 ميليون تومان، مسکن مهر از 15 ميليون تومان به 20 ميليون تومان و تسهيلات صنعتي سازي از 20 ميليون تومان به 25 ميليون تومان افزايش يافت.

وي خاطر نشان کرد: امسال تمام توان خود را معطوف تأمين مسکن مهر مورد نياز مردم مي کنيم .

به گفته وي با ساماندهي واجدين شرايط مسکن مهر در سال 88 هم‌اکنون تقريبا زمين براي کل يک ميليون نفر متقاضي واجد شرايط اين طرح تأمين و حدود نيم ميليون پروانه ساختماني مسکن مهر صادر شده است.

وزير مسکن و شهرسازي با تاکيد بر اين که هم‌اکنون بهترين زمان براي صاحب خانه شدن واجدين شرايط بدون خانه است اظهار کرد: تسريع در اجراي مسکن مهر در شهرها و روستاها، تثبيت قيمت مسکن و توليد بيشتر مسکن از جمله مهم ترين اولويت‌هاي بخش مسکن در سال 89 است.

نيکزاد ابراز اميدواري کرد که در سال جديد از مشکلات قبلي که پيش روي مسکن مهر قرار داشته اثري نباشد و گفت: مشکلات پيش روي مسکن مهر در روستاها، شهرهاي زير 25 هزار نفر، شهرهاي بالاي 25 هزار نفر و در شهرهاي جديد کاملا مرتفع شده و مشکلات قبلي نظير روند کند پرداخت تسهيلات و همکاري نامناسب شهرداري ‌ها به هيچ وجه ديده نمي ‌شود، از طرفي براي پشتيباني از اين طرح بزرگ عزم دولت را داريم که خوشبختانه در حال حاضر کليه دستگاه‌هاي اجرايي با يکديگر هماهنگي تنگاتنگي دارند و وزارت مسکن و شهرسازي هم در شهرها و روستاها کار را با جديت دنبال مي کند.

وعده هاي ساخت مسکن مهر به همين جا ختم نمي شود . زيرا که معاون وزير مسکن نيز از خانه دار شدن متقاضيان مسکن مهر در شهرهاي جديد تا پايان سال خبر مي دهد.

« جمشيد نورصالحي» مي گويد: 55 هزار واحد مسکوني در قالب طرح مهر در شهرهاي جديد از مرحله ساخت اسکلت و فونداسيون گذشته است.

وي مي افزايد: سهميه شهرهاي جديد در ساخت مسکن مهر 250 هزار واحد مسکوني بود که از اين تعداد بيش از 55 هزار واحد مسکوني از مرحله ساخت ، اسکلت و فونداسيون گذشته است و اميد است تا آخر تابستان تمام 250 هزار مسکن مهر به مرحله فونداسيون برسد.

نور صالحي با اشاره به اين که در حال حاضر جمعيت اسکان در شهرهاي جديد بالغ بر 430 هزار نفر است، اضافه مي کند: 250 هزار از 350 هزار واحد مسکوني براي ساخت وساز در شهرهاي جديد، به مسکن مهر اختصاص يافته است.

وي ادامه مي دهد : با احتساب واحدهاي در دست ساخت مسکن مهر و 150 هزار واحد مسکوني ديگر، جمعيت ساکن در شهرهاي جديد از مقدارپيش‌بيني شده در برنامه عبور کرده و بيش از يک ميليون نفر در اين شهرها اسکان مي‌يابند.

مديرعامل شرکت عمران شهرهاي جديد ، «هشتگرد»، «پرند»، «سهند» تبريز، «صدرا»ي شيراز، «فولاد شهر»اصفهان، «گلبهار» مشهد و «شيرين شهر» اهواز را از جمله شهرهاي جديدي معرفي مي کند که هم اکنون در آن واحدهاي مسکوني مهر در دست ساخت است.

«نورصالحي» تصريح مي کند: از اين تعداد 50 هزار واحد مسکوني در هشتگرد و 110 هزار واحد مسکوني در«پرند» در حال احداث است.

