یکی از گیاهان زینتی که علاوه بر جذابیت و زیبایی که دارد در طب سنتی و دارویی کاربرد بسیار فراوانی دارد گیاه بابا آدم می باشد که از خواص بسیار بالایی برخوردار است. این گیاه یک گیاه ریزوم دار و غده ای است به همین خاطر معمولاً از آن قلمه تهیه نمی شود و نحوه تکثیر آن از قلمه زدن ریزوم های آن است.
به گزارش نمناک، بسیاری از افرادی که به این گیاه علاقه‌مند هستند آن را در خانه خود نگهداری می کنند اما تمایل بیشتری به این دارند که تعداد بیشتری از آن داشته باشند، ولی به خاطر اینکه فکر می کنند تکثیر آن کمی سخت است به همین دلیل دیگر به فکر تکثیر آن نمی باشند در صورتی که این باور یک باور کاملا اشتباه است و شما به راحتی می توانید با به کارگیری چند روش مختلف این گیاه را به خوبی تکثیر نمایید.
تقسیم ریزوم، جدا کردن پاجوش ها و کاشت بذر از جمله روش های تکثیر گیاه بابا آدم به شمار می رود که در ادامه مطلب خلاصه ای از آنها را خواهید خواند.
رشد گیاه بابا آدم در واقع از طریق ریزوم های زیرزمین اتفاق می‌افتد بنابراین بهترین روش تکثیر گیاه بابا آدم، این است که همین ریزوم ها را تقسیم و جداسازی کرد.
به عبارت دیگر این گیاه از طریق ریشه اش قلمه زده می شود. بابا آدم زمانیکه در فصل سرما از خواب زمستانی بیدار می شود بهترین زمان برای تکثیرش می باشد پس مناسب ترین فصل برای تکثیر این گیاه فصل بهار و فصل تابستان می باشد.
برای این که گیاه بابا آدم را با روش تقسیم ریزوم تکثیر کرد ابتدا باید در پیرامون گیاه یک حفره ایجاد کرد و این حفره بایستی با گیاه شما حداقل 30 سانتیمتر فاصله داشته باشد تا آسیبی به آن نرساند.
برای این کار میتوانید از یک بیلچه کوچک کمک بگیرید و پس از ایجاد این حفره گیاه را از خاک خارج کنید بایستی توجه داشته باشید که حفره به گونه ای باشد که وقتی گیاه را از خاک جدا می کنید ریشه های آن آسیب نبیند پس از این که گیاه را از دل خاک بیرون آوردید به راحتی می توانید ریزوم ها یا غده های زیر زمینی گیاه بابا آدم را در ریشه آن ببینید.
برای تکثیر گیاه بابا آدم باید ریزوم های زیرزمینی آن را از ریشه جدا کنید و آنها را در خاک گلدان های مناسب بکارید فاصله بین ریزوم ها در خاک بایستی به گونه‌ای باشد که گیاهان جدید فضای کافی برای رشد و بیرون آمدن از خاک داشته باشند. بنابراین نباید فاصله کمی بین ریزوم ها باشد.
تکثیر با پاجوش ها شبیه به تقسیم ریزوم ها می باشد در حقیقت بابا آدم به طور دسته ای رشد کرده و اگر شما گیاه را از گلدان خارج کنید مشاهده خواهید کرد که یک گیاه متشکل از چند دسته می باشد.
در نسخه کوچکی از گیاه اصلی پاجوش های بابا آدم وجود دارند که هر کدام از این پاجوش ها به طور جداگانه می تواند یک گیاه را رشد داده و بسازد.
در ابتدا باید توجه داشته باشید که هر دسته حداقل چند غده سیب زمینی داشته باشد و بعد اقدام به جدا کردن پاجوش ها از گیاه مادر با یک چاقوی تیز و ضدعفونی شده بکنید. اکثر پاجوش ها خودشان دارای ریشه هستند و به راحتی می توان آنها را در خاک کاشت اما اگر یک درصد فاقد ریشه باشند شما میتوانید به راحتی آنها را در آب گذاشته تا ریشه بدهند.
در این روش ابتدا باید اقدام به انتخاب خاک مناسب جهت کاشت بذر کرده و سپس برای شروع خاک را مرطوب نمایید. فراموش نکنید که تقریباً 8 سانتیمتر فاصله بین بذرها باید ایجاد کنید.
