طبق گزارش مرکز آمار ایران از بیکاری که مربوط به سال ۱۳۹۹ است؛ نرخ بیکاری در ایران، ۹.۶ درصد اعلام شده است، در حالی که نرخ بیکاری در استان خوزستان نزدیک ۱۴ درصد(۳.۹) است. همچنین طبق این گزارش خوزستان چهارمین استان کشور از لحاظ تعداد جمعیت بیکار است.

خوزستان آرام شده است، اما این به معنای حل مشکلات مردم این استان نیست. تا وقتی که مشکلات پابرجاست باید همچنان از آنها سخن گفت. از همه کمبودهایی که موجب اعتراضات در تابستان امسال و البته در سال ۱۳۹۸ شد.

به گزارش جماران، بندر ماهشهر از شهرهایی بود که در اعتراضات اخیر خوزستان بسیار خبر ساز شد و جزو آخرین مناطقی بود که معترضان آن آرام شدند و همین امر خود نشان از مشکلات پیچیده این منطقه دارد. چنانکه در اعتراضات گذشته هم شاهد که شماری از مردم شهرک شهید چمران ماهشهر – در منطقه به «جراحی» معروف است – مسیر پتروشیمی‌ها را بستند تا شاید تولید در این واحد‌ها متوقف شود و صدایشان به تهران برسد. مردم ماهشهر نیز همچون دیگر خوزستانی ها هدفشان از اعتراضات خود را نه «بر هم زدن امنیت» که «رساندن صدای خود به پایتخت» عنوان کردند.

ماهشهر

اما دلیل این اعتراضات چه بود و چه کمبودهایی باعث آن شد؟

بندر ماهشهر یکی از گرم و مرطوب ترین مناطق ایران است که در تابستان دمای آن از ۵۰ درجه بالاتر می رود که این گرما در کنار شرجی های شدید این شهر که معمولا تا آخر تابستان هم ادامه دارد بسیار آزار دهند خواهد بود.

از سوی دیگر، این بندر از مهم‌ترین مراکز صنعتی ایران است که آن را به عنوان یکی از منابع درآمدزا برای تمام کشور تبدیل کرده است، اما نکته تلخ ماجرا آن است که سهم مردم بومی ساکن این قطب ثروت، فقر و بیکاری و زندگی در شرایطی نامطلوب است.

از پتروشیمی‌های عظیم ماهشهر هم بنا به گلایه های اهالی منطقه، فقط آلودگی نصیب ساکنانی است که روزانه سرویس‌های کارکنان این صنایع از پیش چشمان آن‌ها می‌گذرد تا به شهرک‌های‌ حصار کشیده‌ای برسند که در جوار آن‌ها با امکاناتی به قول خودشان لوکس و لاکچری ساخته شده است.

آنچه برای مردم آزار دهنده است همین است. آنها می پرسند که چگونه است که به فاصله تنها چند خیابان، مناطقی مرفه‌تر از مناطق بالاشهر تهران، قرار دارد و در آن سو خیابان‌های بدون آسفالت و با جوی های فاضلاب روباز وجود دارد که پذیرای خانوارهایی است که به دلیل بیکاری، گاه تا یک ماه در سفره آن‌ها خبری از گوشت نیست!

پتروشیمی‌های ماهشهر مزد میلیاردی مربی خارجی تیم ملی که تنها چند ماه در ایران فعالیت داشت را پرداخت می‌کنند، اما در نزدیکی‌ آن‌ها جوانان در زمین‌های خاکی دنبال ساعتی برای دلخوشی پا به توپ‌ می‌زنند. چرا جوانان منطقه هیچ سهمی از اشتغال صنایع و پتروشیمی های عظیم منطقه ندارند؟!

ارتباط آمار بالای بیکاری و مهاجر پذیری

ماهشهر بزرگترین بندر غیرترانزینی کشور است. ۲۳ مجتمع پتروشیمی در آن فعالیت می کنند که بر این اساس ۳۵درصد از صنایع پتروشیمی کشور در این شهر واقع است. همین مسأله موجب جذب مهاجران زیادی شده است.

بر اساس آمارهای رسمی ارائه شده توسط وزارت کار، برخی شهرهای این استان از جمله خرمشهر، بندر ماهشهر، اهواز، امیدیه و شوشتر بیشترین «آمار مهاجر‌پذیری» را به خود اختصاص داده‌اند که به‌ کارگیری نیروی کار غیر‌بومی در صنایع مختلف، از دلایل عمده مهاجرت به این شهرها محسوب می‌شود.

این آمار را اگر در کنار گزارش وزارت کار قرار دهیم که شهرستان‌ بندر ماهشهر را یکی از بیشترین شهرستان‌های «مهاجر پذیر» قرار دهیم، شاید گلایه تلخ مردم این شهرستان از «تبعیض» اندکی قابل درک شود. بدون شک این وضعیت بیکاری در کنار شرایط نا به‌سامان‌ معیشتی و ضعف خدمات در ماهشهر، از دلایلی است این شهرستان در صدر اخبار اعتراضات سال ۹۸ و اعتراضات تیرماه خوزستان قرار داد. اما آیا موضوع حل شده است؟ خیر!