وي افق در نظر گرفته شده براي اسکان جمعيت در شهرهاي جديد تا سال 90 را 800 هزار نفر اعلام مي کند که با تمهيدات صورت گرفته جمعيت ساکن در اين شهرها از اين مقدار فراتر مي‌رود.

مديرعامل شرکت عمران شهرهاي جديد تاکيد مي کند: برنامه ساخت مسکن مهر در شهرهاي جديد با قدرت ادامه دارد و اگر روال ساخت به همين ترتيب ادامه يابد تعدادي از واحدهاي مسکوني در شهرهاي جديد تا پايان سال به متقاضيان تحويل داده مي شود و بايد اين نويد را به متقاضيان داد که اکثريت متقاضيان ثبت نام کرده مسکن مهر تا پايان امسال مسکن‌دار مي ‌شوند.

وي از شتاب ساخت و ساز در شهرهاي جديد با حضور انبوه‌ سازان خبر مي دهد و مي گويد: با برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته در دولت دهم و کارگروه ويژه مسکن، تسهيلات ومشوق‌هايي براي مشارکت فعال انبوه‌سازان در شهرهاي جديد اختصاص يافته است که با تدابيري اميدوارهستيم وعده خانه دار شدن متقاضيان مسکن مهر طي زمان بندي مشخص شده تحقق يابد.

مديرعامل شرکت عمران شهرهاي جديد با اشاره به اين که برنامه‌ شهرهاي جديد يکي از موفق‌ترين طرح‌هاي دولت طي دهه‌ گذشته بوده است، تصريح مي کند: مردم انتظارات بيشتري دارند و تامين خدمات بايد به موازات اسکان جمعيت در اين شهرها صورت بگيرد.

اما آيا واقعا وعده هايي که براي ساخت مسکن مهر درسال 89 داده شده محقق خواهد شد؟

معاون وزير مسکن و شهرسازي و مديرعامل شهرهاي جديد در اين باره بر تحقق اين موضوع تاکيد مي کند و مي گويد: تسريع در ساخت مسکن مهر در شهرهاي جديد از مهم ترين اولويت‌هاي بخش مسکن است و با برنامه ريزي هايي که انجام شده است در سال 89 کليه اهداف مسکن مهر در شهرهاي جديد محقق خواهد شد.

به گفته وي تا نيمه اول امسال کل 250 هزار واحد مسکوني مهر که سهميه شهرهاي جديد است وارد مرحله ساخت‌وساز مي ‌شود که تعداد قابل توجهي از اين ميزان تا پايان سال جاري به بهره‌برداري مي ‌رسد.

معاون وزير مسکن و شهرسازي فعال کردن انبوه‌سازان توانمند داخلي و خارجي در شهرهاي جديد را از جمله سياست‌هاي سال 89 شهرهاي جديد خواند.

وي همچنين در‌ باره قيمت زمين در شهرهاي جديد در سال 89 مي گويد: خوشبختانه با شروع اجراي طرح مسکن مهر در شهرهاي جديد قيمت زمين در شهرهاي کشور حداقل 50 درصد کاهش يافته و با ادامه سياست‌هاي دولت در بخش مسکن انتظار مي رود قيمت زمين در شهرهاي جديد در سال 89 ثبات داشته باشد.

اگر چه کارشناسان بخش مسکن ، شهرهاي جديد را رويکردي معقول و منطقي به حل مشکلات روبه تزايد شهرنشيني مي دانند ، اما آيا ساخت شهرهاي جديد آن هم در قالب طرح مسکن مهر مي تواند برآورده کننده تمام نيازهاي مسکن در کشورباشد و يا اصلا سازندگان مسکن مهر اميدي به تحقق وعده هايي که مسئولان وزارت مسکن مي دهند، دارند؟

يک انبوه ساز در اين باره معتقد است که ساخت 350 هزار واحد فقط روي کاغذ امکان پذير است و در عمل تحقق چنين موردي به نظر بعيد مي رسد. مهندس رضوي با اشاره به صحبت هاي مسئولان وزارت مسکن که مدعي هستند براي ساخت هزار واحد مسکن مهر با انبوه سازان قرارداد بسته اند مي گويد: انتخاب شرکت هايي که براي اين ساخت وسازها انتخاب شده اند جاي سوال دارد زيرا در حال حاضر شرکت هايي فعاليت دارند که توانايي ، رتبه و قابليت هاي خوبي در ساخت وساز دارند ولي با وجود نامه نگاري هايي که کرده اند هيچ قراردادي با آن ها بسته نشده است . حال اين سوال مطرح است که براي ساخت اين هزارواحد با چه شرکت هايي قرارداد بسته شده است؟

