دنیای باستان مملو از شگفتی‌ها و رازهای نهفته است و در این میان اهرام باستانی که به‌عنوان نمادهایی از تاریخ و فرهنگ باستانی شناخته می‌شوند، توجه بسیاری را به خود جلب می‌کنند.
به گزارش ایمنا، از هرم بزرگ چولولا در ایالت پوبلای مکزیک که با ابعادی شگفت‌انگیز به‌عنوان بزرگ‌ترین هرم جهان شناخته می‌شود تا پراسات پرنگ واقع در کامبوج که با معماری شگفت‌انگیز، نمایانگر ارتباط انسان‌ها با دنیای معنوی است؛ اهرام بسیاری در جهان وجود دارد که اگر ارزش تاریخی، فرهنگی و معماری آنها بیشتر از اهرام ثلاثه مصر نباشد، کم‌تر هم نیست.
در ادامه بعضی از مهم‌ترین این اهرام باستانی همراه با ویژگی‌های منحصربه‌فردشان معرفی می‌شود و با نگاهی عمیق‌تر به جزئیات این آثار شگفت‌انگیز پرداخته می‌شود.
اهرام نوبی در شرق سودان کم‌تر شناخته شده‌اند و از نظر اندازه نیز به مراتب کوچک‌تر از اهرام بزرگ جیزه هستند، اما ارزش باستانی و تاریخی کم‌تری ندارند. منطقه‌ای در ۲۰۰ کیلومتری شمال شرقی خارتوم، پایتخت امروزی سودان، از قرن هشتم قبل از میلاد تا قرن چهارم پس از میلاد مرکز پادشاهی کوش، یک پادشاهی آفریقایی باستانی بود. این منطقه که در سه مکان از جمله شهر باستانی مروه (Meroe) گسترده بود، بیش از ۲۰۰ هرم آجری قرمز را در خود جای داده است که به‌عنوان مقبره فرمانروایان کوشی ساخته شده‌اند و ارتفاع بلندترین آنها به ۳۰ متر می‌رسد.
مروه یک محل ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو محسوب می‌شود که گورستان باستانی آن به مرور زمان مورد غارت قرار گرفت و رو به ویرانی نهاد، اما بعضی از از اهرام کوچک‌تر دوباره به شکوه اولیه خود بازگردانده شد. جوزفه فرلینی، جست‌وجوگر گنج ایتالیایی، بین سال‌های ۱۸۰۰ تا ۱۸۷۰ بسیاری از این اهرام را تخریب کرد. تهدیدات آب‌وهوایی شامل حرکت شن‌ها و افزایش سطح آب نیل نیز دلیلی برای تخریب این آثار باستانی است.
سودان با داشتن بیش از دو برابر تعداد اهرام مصر، تنها به منطقه مروه محدود نمی‌شود. در دوران سلطنت آلارا، تمدن کوشی سازه‌های مذهبی را در یک منطقه وسیع در دره نیل بنا کرد. یکی از دیدنی‌ترین نقاط این منطقه جبل بارکال (Jebel Barkal) است که معابد، مقبره‌ها و اهرام باستانی در شن‌های صحرایی فراتر از سواحل سرسبز نیل ساخته شده است.
بلندای کوه جبل بارکال که به کوه پاک معروف است، محل زندگی پادشاه مصری آمون بوده و اهرام با ارزشی در این مکان ساخته شده است که به دوره مرویتی (۲۷۰ قبل از میلاد تا ۳۵۰ میلادی) تعلق دارد. این منطقه باستانی در فاصله حدود ۳۴۹ کیلومتری شمال خارتوم واقع شده است و معابد و مقبره‌های مختلف آن در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند.
