آخرين باري كه در يك دوره استرس بوده‌ايد، چه موقع بود؟ آيا مي‌توانيد نحوه واكنش بدنتان را در آن دوره به خاطر بياوريد؟
كارشناسان بهداشتي در نشريه «روز زن» در اين باره مي‌گويند: استرس مي‌تواند با علائم بسيار عجيبي از فراموشي گرفته تا تهوع يا خارش‌هاي پوستي همراه باشد. آيا بدن شما اكنون در حال درخواست كمك است كه نبايد از آن غفلت كنيد؟ با مطالعه اين مقاله مي‌توانيد دريابيد كه چه مواقعي بدن شما تحت استرس قرار دارد و چگونه مي‌توانيد تاثيرات اين استرس را متوقف سازيد.
علائم عجيبي كه مي‌توانند نشانه استرس باشند،عبارتند از:
- تير كشيدن ماهيچه‌ها: درد پشت گردن كه ممكن است ساعت‌ها هنگام كار با رايانه شما را درگير و كلافه كند در واقع مي‌تواند نشانه‌اي از استرس باشد. استرس قطعا روي سيستم عضلاني اسكلتي بدن تاثير مي‌گذارد و باعث گرفتگي و انقباض و يا اسپاسم ماهيچه‌اي مي‌شود.
دكتر اليزابت لومباردو متخصص و روانپزشك پنسيلوانيا در اين باره مي‌گويد: استرس ما را براي مواجه با خطرهاي ناگهاني آماده مي‌سازد هرچند مثل اجداد نخستين خود واقعا نيازي به چنين واكنشي نداريم. اگر دچار حالت خاص عضلاني مي‌شويد كه معتقديد مربوط به علائم ماهيچه‌اي ناشي از استرس است، اين تمرين را انجام دهيد: 5 تا 10 دقيق نفس عميق بكشيد و روي آرام سازي قسمت‌هايي از بدنتان كه تحت استرس قرار گرفته تمركز كنيد. مثلا مي‌توانيد براي درد عضله گردن از كسي خواهش كنيد كه شانه‌هايتان را ماساژ دهد.
- تيك چشم: آيا تا به حال دچار تيك يا حركت غيرارادي چشم شده‌ايد؟ اين اغلب يك حالت موقتي است كه مي‌تواند آزار دهنده و نگران كننده باشد و براي برخي افراد در اثر استرس بروز مي‌كند. محققان مي‌گويند؛ در اين حالت اگر چشم‌هاي خود را ببنديد و شادترين جايي كه تاكنون رفته‌ايد در مقابل چشمان خود تجسم كنيد، مي‌تواند به شما در رفع اين تيك غيرارادي كمك كند. اگر چشم‌هايتان در اثر مشاهده زياد رايانه دچار استرس شده‌اند، به چشم‌هايتان استرس دهيد، براي اين كار 20 دقيقه از پنجره به يك منظره بزرگتر در دورست نگاه كنيد. اگر تصويري براي ديدن نداريد، چشم‌هايتان را ببنديد و يك منظره را تجسم كنيد.
- پوست پوست شدن و كنده شدن مكرر پوست دور ناخن: آيا پوست دور ناخنهاي دستتان كنده شده و بريده بريده است؟ اين حالت مي‌تواند نتيجه يك عادت عصبي ناشي از استرس باشد. عادت‌هاي عصبي مثل خوردن ناخن نحوه عملكرد ما براي گريز از استرس با پرت كردن حواسمان با اين اقدام است. بعلاوه خوردن ناخن يا كندن پوست اطراف آن روشي معمول براي زنان به منظور غلبه بر احساسات، اضطراب و استرس است. براي رهايي از اين اقدام مي‌توانيد مثلا اگر در حال گفت وگوي تلفني با يك مشتري سرسخت هستيد از يك توپ استرس روي ميزكارتان استفاده كنيد تا با استفاده از آن بتوانيد استرس را بدون آسيب رساندن به خود، از بدنتان خارج كنيد.
- پوسيدگي‌هاي دنداني: همه ما مي‌دانيم كه عدم رعايت بهداشت دهان و دندان اولين عامل بروز پوسيدگي‌هاي دنداني است اما كارشناسان مي‌گويند؛ استرس هم مي‌تواند باعث پوسيدگي دندانها شود بويژه وقتي كه فرد به هنگام شب يا در طول روز دندانهاي خود را روي هم فشار دهد و يا به اصطلاح دندان قروچه كند. اين عادت بد مي‌تواند به دندانها آسيب برساند و احتمال پوسيدگي را در آنها تشديد كند. متخصصان مي‌گويند در وهله اول مي‌توانيد مشكلات خود را روي يك كاغذ بنويسيد تا آنها را به طور مجزا از هم مشاهده كنيد و سپس چند راه حل براي آن پيدا كنيد. اما اگر ميزان دندان قروچه شديد باشد حتما بايد به دندانپزشك مراجعه شود و از گاردهاي محافظ دندان استفاده شود.
