عصر ایران؛ احمد فرتاش - مدال طلای عبدالرشید سعدالله‌اف در مسابقات جهانی کشتی در تیرانا، اگرچه دوست‌داران حرفه‌ای کشتی را خوشحال کرد، ولی شادی و رضایتی آمیخته با اندوه و حسرت در بر داشت.
سعدالله‌اف بهترین و پرافتخارترین آزادکار حال حاضر جهان است. فراتر از این، او موفق‌ترین آزادکار قرن بیست‌ویکم است. اگر بخت بد مثل اجل معلق از راه نرسیده بود و جنگ اوکراین شروع نمی‌شد یا دست کم کشتی‌گیران روسیه از شرکت در مسابقات جهانی و المپیک محروم نمی‌شدند، سعدالله‌اف احتمالا الان در سن 28 سالگی پرافتخارترین کشتی‌گیر در تاریخ کشتی آزاد بود.
او امسال در تیرانا هشتمین مدال طلایش را گرفت. 6 طلای جهانی و 2 طلای المپیک. ولی اگر کشتی روسیه بابت جنگ اوکراین از حضور در مسابقات جهانی 2022 محروم نشده بود، سعدالله‌اف امروز وضعیت متفاوتی در تاریخ کشتی داشت.
او در تابستان 2021 طلای مسابقات به تعویق افتادۀ المپیک 2020 را کسب کرد و دو ماه بعد، مدال طلای جهانی سال 2021 را نیز بدست آورد. همه چیز گواهی می‌داد که مدال طلای مسابقات جهانی 2022 نیز برای تانک بی‌رقیب روس‌هاست. اما کشتی روسیه از حضور در مسابقات جهانی 2022 محروم شد و یک طلای سعدالله‌اف به باد رفت.
ضربۀ روحی ناشی از این ناکامی در کنار حضور کمرنگ کشتی‌گیران روس در مسابقات معتبر کشتی در فاصلۀ مسابقات جهانی 2022 تا مسابقات جهانی 2023، و البته مصدومیت طولانی‌مدت سعدالله‌اف که در تابستان و پاییز 2021 نیز مایۀ آزار او در مسابقات المپیک و جهانی آن سال بود، نقش قابل توجهی در افت کیفی سعداالله‌اف در مسابقات جهانی 2023 داشت.
با اینکه کشتی‌گیران روسیه مجوز شرکت در مسابقات جهانی 2023 را البته بدون نام کشورشان بدست آورده بودند، ولی سعدالله‌اف در سال 2023 دیگر آن کشتی‌گیر باصلابت سال 2021 نبود. او در نیمه‌نهایی با نتیجۀ عجیب 9 بر 2 مغلوب احمد تاج‌دین‌اف بحرینی شد که البته کشتی‌گیری روسی‌الاصل بود.
شکست به تاج‌دین‌اف در حکم از دست رفتن دومین مدال طلای جهانی برای سعدالله‌اف طی دو سال پیاپی بود. همچنین این ناکامی جنبۀ دیگری هم داشت. سعدالله‌اف از سال 2014 تا 2021، هر بار که در مسابقات جهانی یا المپیک شرکت کرده بود، موفق به کسب مدال شده بود. یعنی طی 8 سال، 7 طلا و یک نقره (جهانی 2017) گرفته بود. او مدال مسابقات جهانی 2022 را به دلیل محرومیت روس‌ها از حضور در مسابقات از دست داد ولی در سال 2023 سعدالله‌اف برای اولین بار در حالی که در مسابقات جهانی حضور داشت، هیچ مدالی بر گردنش نیفتاد.
در سال 2024 هم سعدالله‌اف جزو آن دسته از کشتی‌گیران روس بود که کمیتۀ بین‌المللی المپیک مجوز حضورشان در مسابقات راهیابی به المپیک را صادر نکرد چراکه او را حامی جنگ اوکراین تشخیص داد. این کمیته اجازه داد علیخان جبرئیلف به جای سعدالله‌اف در مسابقات راهیابی به المپیک شرکت کند. اگرچه فدراسیون کشتی روسیه نهایتا قید حضور در المپیک پاریس را زد و هیچ یک از کشتی‌گیرانشان را به این مسابقات اعزام نکردند.
اعتراض به محرومیت سعدالله‌اف از حضور در مسابقات المپیک، یکی از دلایل اصلی فدراسیون کشتی روسیه برای انصراف از شرکت در المپیک 2024 بود. در شرایطی که سعدالله‌اف خیز برداشته بود تا سومین طلای المپیک را به کارنامۀ درخشانش اضافه کند، دعوای پوتین و اروپا مانع از توفیق تاریخی او شد.