منطقه باستانی الکورو (El-Kurru) در شمال سودان یکی از مهم‌ترین مناطق نوبی باستان به‌شمار می‌رود و گورستان هرمی‌شکل آن به‌عنوان مکانی برای استراحت پادشاهان ناپاتان ساخته شده و یکی از بهترین مکان‌های حفظ شده در این کشور است. اگرچه بسیاری از این سازه‌ها از اشیای گرانبهای خود غارت شده‌اند، کتیبه‌های هیروگلیف باستانی که توسط باستان‌شناس آمریکایی، جورج ریزنر، در اوایل قرن بیستم پیدا شد، سرنخ‌های ارزشمندی درباره گذشته نوبیا ارائه می‌دهد.
اهرام ماه و خورشید در سان خوان تئوتیهوکان (San Juan Teotihuacan) یکی از مشهورترین و بزرگ‌ترین اهرام جهان به‌شمار می‌آیند. هرم خورشید با پایه‌ای به ابعاد تقریبی ۲۲۰ در ۲۳۰ متر و ارتفاع ۶۶ متر به‌عنوان سومین هرم بزرگ جهان شناخته شده است و هرم ماه که به اندازه آن بزرگ نیست، با عظمت در برابر کوه Cerro Gordo قرار گرفته است که گفته می‌شود به آن شباهت دارد.
این اهرام بین سال‌های ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلادی با هسته‌ای از خاک و نمایی از سنگ‌های آتش‌فشانی ساخته شده‌اند و ویژگی‌های آنها متناسب با معماری اهرام میان‌آمریکایی است. باستان‌شناسان در این محل آثار گرانبهای مختلفی پیدا کرده‌اند، از جمله مجسمه‌های الهه‌ها، ظروف سفالی و استخوان‌های حیوانات که احتمالاً برای مراسم قربانی‌های آئینی استفاده می‌شده‌اند.
هرم چولولا (Cholula) بسیار بزرگ‌تر از بزرگ‌ترین اهرام ثلاثه مصر است که به اشتباه به‌عنوان تپه‌ای پوشیده از خاک و درخت تصور می‌شود. ساخت این هرم حدود سال ۲۰۰ قبل از میلاد آغاز شد و به احتمال زیاد به گونه‌ای طراحی شده است که شبیه به آتشفشان خیره‌کننده پوپوکتپتل (Popocatepetl) باشد که در پس‌زمینه آن قرار دارد. این سازه باستانی با ابعاد ۴۵۰ متر در عرض و ۶۶ متر در ارتفاع، بزرگ‌ترین هرم روی زمین است.
این هرم باستانی با گذشت زمان تحت تأثیر تمدن‌های مختلف قرار گرفته است و بارزترین افزودنی آن، کلیسایی است که پس از حمله اسپانیایی‌ها به این شهر در سال ۱۵۱۹ بر فراز آن ساخته شده است. این اثر باستانی در فهرست میراث یونسکو به ثبت رسیده است و به نام Tlachihualtepetl شناخته می‌شود. هرم بزرگ چولولا نه تنها از نظر ابعادی، بلکه از لحاظ تاریخی نیز اهمیت زیادی دارد و نشان‌دهنده تاریخ و فرهنگ غنی مایا و سایر تمدن‌هایی است که در این منطقه زندگی می‌کردند.
اهرام تیکال در میان جنگل‌های بارانی پتن در شمال گواتمالا واقع شده و بین سال‌های ۳۰۰ تا ۹۰۰ میلادی ساخته شده‌اند. این اهرام به همراه حدود چهار هزار سازه دیگر، شهری باستانی به نام یاکس موتال (Yax Mutal) را تشکیل می‌دهند که یکی از قدرتمندترین پادشاهی‌های زمان خود بود. در این منطقه در مجموع شش معبد به همراه میدان‌ها، اهرام، آثار هنری مایایی و هیروگلیف‌ها واقع شده است. اهرام تیکال به‌شکل مرموزی نزدیک به هشت قرن رهاشده باقی ماندند تا اینکه در دهه ۱۸۴۰ توسط کاوشگران کشف شدند.