- خارش پوست: هرچند ممكن است عجيب به نظر برسد اما پوست مي‌تواند كه دستگاه سنجش مناسب براي اندازه‌گيري سطح استرس باشد. استرس مي‌تواند باعث خارش و معمولا همراه با لكه‌هاي قرمز رنگ روي پوست ناحيه معده، كمر، بازوها و صورت شود. در حالي كه محققان هنوز مكانيسم اين تاثير را نمي‌دانند اما برخي از كارشناسان معتقدند كه اين واكنش در واقع عوارض شديد استرس روي آزاد شدن هيستامين سيستم ايمني بدن است كه سبب بروز كه اين لكه‌هاي خارش دار مي‌شود. محققان مي‌گويند؛ تنفس عميق مي‌تواند خارش پوستي را از بين ببرد. تنفس عميق را به طور دوره‌اي 5 تا 10 دقيقه در روز تكرار كنيد.
- حالت تهوع: آيا تا به حال پيش آمده كه از وضعيت سلامت كسي كه دوستش داريد، نگران باشيد و در حالي كه به اين موضوع فكر مي‌كنيد، ناگهان احساس تهوع كنيد؟ استرس مي‌تواند باعث دل بهم خوردگي شود و حالت تهوع مي‌تواند پيامد نگراني باشد. نگراني از سلامتي خود يا محبوبات امري طبيعي است اما اگر اين نگراني تبديل به وسواس فكري آزار دهنده شود، نشانه عدم سلامت و بيماري است. اگر اضطراب شما باعث حالت تهوع شد، مي‌توانيد از اين ترفند استفاده كنيد. اجازه دهيد آب ولرم از روي انگشتتان عبور كند، اين كار باعث دور شدن تهوع ناشي از استرس مي‌شود.
- خواب آلودگي: آيا احساس وارفتگي و تنبلي داريد؟ اين حالت هم مي‌تواند نتيجه استرس باشد. هورمونهاي استرس باعث افزايش آدرنالين در بدن مي‌شود كه حاصل آن ايجاد خواب آلودگي است. استرس هم چنين كيفيت خواب را تحريك مي‌كند بنابراين خسته و تحريك پذير از خواب بيدار مي‌شويد. براي حل اين مشكل متخصصان توصيه مي‌كنند كه زودتر به رختخواب برويد. يا در ميان روز 30 دقيقه چرت بزنيد و از اين كار احساس گناه نكنيد. در استراحت، ثمره زيادي كسب خواهيد كرد از جمله اينكه قدرت تمركزتان افزايش پيدا مي‌كند.
- فراموشي: تحقيقات نشان مي‌دهد كه استرس مزمن مي‌تواند واقعا اندازه هيپوكامپ را در مغز كاهش دهد و اين بخش از مغز در برخي از عملكردهاي حافظه نقش دارد. خوشبختانه وقتي كه سطح استرس كاهش يابد دوباره اين عنصر به اندازه اوليه باز مي‌گردد. براي اينكه عملكرد مغز را به شرايط مطلوب بازگردانيد، مي‌توانيد با ورزش كردن علائم اوليه استرس را برطرف كرده، پياده روي كنيد يا از پله‌ها عبور كنيد. ورزش مغز را هوشيار نگه مي‌دارد و شما را براي لحظه‌هاي استرس زا در آينده آماده مي‌سازد.
- سردرگمي: زماني كه شما نمي‌توانيد تصميم بگيريد شام چه چيزي بخوريد، چه لباسي بپوشيد و يا چه كاري انجام دهيد، درگير استرس هستيد. استرس سبب آشفتگي و فقدان تمركز مي‌شود. هورمونهاي استرس مدت طولاني در مغز باقي مي‌مانند. براي بازگرداندن تمركز پياده روي كنيد. در نور روز پياده روي كنيد تا ريتم طبيعي بدن خود را دوباره بدست آوريد و استرس را از خود برانيد. نور خورشيد سبب آزاد شدن هورمون سروتونين شده كه حاصل آن افزايش خلق و بهبود روحيه است و در نتيجه تماس با نور خورشيد ويتامين D هم در بدن توليد مي‌شود كه در نتيجه سيستم ايمني بدن تقويت مي‌شود.