ماهشهر

مردم ماهشهر چه می گویند؟

شهرک شهید مدنی یکی از مناطق پر جمعیت شهرستان ماهشهر است که در آن نبود آب، گاز و آسفالت از یک سو و بیکاری و فقر معیشتی از سوی دیگر موجب ناراحتی و نارضایتی ساکنان آن شده است.

اهالی شهرک می گویند کوچه های این شهرک کلا با لوله غریبه است؛ چه لوله آب و چه فاضلاب. آسفالت که پیشکش!

«امیر» از جوانان ساکنان شهرک مدنی است که در بوشهر کار می‌کند و هر چندماه یک‌بار به ماهشهر سر می‌زدند. او از این‌که بخاطر داشتن شغل ساده با وجود این همه صنعت در ماهشهر مجبور به مهاجرت شده است، بسیار گله‌ دارد.

او به خبرنگار جماران می‌گوید: « اینجا هیچکس کار نمی‌کند. اکثر نیروهای صنایع و شرکت‌ها غیر بومی هستند و از جاهای دیگر می‌آیند.»

وی ادامه می‌دهد:« یک سال و نیم است به کنگان رفتم تا کار کنم. صنایع و شرکت‌های ماهشهر خیلی بزرگ‌تر از شرکت‌های کنگان است و اینجا شرکت های زیادی هست اما جوانان ماهشهری بیکارند.»

این جوان ماهشهری در ادامه با تاکید بر اینکه گویی صنایع منطقه از نیروهای بومی خوششان نمی آید و آن‌ها را استخدام نمی‌کنند، می گوید: « من با ۲ فرزند از اینجا به خاطر کار رفته ام، دلتنگ خانواده‌ام می‌شوم اگر اینجا به ما کار می‌دادند چرا باید به شهرهای دیگر برای کار بروم؟»

او اضافه می‌کند:« به خاطر ۴ میلیون تومان حقوق در شهر غریب دارم کار می‌کنم با این حقوق اجاره خانه هم می‌دهم.زندگی سخت شده است، چرا باید ما جوانان اینطور زندگی کنیم؟»

وی عنوان می‌کند:« کسی که کمی پول دارد به شهر و استان دیگر برای کار می‌رود و کسی که توانایی ندارد همینجا بیکار و گرسنه می‌ماند.»

امیر می‌گوید:« بندر ماهشهر منبع کار و اشتغال است اما چرا باید وضعیت ما اینگونه باشد؟ جوانان دیگر حتی نمی‌توانند ازدواج کنند.»

در شهرک مدنی ماهشهر مردم آب را از فروشندگان سیار آب تصفیه با موتور سه چرخ خریداری می‌کنند. «رشید» یکی از همین فروشندگان آب تصفیه شده است، که از بیکاری رو به این شغل غیررسمی کرده است.

وی می‌گوید:« اینجا شرکت زیاد هست اما کسی را استخدام نمی‌کنند و نمی‌دانیم چرا کسی را استخدام نمی‌کنند».

رشید در خصوص دیگر مشکلات شهرک مدنی ماهشهر عنوان می‌کند:« اغلب ساکنین شهرک نه آب دارند و نه گاز. خیابان‌ها هم آسفالت نیستند و وضعیت مناسبی ندارند و همین امکان تردد برای موتور سه‌چرخ را سخت می‌کند که به این مردم آب برسانیم.»

این فروشنده آب تصفیه شده ادامه می‌دهد:«ما تانکر را از تصفیه‌خانه‌های شخصی پر می‌کنیم و گاه به دلیل وضعیت نامناسب خیابان‌ها امکان تردد نداریم و موتور سه‌چرخ خراب می‌شود و مردم برای چند روز بدون آب می‌مانند».

باید هم آب را بخریم و هم گاز را!

«امّ علی» از مادران ساکن این شهرک در بندرماهشهر نیز همزمان از بیکاری و وضعیت بد معیشتی گله‌دارد و هم از نبود خدمات اولیه. او اظهار می‌کند:« خودم دوتا بچه دارم که بیکارند که به خاطر این وضعیت حتی نان ندارند بخورند.»

وی در ادامه می‌گوید:«ما باید هم آب را بخریم و هم گاز را. هر چند مدت باید کپسول گاز پر کنیم و با گاری یا روی کول خود حمل کنیم و با کلی زحمت به خانه برسانیم». او در خصوص وضعیت معیشتی ساکنان شهرک مدنی بیان می‌کند: «همه مردم بدبخت‌ شده‌اند. هیچ چیزی ندارند. حتی بخش زیادی از این جوانان به خاطر فقر و این وضعیت، دچار اعتیاد شده‌اند».

مسئولیت اجتماعی صنایع و شرکت‌ها به محیط‌ پیرامون خود، از الزامات مهمی است که طبق قانون باید در دستور کار صنایع باشد. اما «ابو علی» از ساکنان شهرک مدنی بندر ماهشهر در این خصوص عنوان می‌کند که «هیچ خدمات و کمکی از صنایع پرشمار ماهشهر ندیده است.»

وی ادامه می‌دهد:«صنایع به ندرت کارهای جزیی برای مردم انجام می‌دهند، اما تا حال ندیده‌ایم که خیابانی را آسفالت کنند یا خدمات ارائه دهند.»

تماشاخانه