عصر ایران؛ محمد حسن گودرزی- پروفسور پل اسمیت نوشت: مکرون تمایل دارد بر نقش فرانسه را در روابط چندجانبه شامل کشورهای مختلف خلیج فارس و مصر تأکید کند. مکرون خواستار از سرگیری و گسترش فرآیند JCPOA (برنامه جامع اقدام مشترک) است، اما این امر تا حد زیادی به موضعی که دولت جدید ایالات متحده می‌خواهد اتخاذ کند، همانطور که خود او به طور غیرمستقیم پذیرفته است، متکی خواهد بود.
تحولات اخیر سوریه و سرنگونی دولت بشار اسد باعث شده که کشورهای اروپایی و از جمله فرانسه به عنوان یکی از کشورهای تاثیرگذار در خاورمیانه، سیاست خارجی خود را در سال جدید با توجه به تغییرات جدید در خاورمیانه هماهنگ کنند. این درحالی است که در خود فرانسه، مخالفت قانونگذاران با لایحه بودجه ۲۰۲۵ به سقوط دولت بارنیه منجر شد.
امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه ۲۳ آذر ماه با صدور حکمی، «فرانسوا بایرو» سیاستمدار میانه‌رو و ۷۳ ساله را به‌عنوان نخست‌وزیر جدید این کشور منصوب و وی را مامور تشکیل کابینه جدید کرد.
از زمان انتخاب مجدد مکرون به عنوان رئیس جمهور فرانسه در آوریل ۲۰۲۲ (فروردین ۱۴۰۱) بایرو چهارمین نخست وزیری است که مامور تشکیل کابینه می‌شود. با این همه همچنان سایه سقوط بر سر دولت بایرو وجود دارد.
پل اسمیت (Paul Smith)، استاد دانشگاه ناتینگهام انگلستان و کارشناس مسائل سیاسی فرانسه در یادداشتی اختصاصی برای عصرایران، به تحلیل سیاست خارجی فرانسه در قبال سوریه پرداخته از این قرار:
احتمالاً می‌دانید روز دوشنبه ۶ ژانویه، مکرون از سفرای فرانسه به کاخ الیزه دعوت کرد تا جهت دهی سالانه و نقشه راه سال آینده‌اش را به آنها بدهد. این نشست به نوعی به عنوان "نقشه راه" سالانه برای سرویس دیپلماتیک عمل می‌کند.
در وضعیت کنونی، که به دلیل تصمیم او برای انحلال مجمع ملی در ژوئن 2024 و با وجود یک دولت اقلیت، (مکرون) تضعیف شده، یکی از حوزه‌هایی که رئیس‌جمهور (نه فقط مکرون بلکه هر رئیس‌جمهور فرانسه) بر آن تسلط دارد، سیاست خارجی است.
فرانسوی‌ها به آن domaine réservé یا "حوزه محفوظ" می‌گویند. در واقع، نسبت به رئیس‌جمهور ایالات متحده رئیس‌جمهور فرانسه کنترل کمتری بر سیاست خارجی وجود دارد. در ایالات متحده، کمیته امور خارجه سنا یک نهاد قدرتمند است، اما معادل آن در فرانسه وجود ندارد. وزیر خارجه در واقع برای اطمینان از عملکرد مؤثر خدمات دیپلماتیک حضور دارد، هرچند گاهی اوقات رؤسای‌جمهور با تجربه کم در امور خارجی یک دیپلمات حرفه‌ای را برای هدایت خود (در سیاست خارجی) منصوب می‌کنند.
شایان ذکر است که یکی از وزرایی که بین دو دولت بارنیه و بایرو باقی ماند، ژان-نوئل باروت (Jean-Noêl Barrot) بود که در وزارت خارجه مستقر در Quai d’Orsay قرار داشت. او هفته گذشته با همتای آلمانی خود در دمشق بود تا با رهبری جدید سوریه دیدار کند.
گوشت‌خواران و گیاه‌خواران بین‌المللی!