بعد از این که بذرها را کاشتید مجددا اقدام به آبیاری کنید. باید بدانید تا وقتی که بذرها ریشه دهند و جوانه بزنند باید به طور منظم خاک را آبیاری کرده و رطوبت رسانی انجام دهید. درکل نباید اجازه دهید که خاک خشک شود در غیر این صورت بذرها جوانه نخواهند زد. البته مهمترین چیزی هم که باید در نظر بگیرید این است که به هیچ عنوان خاک را غرق آب نکنید چراکه برای بذر ها مضر است. 4 الی 7 روز زمان نیاز است که بذرها جوانه بزنند پس از اینکه جوانه زنی اتفاق افتاد آنها را در گلدان های جداگانه و مناسب بکارید.
گیاه جوان در مقایسه با گیاه بالغ به مراقبت و نگهداری بیشتری نیاز دارد پس بهترین کار این است که در رساندن نور خورشید، آب و تقویت آن با کود شیمیایی دقت زیادی به کار ببرید.
مهیا کردن شرایط مناسب برای کاشت و پرورش و تکثیر گیاه بابا آدم یکی از ضروری ترین کارها است تا گیاه بستر مناسبی برای رشد خود داشته باشد. در این بخش مواردی از شرایط مناسب برای پرورش و تکثیر گیاه بابا آدم را ملاحظه خواهید کرد:
چنانچه خاک همیشه مرطوب باشد گیاه آبدوست میشود. در هفته بسته به دمای اتاق دو تا سه بار آبیاری این گیاه کافی است در موقع خواب گیاه که در فصل زمستان و پاییز است آبیاری را کمتر کنید.
اگر می خواهید این گیاه را تکثیر کنید باید گیاه را مرطوب نگه دارید و هر هفته غبار پاشی کنید تا مانع خشک شدن خاک گیاه شوید چرا که خشک شدن خاک سبب سوخته شدن برگهای گیاه می گردد.
این گیاه به نور غیر مستقیم یعنی آفتاب پشت پنجره علاقه دارد. اما ناگفته نماند که این ویژگی نسبت شرایط متغیر است.
اگر در حال پرورش این گیاه هستید باید برگهای بیمار و مرده را از پایین ساقه جدا کنید تا به بخشهای دیگر گیاه صدمه ای وارد نشود.
خاک مناسب این گیاه باید یک زهکشی خوب داشته باشد و مخلوطی از پرلیت و پیت ماس باشد.
گیاه بابا آدم در برابر دمای پایین و سرما بسیار شکننده است و اگر دمای هوا به منفی ١5 درجه سانتی گراد برسد گیاه لطمه می بیند برای رویش بهتر گیاه دمای مناسب بین ١6 الی ٣٠ درجه سانتی گراد است.
روش تکثیر این گیاه به شکل قلمه زدن است که مناسبترین زمان برای این کار فصل پاییز و بهار است.
اگر خاک مناسب باشد گیاه بابا آدم را در منازل مسکونی و آپارتمان هم میتوان پرورش داد. خاک مناسب باید دارای مواد مغذی و سبک باشد و مواد آلی نیز در خود داشته باشد. برای داشتن خاک مناسب باید مخلوطی از پرلایت و پیت ماس تهیه کرده و گیاه بابا آدم را در آن کاشت.
باید توجه کرد گلدانی که گیاه بابا آدم در آن کاشته میشود باید زهکشی شده باشد تا تخیله آب به راحتی درون آن انجام پذیرد و اگر زهکشی مناسب نباشد و تخلیه انجام نگردد ریشه ی گیاه پوسیده شده از بین میرود.
این گیاه به تار عنکبوت و کنه حساسیت بالایی دارد و اگر خاک سنگین باشد و آب را در خود نگه دارد یا آبیاری انجام شده بیش از حد باشد ریشه ی گیاه پوسیده شده از بین خواهد رفت.
اگر گیاه هجده ماهه باشد می توان ریشه ی گیاه را از درون خاک در آورد. در فصل بهار میتوانید ریشه ی گیاه را از زمین خارج کنید و اگر زمان مناسب بگذرد ریشه ها سخت و محکم خواهند شد.
برای در آوردن ریشه می توان از چنگالهای فلزی که قابلیت فرو رفتن در زمین را دارند استفاده کرد. بعد از خارج کردن ریشه بهتر است برای مدتی آن را کنار گذاشته تا گل های چسبیده به ریشه، خشک شده و از ریشه جدا شوند.
بعد از جدا شدن گل ها حالا قسمت هوایی گیاه را قطع کرده و ریشه ها را شسته به قسمتهای کوچک تبدیل کنید و با دستگاه خشک کن یا نور آفتاب خشک نمایید.
اگر می خواهید از برگ های گیاه استفاده کنید زمانی که ریشه ی گیاه را جهت استفاده از زمین خارج می کنید باید برگ ها را بچینید.
