توضیح عضو «هئیت انتخاب» جشنواره‌ی فیلم فجر در انتخاب آثار مستند

به گزارش ایسنا، هیات انتخاب بخش مستند سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر به تازگی نام ۱۰ مستند را برای نمایش و رقابت در این جشنواره که بهمن‌ماه برگزار می‌شود معرفی کرده و نکته قابل توجه این است که بیشتر این مستندها کمتر از دو هفته قبل در جشنواره سینما حقیقت نمایش داده شده‌اند.

رامین حیدری فاروقی که به همراه بابک بهداد و مرتضی شعبانی عضو هیات انتخاب فیلم مستند جشنواره فجر بود، در گفت‌وگویی با ایسنا درباره انتخاب ۱۰ مستند برای شرکت در جشنواره فیلم فجر و اینکه آیا مستندهای دیگری متقاضی نبودند که همگی از میان آثار نمایش داده شده در جشنواره سینما حقیقت برگزیده شده‌اند؟ بیان کرد: مستندهای دیگری هم متقاضی شرکت در جشنواره فجر بودند اما به هر حال برای این جشنواره، که مثل جشنواره حقیقت تخصصی نیست، معیارهای متفاوتی برای انتخاب وجود دارد.

او درباره اینکه آیا این اتفاق با توجه به جایگاه جشنواره حقیقت برای سینمای مستند مثبت است؟ ادامه داد: به نظرم دست‌کم فعلا اتفاق خوبی است چون روش جایگزینی وجود ندارد. در جشنواره حقیقت فیلم‌های خیلی زیادی نمایش داده می‌شوند که تعدادی از آن‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند ولی در عین حال با توجه به محدودیت‌هایی که هنوز برای اکران فیلم‌های مستند وجود دارد، از ظرفیتی مثل جشنواره فجر هم استفاده می شود.

وی با اشاره به اینکه البته راه‌های جایگزین دیگری برای نبود این تکرارها هست گفت: یکی از این راه‌ها این است که هر کدام از این‌ جشنواره‌ها ملزم به اولین نمایش فیلم‌ها یا به اصطلاح پریمیر باشند ولی الان شرایط طوری نیست که یک مستندساز وقتی فیلمش را ساخت بتواند یک سال برای شرکت در یکی از این جشنواره‌ها منتظر بماند.

حیدری فاروقی تاکید کرد:‌ جشنواره سینما حقیقت، بِرَند اصلی سینمای مستند است چون در آن رأی و نظر تخصصی داده می‌شود، رویکردش کاملا متفاوت است و اولویتش این نیست که مخاطب عام داشته باشد. یک فیلم خوب براساس معیارهای این جشنواره اینگونه نیست که حتما مورد اقبال عامه مردم باشد چرا که هنر، مفاهیم خود را به روش‌های مختلف منتقل می‌کند.

او گفت: گاهی درباره سینمای مستندِ مخاطب محور صحبت می‌شود در حالی که این  فقط یک نوع از سینمای مستند است که ما می‌توانیم از ظرفیت آن هم استفاده کنیم ولی باید توجه داشته باشیم که این، همه سینمای مستند نیست و وقتی قرار است آثار مستند در جشنواره‌ای مثل فجر شرکت کنند، باید آثاری انتخاب شوند که در اکران و برای مخاطبان جالب توجه باشند. در حال حاضر میزان ساخت مستند بنا به دسترسی بیشتر و راحت و نیز بیشتر منتقل شدن تجربه‌ها افزایش یافته و جشنواره فیلم فجر که جشن ملی سینماست، فرصتی فراهم می‌کند تا عموم مردم در جریان تولیدات سینما قرار گیرند، پس در انتخاب آثار مستند تنوع داشتن آثار و اینکه بیشتر مردم آمادگی دیدن آن را داشته باشند مهم است. همین موضوع رویکرد جشنواره فیلم فجر را از رویدادهایی تخصصی مثل جشنواره سینما حقیقت یا جشن خانه سینما متفاوت می‌کند مخصوصا آنکه این جشنواره فقط به یک فیلم مستند جایزه می‌دهد.

او در توضیحاتی بیشتر درباره انتخاب آثار مستند بیان کرد: برای جشنواره فجر اولویت با کیفیت آثار بوده است و توجه به مخاطب بیشتر در این‌جا امری ثانوی بوده است و اصولاً در سینمای مستند نمی‌شود قید سند و واقعیت و کیفیت را برای خوشایند گروهی از مخاطبان زد. پس وقتی از رویکرد فجر حرف می‌زنیم به معنی نادیده گرفتن اولویت‌های سینمای مستند و عدم تعهد به کیفیت و واقعیت نیست، بلکه توجه به حضور نمادین در بازار  عرضه محصول فرهنگی است؛ سینمایی که نمی‌تواند متعهد و منضبط نباشد و آثار انتخاب شده نمونه‌ای از آثار متنوع مستند در گونه‌های مختلف هستند که در جشن فجر توان این را دارند که هرکدام در ژانر و گونه خود، تماشاگران را مجاب کنند؛ به سالن سینما مراجعه کنند و با هم مستند را روی پرده ببینند و به دیگران هم این تجربه خوشایند را پیشنهاد دهند و تصویری کلی از مستندهای تولید شده و مورد توجه را به خبر و رسانه و مردم معرفی کنند.

رامین حیدری فاروقی در بخش پایانی سخنانش گفت: یک جایزه به یک فیلم بلند یعنی اشاره به حضور سینمای مستند قابل اکران سینمایی و اگرنه باید سهم آثار کوتاه و نیمه‌بلند هم در نظر می‌بود. فجر سینمایی یک امکان از امکانات وسیع سینمای مستند را در معرض خبر و حضور در جشن ملی سینما در اختیار می‌گذارد.  در اینجا ۱۰ فیلم برگزیده‌ شده، یعنی حداکثر انتخاب ممکن. فیلم‌های با کیفیت، ممتاز و نزدیک دیگری هم بودند که می‌توانستند مثلاً در مجموعه‌ای با تعداد کمی بیشتر هم حاضر باشند ولی این تعداد، حداکثر فیلم قابل ارائه در شرایط موجود بود که ویژگی های گفته شده را داشتند.