وي ادامه مي دهد: شرايط کنوني جامعه و دوران رکود و کسادي بازار مسکن ، بازاري را به وجود آورده که ممکن است سه ماه براي فروش يک واحد مسکوني زمان نياز باشد، ولي درسال 85 و 86 ما صد واحد را ظرف 40 روز پيش فروش مي کرديم . حال چه اتفاقي افتاده است؟

با آغاز طرح ساخت مسکن مهر بازاري به وجود آمده که حمايت صد درصد دولتي پشت آن است ، به متقاضيان مسکن وامي داده مي شود که مطابق با توان آن هاست و همين باعث شده که مسکن مهر خريداران خود را داشته باشد. اما روش هاي گزينشي انتخاب انبوه ساز و يا برخي شرايط خاص در نظر گرفته شده براي انعقاد قرارداد به نحوي است که براي انبوه سازاني که تمايل به همکاري دارند ايجاد مشکل کرده است.به بسياري از شرکت ها که توانايي لازم براي مشارکت دراين طرح را دارند پيشنهاد کار داده نمي شود زيرا ارتباطات لازم را ندارند.از طرف ديگر 49 شرکت از 50 شرکتي که با پروژه اي مانند پرند قرارداد بسته اند نتوانسته اند کارشان را انجام بدهند. چون نتوانسته اند ضمانت نامه اي که در قرارداد قيد شده است را تهيه کنند. برخي شرکت ها به دنبال واسطه هستند تا بتوانند به نحوي مسئوليت بخشي از پروژه مهر را برعهده بگيرند آن هم در شرايطي که بسياري از واحدهايي که به صورت شخصي ساخته ايم فروش نرفته است. به هر حال براي اجراي اين طرح از عزم ملي هزينه شده است ، بانک و مديريت ها هماهنگ شده اما در اجرا ناهماهنگي هايي وجود دارد که به نظر نمي رسد با اين شرايط بتوان تا سال 90 به وعده هايي که داده اند دست پيدا کرد.

"محمد-ف" يک انبوه ساز ديگر نيز ورود انبوه سازان خارجي را به ساخت و ساز در طرح مسکن مهر مورد انتقاد قرار مي دهد و مي گويد: ورود انبوه سازان ترک ، کره اي و چيني به اين حيطه کار را سخت تر مي کند، آن هم با توجه به اين که آن ها باز هم کارگر مورد نيازشان را از طريق کارگران ايراني تامين مي کنند. با اين وصف، اين که چرا ساخت و ساز در اين پروژه را به شرکت هاي ايراني که رتبه بندي شده اند و رتبه هاي خوبي هم دارند،نداده اند جاي سوال دارد. همين الان در هشتگرد شرکتي ترکيه اي قراردادي جديد بسته است در شهر پرند هم 40 هزار واحد بين چهار کشور تقسيم شده است و به دو شرکت بزرگ ايراني هم 20 هزار واحد داده شده است. به هرصورت بايد بستر را براي مشارکت شرکت هاي ايراني فراهم و توانايي آن ها را امتحان کنند. به خصوص آن که سازندگان ايراني مي توانند تضمين کنند که توانايي ساخت را دارند.

وي تاکيد مي کند: در اين طرح اصلا نبايد به خارجي ها کار بدهند . کدام منطقي مي گويد زماني که در کشور ما در بخش مسکن رکود وجود دارد و 200 هزار نيروي وابسته به مسکن بيکار هستند به خارجي هايي که در جاهاي ديگر دلاري کار مي کنند و درآمدهاي کلان کسب کرده اند کار بدهند ؟ به هرحال شرکت هاي داخلي بايد مورد حمايت قرار بگيرند زيرا انبوه سازان ايراني قطعا مي توانند اين ميزان تعهدات طرح مهر را بسازند .