سعدالله‌اف در مسابقات المپیک قاعدتا در وزن همیشگی‌اش (97 کیلوگرم) شرکت می‌کرد ولی چون این شانس را از دست داد، برای شرکت در مسابقات جهانی 2024 – که بین اوزان غیرالمپیکی برگزار می‌شود – ناچار شد به یک وزن پایین‌تر بیاید.
به همین دلیل سعدالله‌اف در مسابقات جهانی تیرانا (2024) برای اولین بار در وزن 92 کیلوگرم روی تشک رفت. سه طلای نخست او (جهانی 2014 و 2015 و المپیک 2016) در وزن 86 کیلوگرم بدست آمده. او از سال 2017 به وزن 97 کیلوگرم رفت و در این وزن یک نقره (2017) و چهار طلا (جهانی 2018 و 2019 و 2021 و المپیک 2020) بدست آورد.
امسال در تیرانا سعدالله‌اف هشتمین طلای خودش را به ناچار در وزن 92 کیلوگرم بدست آورد. با این حال جای شکرش باقی است که او توانست خودش را یک وزن پایین‌تر بیاورد تا یک طلای دیگر را مفت و مسلم از دست ندهد.
طلای امسال ششمین طلای جهانی سعدالله‌اف بود ولی اگر به او اجازه می‌دادند در المپیک 2024 شرکت کند، او الان اگرچه همچنان 8 طلا داشت، ولی 3 طلای المپیک در کارنامه‌اش بود و 5 طلای جهانی. اما الان سعداالله‌اف 2 طلای المپیک دارد و 6 طلای جهانی.
قبلا دربارۀ تفاوت امتیاز مدال‌های المپیک و جهانی از نظر اتحادیۀ جهانی کشتی نوشته‌ایم؛ تفاوتی که در رده‌بندی برترین کشتی‌گیران تاریخ نقش موثری دارد. مختصر اینکه، طلای المپیک 20 امتیاز دارد و طلای جهانی 10 امتیاز (معادل نقرۀ المپیک). به هر حال این 10 امتیازِ از دست رفته، در کنار طلاهای از دست رفتۀ مسابقات جهانی 2022 و 2023 و المپیک 2024، در تعیین جایگاه سعدالله‌اف در بین برترین کشتی‌گیران تاریخ می‌تواند نقش مهمی داشته باشد.
او اکنون با 6 طلای جهانی و 2 طلای المپیک و یک نقرۀ جهانی، امتیاز مجموع مدال‌های جهانی و المپیکش به عدد 105 رسیده. کارلین مجموع مدال‌هایش 160 امتیاز دارد و اخیرا میخائیل لوپز کوبایی مجموع مدال‌های جهانی و المپیکش به عدد 165 رسید و الکساندر کارلین را پشت سر گذاشت و پرافتخارترین کشتی‌گیر تاریخ شد.
سعدالله‌اف اکنون 28 ساله است. بسیار محتمل است که او در مسابقات جهانی سه سال آینده طلا بگیرد. تا المپیک 2028 لس‌آنجلس شاید مشکل جنگ اوکراین هم حل شده باشد (البته اگر کل جهان با شروع جنگ جهانی اتمی از بین نرفته باشد!) و چون کاملا محتمل است که سعدالله‌اف طلای المپیک بعدی را هم بدست آورد، مجموع امتیاز مدال‌های او می‌تواند به عدد 155 برسد.
سعدالله‌اف اگر یک طلای جهانی دیگر کسب کند، مجموع امتیاز مدال‌هایش به عدد 115 می‌رسد و ماخاربک خادارتسف را که 112 امتیاز دارد، پشت سر می‌گذارد. ولی او برای رسیدن به الکساندر مدوید که با 3 طلای المپیک (60امتیاز) و 7 طلای جهانی (70 امتیاز) و یک نقرۀ جهانی (5 امتیاز) و یک برنز جهانی (2 امتیاز) مجموعا 137 امتیاز دارد، باید سه سال آینده را در مسابقات جهانی طلا بگیرد و در المپیک 2028 نیز دست کم یک برنز (5 امتیاز) بگیرد.
در این صورت عبدالرشید سعدالله‌اف با 140 امتیاز بابت مجموع مدال‌های جهانی و المپیکش، سومین کشتی‌گیر برتر تاریخ می‌شود.