بلندترین هرم، هرم IV، یکی از چشمگیرترین آثار باستانی است که ۶۳ متر از سطح زمین ارتفاع دارد و بسیاری از مردم بر فراز آن می‌روند، جایی که معبد مار دو سر هنوز وجود دارد و مناظر باشکوهی را بر فراز جنگل پدید می‌آورد. این اهرام در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند و یکی از محبوب‌ترین مناطق دیدنی در گواتمالا محسوب می‌شوند.
هرم ال کاستیلو در شهر باستانی مایایی به نام چیسن‌ایکا در شبه‌جزیره یوکاتان مکزیک واقع شده و پر از رمز و راز است. این هرم پلکانی توسط تمدن مایای پایانی به نام تولتک‌ها بین سال‌های ۱۰۵۰ تا ۱۳۰۰ میلادی ساخته شده است، اما رازی مربوط به سال‌های ۵۰۰ تا ۸۰۰ پس از میلاد را در خود پنهان کرده است. علاوه بر هرم دومی که قبلاً داخل آن کشف شده بود، باستان‌شناسان در سال ۲۰۱۶ با استفاده از فناوری تصویربرداری، هرم سومی را در دیوارهای ال کاستیلو شناسایی کردند.
از ویژگی‌های قابل‌توجه ال کاستیلو می‌توان به کنده‌کاری‌های مارهای پردار اشاره کرد که نمایانگر الهه مایا هستند. این معبد به گونه‌ای ساخته شده است که در روزهای اعتدال بهاری و پاییزی، غروب خورشید توهم یک مار را ایجاد می‌کند که از پله‌ها پایین می‌آید. این صحنه شگفت‌انگیز سالانه هزاران بازدیدکننده را جذب می‌کند.
زیگورات‌ها سازه‌های هرم‌مانند در باستان‌شناسی بین‌النهرین هستند که به‌وضوح با اهرام موجود در جیزه تفاوت دارند، اما حس شگفتی مشابهی را به دلیل مهارت‌های معماری و نیروی انسانی مورد نیاز برای ساخت آنها القا می‌کند. زیگورات اور به‌عنوان بهترین نمونه حفظ‌شده از زیگورات‌ها با دیوارهای زاویه‌دار، پله‌های تند و هزاران هزار آجر سوخته قرمز مایل به قهوه‌ای بازدیدکنندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این زیگورات پایه‌ای به ابعاد ۶۴ در ۴۶ متر و ارتفاعی بیش از ۳۰ متر دارد که در قرن ۲۱ قبل از میلاد، در سلسله سوم پادشاهی اور ساخته شده است و یکی از نمونه‌های بارز معماری مایان در زمینه‌های اجتماعی و مذهبی آن زمان است. این سازه‌ها برای برقراری ارتباط‌های معنوی ساخته شده بود که نشان‌دهنده عزم و اراده مردم آن زمان برای ساختن مکان‌های مقدس است.
شهر باستانی که‌کر (Koh Ker) در حدود ۸۵ کیلومتری شمال شرقی آنگکور وات، یکی از مشهورترین مقاصد گردشگری جهان واقع شده است که در قرن دهم میلادی توسط امپراتوری خمر ساخته شده است. این مجموعه عظیم و اسرارآمیز به تدریج در دل جنگل گم شده و به همین دلیل به «شهر فراموش‌شده» شهرت پیدا کرده است. که‌کر دومین مجموعه معبد بزرگ در کامبوج به‌شمار می‌آید و هرم هفت‌طبقه پراسات پرنگ، یکی از چشمگیرترین سازه‌های این مکان است.
هرم ماسه‌سنگی پراسات پرنگ با ارتفاع ۳۶ متر بخشی از مجموعه معبدی بزرگ‌تر به نام پراسات تام و نمونه‌ای از هنر و معماری خمر است که نشان‌دهنده پیوند عمیق این تمدن با مذهب و فرهنگ هندو است. پله‌های چوبی برای بازدیدکنندگان نصب شده است تا از بالای هرم به تماشای نمای ۳۶۰ درجه‌ای جنگل بنشینند.