وي در ادامه خاطرنشان مي کند: اين طرح اگر چه در تئوري طرحي بسيار عالي است اما در اجرا نقاط ضعف زيادي دارد که بايد ايرادات آن اصلاح شود.

وي همچنين تحقق وعده هاي ساخت مسکن مهر تا سال 90 را در ثبات يا تعديل قيمت مسکن تاثير گذار مي داند و مي گويد:اين موضوع قطعا مي تواند قيمت مسکن را کنترل کند به شرط آن که وعده هايي که داده شده به نتيجه برسد اما اگر به سال 90 برسيم و اين وعده ها تحقق پيدا نکند، ديد عمومي نسبت به ماهيت طرح ضعيف مي شود. بنابراين بازار قابل کنترل است فقط به شرط موفقيت در اجراي طرح در سال جاري.

«مهدي دژآباد» مديرعامل تعاوني مسکن مهر "شهرري" نيز درباره امکان تحقق وعده هاي داده شده مسکن مهر تا سال 90 مي گويد: اگر ساخت وساز مسکن مهر به سمت صنعتي سازي پيش برود امکان اين که تا سال 90 به وعده هاي داده شده برسيم وجود دارد همان گونه که در حال حاضر پروژه هاي صنعتي سازي ما روند خوبي را طي کرده و برخي از آن ها در مدت زمان 4 ماه پيشرفت مناسبي داشته اند.

وي البته موضوع فروش مسکن مهر را در کنار ساخت آن ها مورد تاکيد قرار مي دهد و مي گويد:در حال حاضر بسياري از خانه ها در شهر پرند و يا هشتگرد و پرديس خالي از سکنه است وعلت آن هم نبود سيستم حمل و نقل عمومي است. تا زماني که حمل و نقل عمومي و به خصوص مترو به سامان نشود براي افراد به صرفه نيست که با وضعيت شغلي خود که در تهران است در پرند ، هشتگرد يا پرديس زندگي کنند. به همين دليل خانه هاي خالي از سکنه در شهرهاي جديد اطراف تهران بيشتر از خانه هايي است که خانوار در آن ها زندگي مي کند.

وي احداث و راه اندازي مترو را موضوع مهمي در سکونت مردم در شهرهاي جديد عنوان مي کند و مي افزايد: احداث مترو بر خلاف وعده هايي که داده شده پيشرفتي نداشته است . سال گذشته در زمان کلنگ زني گفته مي شد تا دو سال آينده مترو راه اندازي مي شود و الان مي گويند تا سه سال آينده اين اتفاق خواهد افتاد ولي عملا ما اقدامي براي اين موضوع نمي بينيم .

وي همچنين درباره تاثير ساخت مسکن مهر در شهرهاي جديد بر کاهش قيمت مسکن نيز مي گويد:قيمت مسکن طي يکي دو سال اخير کاهش داشته است، اما با قعطيت نمي توان گفت که اين کاهش قيمت در اثر تاثير مثبت ساخت شهرهاي جديد مسکن مهر بوده و يا رکود اقتصادي باعث آن شده است.

اما ارتباط سالاري يا همان پارتي بازي گله مندي انبوه سازاني است که توانايي مشارکت در ساخت مسکن مهر را در خود مي بينند.يک انبوه ساز دراين باره تاکيد مي کند: متاسفانه در بحث مسکن مهر نيز مانند بسياري از موارد ديگر در کشور، به جاي شايسته سالاري با ارتباط سالاري مواجه هستيم.

«نکويي» ادامه مي دهد: شرکت هايي که از طريق رابطه موفق شده اند در اين پروژه سهيم باشند کارشان را با مبلغي پايين براي اجرا به شرکت هاي ديگر مي دهند.وي خاطرنشان مي کند: براي مشارکت شرکت هاي ايراني در ساخت وساز مسکن مهر بايد توانايي سنجي صورت بگيرد در حالي که فقط ارتباط سنجي صورت گرفته است. يک شرکت به واسطه رابطه قراردادي بسته است و بعد از انعقاد قرارداد به دنبال شرکت هاي کوچک است تا با قيمتي ارزان تر کار را به آن ها واگذار کند.