عصر ایران؛ شادی مکی (تهیه و تنظیم)- فرد حساس یا زودرنج معمولا در مواجهه با موقعیت‌ها، کلمات، برخوردها و تعامل با سایرین در موضوعاتی که با روحیاتش سازگاری ندارد واکنش‌هایی شدیدتر از سایرین بروز می‌دهند.
برخوردهایی که در موارد بسیاری غیرمنطقی است.این ویژگی گاهی خصوصیت ذاتی و طبیعی فرد و گاهی اکتسابی و ناشی از شرایط زندگی، تجربه‌های نامطلوب یا مشکلات روانی و روان شناختی اوست.
این مساله می‌تواند ارتباطات شخصی و عاطفی افراد حساس را دچار اختلال کند. نکته مهم‌تر آنکه افراد زودرنج ذاتی می‌توانند اطلاعات دریافتی از اطرافیان را به صورت عمیق پردازش کنند و با توجه به تحریک‌پذیر بودن سیستم عصبی آنها نسبت به مسائل پیرامونی احساسات مثبت و منفی را به طور عمیق‌تری تجربه می‌کنند.
به عنوان مثال حساس‌ها نسبت به سایرین در مقابل شوخی و نقد حساسیت بیشتری دارند. خیلی زود ناراحت می‌شوند، زودگریه می‌کنند و صورت کلی آستان تحمل آنها پایین‌تر است. در اصطلاح عامیانه به فرد حساس، زودرنج هم گفته می‌شود. احتمالا در زندگیتان با صحنه‌های زیر از فرد حساس روبه‌رو شده‌اید:
زودرنجی می‌تواند به آسیب‌هایی مانند کاهش اعتماد به نفس و حتی خودآزاری روانی منجر شود. با این حال زودرنجی به عنوان یک بیماری و اختلال روانی شناسایی نشده است. اما بروز احساسات منفی به صورت مکررکه ناشی از این احساس باشد نیاز فرد را به استفاده از خدمات روانشناسی افزایش می‌دهد. همچنین برای ازدواج با فرد زودرنج و درک بهتر او ضروریست از مشاوره پیش از ازدواج بهره بگیرید.
عوامل زودرنج شدن
افرادی که با ویژگی حساس یا زودرنج بودن متولد نشده‌اند ممکن است تحت تاثیر عوامل دیگر دچار تحریک‌پذیری یا حساسیت بالا شوند، استرس زندگی و گذراندن یک دوره استرس زا، افسردگی، اضطراب، فوبیا(اختلال هراس)، کم‌خوابی و سندرم پیش از قاعدگی در زنان (PMS) از جمله این عوامل هستند.
علائم و ویژگی‌ها
به گفته متخصصان حساس بودن یک ویژگی شخصیتی است و تقریبا 15تا 20 درصد از جمعیت جهان شخصیتی حساس دارند. در ادامه به برخی از ویژگی‌های افراد با شخصیت حساس اشاره می‌کنیم:
نور و صدای زیاد برای‌شان آزاردهنده است
در مکان‌های شلوغ احساس آشفتگی دارند
نسبت به دیگران احساس خستگی بیشتری دارند
تحت تاثیر خلق و انرژی دیگران قرار می‌گیرند
به سرعت واکنش نشان می‌دهند
با تغییرات در محیط مشکل دارند
اکثرا دچار افکار منفی می‌شوند
تغییر در روال زندگی باعث ایجاد استرس در فرد می‌شود
بروز اضطراب و تنش زیاد در برخورد با مسائل
به دلیل مقایسه زندگی خود با دیگران، اغلب احساس نارضایتی دارند.
ترس از طرد شدن از سوی اطرافیان حتی درباره مسائل جزیی
راهکارهایی برای کنترل زودرنجی
با توجه به اینکه این ویژگی شخصیتی نیاز به مدیریت و درک صحیح دارد. برای مقابله با آن می توان از راهکارهای عملی بهره برد.
آگاهی و درک دقیق از نیاز ها و مرزهای شخصی خود، برای کنترل و تسلط بیشتر بر احساسات
تمرین مدیریت استرس مانند تمرین مدیتیشن، یوگا و تمرکز برای کاهش استرس و ناراحتی
تمرین مهارت‌های مدیریت خشم:
شناسایی عوامل استرس‌زایی که باعث بروز احساس زودرنجی و ناراحتی در شما می‌شود را شناسایی کنید و تلاش کنید تا آنها را کاهش دهید.
ودر نهایت استفاده از راهنمایی‌های یک روانشناس یا مشاور می‌تواند در بهبود شرایط فرد حساس مفید باشد.