از سخنرانی دوشنبه مشخص بود که پس از هفت سال در مقام ریاست‌جمهوری، مکرون احساس می‌کند که تسلط خوبی بر اوضاع دارد. سخنرانی او که نزدیک به دو ساعت طول کشید و بیش از 20 صفحه بود، نمای کلی جامعی از جایی که او فکر می‌کند فرانسه اکنون قرار دارد و سیاست خارجی فرانسه باید به کدام سمت برود، ارائه می‌دهد.
این سخنرانی بر اساس تشبیهی است که او قبلاً نیز مطرح کرده است: کشورهای گوشت‌خوار و گیاه‌خوار و اینکه فرانسه باید قوی باشد تا مورد حمله قرار نگیرد، اما در عین حال باید با «شرکایش» متحد باشد. درباره رابطه با ایالات متحده، او به مخاطبانش اطمینان داد که او ترامپ را می‌شناسد و قبلاً رابطه‌شان را مدیریت کرده است. او منکر وجود چالش‌ها نشد، اما مکرون معتقد است که فرانسه و اروپا می‌توانند بر آنها غلبه کنند.
در مورد خاورمیانه و در حضور بارو، او به وضوح حامی راه‌حل دو دولتی برای اسرائیل و فلسطین است و همچنین از لبنان (که فرانسه خود را به عنوان یک میانجی ویژه می‌بیند) حمایت و سیاستی محکم اما باز با رژیم جدید دمشق اتخاذ می‌کند.
نقش خاورمیانه و آفریقا در سیاست خارجی فرانسه
به طور کلی‌تر، مکرون تمایل داشت بر نقش فرانسه را در روابط چندجانبه شامل کشورهای مختلف خلیج فارس و مصر تأکید کند. در حالی که به حمایت ایران از روسیه و دخالت‌های دیگر انتقاد کرد (من قضاوتی در این مورد ندارم)، مکرون خواستار از سرگیری و گسترش فرآیند JCPOA (برنامه جامع اقدام مشترک) است، اما این امر تا حد زیادی به موضعی که دولت جدید ایالات متحده می‌خواهد اتخاذ کند، همانطور که خود او به طور غیرمستقیم پذیرفته است، متکی خواهد بود.
فرانسه به طرق مختلف در خاورمیانه نقش‌های متفاوتی ایفا می‌کند. ما این را می دانیم. اما فرانسه نیز درگیر روابط خود در آفریقا است. نیروهای فرانسوی قبلاً از مالی، نیجر و بورکینافاسو خارج شده‌اند و در یک ماه اخیر روابط با سنگال و چاد تیره شده است.
مکرون با انتقاد از برخی رهبران آفریقایی به دلیل ناکامی در تشکر از فرانسه به خاطر حمایت های گذشته، کمکی دیپلماتیک به مسائل نکرد. این امر به خصوص سنگال و چاد را ناراحت کرد.
اما اگر فرانسه و غرب در تلاش برای بهتر کردن اوضاع سودان جدی باشند، روابط با چاد باید بهتر شود. با این حال، به نظر می رسد ترکیه در آنجا پیشتاز است. همانطور که شما بهتر از من می‌دانید، رشد قدرت و نفوذ ترکیه در خاورمیانه و آفریقای مسلمان یک پیشرفت مهم در دوران اخیر است.
در همان زمان، مکرون به دولت الجزایر به دلیل بازداشت بوالم سانسال (Boualem Sansal) حمله کرد، که سرنوشت او به استعاره‌ای از روابط دشوار فزاینده پاریس و الجزایر تبدیل شده است. در سیاست داخلی دوباره محاکمه سه «نفوذی» الجزایری در حال انجام است. این سه در فرانسه به اتهام تحریک به قتل و تجاوز به شهروندان فرانسوی و همچنین به جرم دفاع از جنایات تروریستی محاکمه می‌شوند. در عین حال، روابط با مراکش و تونس بهتر از گذشته است، اما ایده آل نیست.
در نهایت، مکرون به یک نتیجه مناسب در انتخابات آلمان نیاز دارد تا به وضعیت یکنواخت اتحادیه اروپا کمک کند، به خصوص اگر ترامپ به وعده‌های خود در مورد ناتو عمل کند.