آیا تا به حال دچار سرگیجه‌هایی شده‌اید که دلیل مشخصی برای آن پیدا نکرده‌اید؟ شاید احساس کرده‌اید زمین زیر پاهایتان در حال لرزش است یا ناگهان تعادل خود را از دست داده‌اید. سرگیجه‌های بی‌دلیل می‌توانند باعث نگرانی شوند و گاهی به علل ساده‌ای مثل خستگی یا استرس مرتبط هستند، اما در برخی موارد، ممکن است به مشکلات جدی‌تری در گوش داخلی مربوط باشند. در این مقاله به بررسی علل احتمالی این نوع سرگیجه‌ها و نقش گوش در بروز آن‌ها خواهیم پرداخت.
به گزارش دلگرم، سرگیجه حالتی است که فرد احساس می‌کند محیط اطرافش در حال چرخش یا حرکت است، یا ممکن است خود را در حال حرکت حس کند، در حالی که در واقع ایستاده یا نشسته است. سرگیجه یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد و تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد.
سرگیجه ممکن است موقتی باشد و در عرض چند دقیقه برطرف شود یا به شکل مزمن ظاهر شود و ساعت‌ها یا حتی روزها طول بکشد. درک این علائم و شدت آن‌ها می‌تواند به تشخیص علت اصلی سرگیجه کمک کند. اگر سرگیجه به طور مداوم تکرار می‌شود یا با علائم دیگری مانند مشکلات شنوایی یا عدم تعادل شدید همراه است، مراجعه به پزشک ضروری است.
گوش داخلی بخشی پیچیده و حیاتی از سیستم شنوایی و تعادل بدن است. این بخش شامل ساختارهایی به نام لابیرنت (Labyrinth) است که مسئول حفظ تعادل و موقعیت بدن در فضا هستند. گوش داخلی با ارسال سیگنال‌های دقیق به مغز، به ما کمک می‌کند هنگام حرکت، چرخش یا تغییر وضعیت، تعادل خود را حفظ کنیم.
مجاری نیم‌دایره‌ای: این مجاری پر از مایع، در سه جهت مختلف قرار دارند و حرکات سر را در جهات مختلف شناسایی می‌کنند. زمانی که سر حرکت می‌کند، مایع درون این مجاری جابجا شده و گیرنده‌های حسی موجود در آن پیام‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند تا جهت و سرعت حرکت سر تشخیص داده شود.
اوتریکول و ساکول: این دو بخش کوچک در گوش داخلی حرکت‌های خطی و تغییر وضعیت سر نسبت به جاذبه را شناسایی می‌کنند. آن‌ها نقش مهمی در حفظ تعادل هنگام ایستادن، خم شدن یا حرکت به سمت جلو و عقب دارند.
عصب دهلیزی: این عصب سیگنال‌های ارسال‌شده از مجاری نیم‌دایره‌ای و اوتریکول و ساکول را به مغز منتقل می‌کند. مغز این اطلاعات را با سیگنال‌های دریافتی از چشم‌ها و عضلات ترکیب کرده و در نهایت تعادل بدن را تنظیم می‌کند.
اختلال در عملکرد گوش داخلی می‌تواند تعادل بدن را به هم بزند و موجب سرگیجه شود. شرایطی مثل التهاب عصب دهلیزی، عفونت‌ها، تجمع مایع بیش‌ازحد (مانند بیماری منییر)، یا کریستال‌های جابجاشده در مجاری نیم‌دایره‌ای می‌توانند این سیستم را مختل کرده و حس چرخش یا ناپایداری ایجاد کنند.
گوش داخلی به‌عنوان مرکز تعادل بدن عمل می‌کند و سلامت آن برای جلوگیری از سرگیجه و حفظ هماهنگی حرکتی ضروری است. در صورت بروز مشکلات مداوم در تعادل یا سرگیجه، مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی تهران و یا شهر محل زندگی می‌تواند کمک‌کننده باشد.
سرگیجه‌های بی‌دلیل به حالتی اطلاق می‌شود که فرد بدون علت مشخصی دچار احساس چرخش یا عدم تعادل می‌شود. در بسیاری از موارد، این نوع سرگیجه ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پنهان در بدن باشد. در ادامه به برخی از علل شایع این نوع سرگیجه‌ها اشاره می‌کنیم:
کاهش سطح هموگلوبین خون می‌تواند اکسیژن‌رسانی به مغز را کاهش داده و احساس سرگیجه ایجاد کند.
عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی که کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ممکن است سیستم تعادل بدن را نیز مختل کنند.
سرگیجه‌های بی‌دلیل می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند که برخی ساده و برخی پیچیده و جدی هستند. در صورت تکرار یا شدت علائم، مراجعه به پزشک گوش، حلق و بینی یا دکترهای مغز و اعصاب برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
عفونت‌ها و التهابات می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سیستم تعادل بدن تأثیر بگذارند و یکی از دلایل شایع سرگیجه محسوب می‌شوند. در بسیاری از موارد، این مشکلات ناشی از اختلال در عملکرد گوش داخلی یا عصب‌های مرتبط با تعادل هستند. در ادامه به نقش عفونت‌ها و التهاب در بروز سرگیجه می‌پردازیم:
در برخی موارد، بیماری‌های خودایمنی مانند سندرم کوگان (Cogan's Syndrome) می‌توانند باعث التهاب گوش داخلی شوند. این شرایط به طور مستقیم تعادل را مختل کرده و سرگیجه ایجاد می‌کند.
عفونت‌ها و التهابات، به ویژه در گوش داخلی یا عصب دهلیزی، نقش مهمی در بروز سرگیجه دارند. تشخیص به موقع این مشکلات می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز مشکلات تعادلی جدی جلوگیری کند. در صورت تجربه سرگیجه مداوم یا همراه با علائمی مانند کاهش شنوایی، وزوز گوش یا تب، مراجعه به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی ضروری است.
بسیاری از بیماری‌های گوش داخلی می‌توانند عملکرد سیستم تعادل بدن را مختل کرده و موجب سرگیجه شوند. این بیماری‌ها اغلب به اختلال در مجاری نیم‌دایره‌ای، عصب دهلیزی یا سایر اجزای گوش داخلی مرتبط هستند. در ادامه به برخی از شایع‌ترین این بیماری‌ها اشاره می‌کنیم:
برخی از اختلالات گوش داخلی ممکن است با سرگیجه و وزوز گوش همزمان بروز کنند. بیماری منییر نمونه‌ای از این موارد است.
بیماری‌های گوش داخلی یکی از مهم‌ترین علل سرگیجه هستند و اغلب نیازمند تشخیص و درمان دقیق توسط متخصص گوش، حلق و بینی هستند. اگر سرگیجه‌های مکرر یا شدیدی تجربه می‌کنید، به خصوص اگر با علائمی مانند وزوز گوش یا کاهش شنوایی همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.