اما اگر سعدالله‌اف چهار سال آینده را طلا بگیرد، امتیاز مجموع مدال‌هایش به عدد 155 می‌رسید. در این صورت او همچنان 10 امتیاز کمتر از کارلین دارد. و این‌جاست که ارزش سه طلای از دست رفتۀ فوق‌الذکر (جهانی 2022 و 2023 و المپیک 2024) خودنمایی می‌کند.
اگر سعدالله‌اف تابستان امسال می‌توانست در المپیک شرکت کند و به جای مدال طلای جهانی 2024، مدال طلای المپیک پاریس را کسب می‌کرد، در پایان المپیک بعدی، با 165 امتیاز بابت مجموع مدال‌هایش، از کارلین 160 امتیازی جلو می‌زد و به لوپز 165 امتیازی می‌رسید.
حتی اگر مسابقات جهانی 2023 را فاکتور بگیریم و شکست سعدالله‌اف در آن مسابقات را به مسائل روحی ربط ندهیم، کسب حتی یک برنز (2 امتیاز) در مسابقات جهانی 2022 سعدالله‌اف را با 167 امتیاز بالاتر از لوپز می‌نشاند. در این صورت او در سال 2028 برترین کشتی‌گیر تاریخ می‌شد.
سعدالله‌اف در سال 2028 تازه 32 ساله می‌شود در حالی که لوپز امسال در سن 42 سالگی موفق شد پنجمین طلای المپیکش را بگیرد و با 165 امتیاز از کارلین جلو بزند و پرافتخارترین کشتی‌گیر تاریخ شود.
کارلین در سن 33 سالگی تشک را بوسید و با دنیای کشتی وداع کرد. باید دید سعدالله‌اف تا چه سنی می‌تواند دوام بیاورد. برتری او نسبت به حریفانش چنان چشمگیر است که بعید نیست حتی پس از المپیک 2028 هم به کشتی‌گرفتن ادامه دهد. ولی فعلا به نظر می‌رسد او حداقل تا المپیک بعدی در دنیای کشتی باقی بماند.
شکست سنگین دیوید تیلور مقابل عبدالرشید سعدالله‌اف، به خوبی نشان داد که تانک روس‌ها از حیث قدرت بدنی و هوش‌مندی و توان فنی، در بالاترین سطح تاریخ کشتی قرار دارد. یعنی او کشتی‌گیری نیست که جزو برترین‌های "یک دوره" یا "یک دهه" باشد. او بی‌تردید جزو برترین‌های تمام ادوار کشتی است.
اگر او برترین کشتی‌گیر کل تاریخ کشتی شود، فقط حقش را بدست آورده. ولی حتی اگر جنگ اوکراین مانع رسیدن او به این جایگاه شود، سعدالله‌اف احتمالا در پایان دوران کشتی‌اش، پس از لوپز و کارلین، سومین کشتی‌گیر پرافتخار تاریخ کشتی خواهد شد.
با این حال این نکته را هم نباید از قلم انداخت که سعدالله‌اف در دو سال اخیر مقابل کشتی‌گیران ایرانی دچار دردسر شده. او پارسال با مجتبی گلیج 4-4 مساوی کرد و به لطف کسب امتیاز آخر پیروز شد. امسال هم چند ثانیه مانده به پایان کشتی، کامران قاسم‌پور را برد؛ بردی که محصول اشتباه فاحش قاسم‌پور بود؛ وگرنه الان طلای هشتم بر گردن سعدالله‌اف نبود.
بنابراین شاید همان طور که عباس جدیدی و به ویژه رسول خادم مانع از آن شدند که ماخاربک خادارتسف با 11 مدال طلا دنیای کشتی را ترک کند، یعنی چهار طلای آخر او را تبدیل کردند به یک برنز و سه نقره، کشتی‌گیران ایرانی در چهار سال آینده نیز بلای جان سعدالله‌اف شوند و کارنامۀ او را که به دلایل سیاسی خراب شده، خراب‌تر کنند!
البته سعدالله‌اف امسال در وزن اصلی خودش به مصاف قاسم‌پور نرفت، ولی پارسال در وزن اصلی‌اش (97 کیلو) مقابل مجتبی گلیج مشکل پیدا کرد. باید دید چه می‌شود؛ ولی هر چه شود، تانک روس‌ها شایستۀ تحسین است و البته قربانی سیاست.