اکثر گیاهان خواص دارویی بسیار بالایی دارند که گیاه بابا آدم نیز از این امر مستثنی نیست. با ما همراه باشید تا گزیده ای از خواص بی نظیر این گیاه را ملاحظه نمایید.
جالب است بدانید برای برطرف کردن جوش می توان از این گیاه استفاده کرد. همچنین این گیاه برای امراض پوستی همچون اگزما، آبسه، کهیر، کچلی، پسوریازیس، کورک، دمل، گل مژه، زخم ها و دیگر آسیب های پوستی کاربرد دارد.
ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه مانند پلی استلین خاصیت آنتی باکتریال و ضد قارچی دارد. این گیاه موجب تسریع فرایند پوست اندازی می گردد سموم روی پوست را بر روی لایه اپیدرم از بین می برد و باکتری ها را نابود می کند، در واقع نوعی آب رسانی و لایه برداری طبیعی را بر روی پوست انجام می دهد و به پوست شادابی خاصی می بخشد.
ریشه ی این گیاه خون و لنف را با دو مکانیسم تصفیه می کند:
گیاه بابا آدم به دفع اسید اوریک از بدن کمک می کند و برای درمان نقرس بسیار مفید است.
گیاه بابا آدم خاصیت ضد دیابتی دارد و موجب پایین آمدن قند خون می شود. (با مصرف ٣ فنجان جوشانده ی برگ گیاه در روز قند خون کاهش می یابد). همچنین افرادی که علاقه به شیرینی و شکر دارند اگر این گیاه را به صورت ناشتا مصرف کنند تمایلشان به شیرینی کم می شود.
بابا آدم در بهبودی سیستم گوارشی نیز موثر است و در ضد عفونی کردن دستگاه گوارش، هضم سریع تر غذا و رفع یبوست نقش به سزایی دارد.
گیاه بابا آدم در درمان کم خونی و رنگ پریدگی نیز موثر است چرا که دارای مقادیر زیادی آهن می باشد.
همچنین موجب تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود بیماری ایدز می گردد. برای درمان روماتیسم، سرخک، کمر درد، عفونت ها، تب، درمان سرماخوردگی و ذات الریه نیز می توان از گیاه بابا آدم استفاده کرد.
پماد تهیه شده از گیاه بابا آدم همچون داروی ضد التهاب هیدروکورتیزون در بهبود سریع التیام و زخم بسیار نافع می باشد.
در طب امروز گیاه بابا آدم در درمان قند خون، درمان سرطان، درمان روماتیسم، عفونت، پایین آورنده ی کلسترول و چربی و پایین آوردن تب جایگاه خاصی پیدا کرده است.
با استفاده از دمنوش بابا آدم میتوانید از خواص این گیاه بهره مند شوید، در ادامه به طرز تهیه این دمنوش میپردازیم.
ریشه ی بابا آدم را به مقدار 5٠ گرم در یک لیتر آب جوش ریخته و اجازه دهید ٢٠ دقیقه دم بکشد و سپس میل کنید.
این تنطور را از داروخانه ها یا فروشگاه های گیاهان دارویی می توان تهیه کرد.
٣٠ گرم شیرین بیان را با ٣٠ گرم ریشه ی بابا آدم در یک لیتر آب جوش ریخته و نیم ساعت اجازه دهید تا دم بکشد. سپس از این دم کرده سه فنجان در روز میل کنید. این دم کرده به عنوان تصفیه کننده خون عمل می کند.
البته مصرف بابا آدم مضراتی نیز دارد که در این بخش به بررسی مضرات این گیه می پردازیم.
گیاه بابا آدم عوارضی از قبیل اسهال و تهوع داشته و مصرف این گیاه با دوزهای بالا سبب کاهش پتاسیم موجود در بدن شده و چون ادرار آور است موجب می گردد بدن به میزان زیاد و قابل توجهی از آب خود را از دست بدهد.
زنان باردار و شیرده، بیماران دیابتی و بیمارانی که تحت درمان شیمیایی هستند نمی توانند از گیاه بابا آدم استفاده کنند.
ممکن است لکه های مختلف زردی روی برگ های گیاه ایجاد شود که عوامل مختلفی سبب آن می شود. حتی چکه آب سرد از سقف گلخانه هم می تواند سبب این لکه ها شوند. یعنی هم عوامل شیمیایی و هم فیزیکی می توانند در به وجود آوردن لکه ها دخیل باشند. محل به وجود آمدن لکه ها مهم است که برگ های جوان یا پیر اینگونه شده اند. کمبود عناصر غذایی هم می تواند در به وجود آمدن لکه ها نقش داشته باشد.