سویق یکی از مواد غذایی انرژی زا است که از حبوباتی مانند عدس، گندم، برنج، جو و بسیاری دیگر از میوه ها بدست می آید که خواص غذایی و دارویی بسیاری دارد و در طب قدیم ایران و طب اسلامی، برای رفع درد و درمان بیماری ها مصرف آن بسیار توصیه شده است.
به گزارش نمناک، «سویق» یا «صویق» یک پودر تهیه شده از غلات یا حبوبات است که تفت داده می شود و در فارسی قدیم به آن «پِست / پَست» می گفته اند. سویق خواص فراوانی برای سلامتی دارد و برای درمان برخی از مشکلات و بیماری ها می توان از آن استفاده کرد.
بر اساس توصیه های طب سنتی و طب اسلامی از سویق می توان در برخی مواقع به عنوان دارو و در برخی مواقع به عنوان غذا و یا مکمل های غذایی استفاده کرد. در منابع طب ایرانی و اسلامی، توصیه شده است که از سویق ها به عنوان مکمل غذایی و یا پودری مخلوط در غذا برای کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و کهنسالان و حتی زنان باردار استفاده شود.
قاووت، که به آن قُوَّتو، قُویت یا قُبیت نیز می گویند، با سویق تفاوت هایی دارد. در قاووت ها از شیرین کننده ها و طعم دهند ه ها (مثل قند و شکر و هل) استفاده می شود اما سویق ها مواد اضافی ندارند. قاووت ها اکثراً تفت داده نمی شوند اما سویق تفت داده می شود. قاووت را به عنوان صبحانه. میان وعده یا وعده پایانی شب می توان میل نمود اما برخی سویق ها را تنها برای درمان می توان استفاده کرد.
سویق ها را می توان از دانه های مختلف غلات، حبوبات و هسته میوه ها یا برخی از خود میوه ها و تره بارها تهیه نمود. انواع سویق ها عبارتند از:
دو روش برای تهیه سویق های مختلف وجود دارد که شامل :
در این روش دانه های مورد نظر را آرد کرده و سپس آن آرد را تفت می دهند. در این روش بهتر است سبوس و دانه بطور جداگانه آسیاب و تفت داده شده و در نهایت با یکدیگر مخلوط شوند. بعد از تفت دادن برای خارج شدن نشاسته سبوس بهتر است دوباره آن را الک کنید.
در این روش ابتدا دانه ها را تفت داده و سپس آن ها را آسیاب می کنند.
در ادامه با دستور تهیه انواع سویق و مزایا و خواص آن آشنا خواهید شد.
این سویق از گندم و سبوس گندم تشکیل شده که برای تهیه آن یک پیمانه آرد گندم را بدون روغن تفت داده و سپس الک می کنند و سپس یک پیمانه سبوس گندم را بدون روغن با مدت زمان کمتری تفت داده و الک کرده و هر دو را باهم مخلوط می کنند.
سویق جو از ترکیب سویق جو و سبوس جو تهیه می شود. برای تهیه این سویق یک پیمانه آرد جو را بدون روغن تفت داده و الک می کنند و سپس یک پیمانه سبوس جو را نیز بدون روغن با مدت زمان کمتری تفت می دهند و الک کرده و با هم مخلوط می کنند.
برای تهیه سویق برنج، آرد برنج و سبوس آن را جداگانه تفت داده و الک کرده و مخلوط می کنند و یا برنج سبوس دار را آرد کرده و تفت داده و سپس دوباره آسیاب و تفت می دهند.
عدس سبوس ندارد و برای تهیه سویق آن عدس را دو بار آسیاب و بعد آرد آن را تفت داده و الک می کنند.
از سویق عدس می توانید در خورشت ها استفاده نمایید و از مزایای آن بهره مند شوید.
برای تهیه سویق سنجد هسته سنجد را از گوشت آن جدا کرده و سپس هسته را آسیاب کرده و جداگانه تفت داده و الک می کنند. سپس گوشت سنجد را آسیاب و تفت داده و الک می کنند. سپس پودر تفت داده هسته و گوشت سنجد را مخلوط می کنند. یا اینکه سنجد را با هسته آسیاب و الک کرده و بدون روغن تفت می دهند.
برای تهیه سویق سیب میوه سیب را ورقه ورقه و خشک کرده و سپس آن را آسیاب کرده و بعد در ماهی تابه یا دستگاه تفت می دهند تا رنگ آن تغییر نماید.
برای تهیه سویق نخود، آن را آسیاب کرده و بدون روغن و با شعله متوسط مدتی تفت می دهند. نخود دیر تفت میخورد و اگر به سویق تبدیل شود دیگر نفاخ نیست و طعم خوبی دارد.
برای تهیه سویق بادام آن را آسیاب کرده و تفت می دهند.
برای تهیه سویق کدو تنبل، آن را پوست گرفته و حلقه می کنند و حلقه ها را خشک کرده و آسیاب می کنند و سپس تفت می دهند.
برای تهیه سویق به، این میوه را حلقه حلقه کرده و سپس خشک و آسیاب می کنند و با حرارت بسیار کم تفت می دهند.
گیاه گاورس یا جاورس که در زبان فارسی ارزن نام دارد. گاورس باید آسیاب و تفت داده شود.
این سویق از ترکیب سویق های گندم، عدس، سبوس گندم، جو، نخود، جوانه گندم به دست می آید.
سویق کودک از مخلوط انواع سویق مانند سویق برنج، گندم، جو، سنجد، عدس تهیه می شود. برای ریزتر و نرم تر شدن ذرات سویق آن را با شیر ترکیب و کمی شکر نی شکر به آن اضافه می کنند.
برای راحت تر خوردن این سویق توسط کودکان آن را با عصاره مجاز و مورد تایید میوه ها ترکیب می کنند.
مناسب مصرف سویق برای کودکان نصف قاشق غذاخوری سویق با شیر است. دقت کنید که سویق نباید به اندازه سرلاک برای کودکان استفاده شود.
می توان سویق را با خرما، شیر و یا عسل مخلوط کرد و ناشتا به کودک داد.
این نوع سویق از ترکیب سویق هایی مانند گندم، جو، عدس، نخود، شکر قهوه ای، سبوس گندم، جوانه گندم، سویا و سایر افزودنی های مجاز تهیه شده است.
برای چاق شدن روزانه دو یا سه قاشق غذاخوری، از سویق به صورت خشک یا محلول در شیر استفاده کنید. طول دوره درمان یا چاق شدن با سویق 40 روز است.
این نوع سویق از مخلوط سویق هایی مانند جو، سبوس جو، زنجبیل، زیره سیاه، تخم کتان و سایر افزودنی های مجاز تهیه شده است.
برای لاغری یک قاشق غذاخوری از این سویق را صبح ناشتا یا نیم ساعت قبل از هر وعده مصرف کنید.
این نوع سویق از ترکیب سویق هایی مانند گندم، جو، عدس، سویا، نخود، جوانه گندم، پودر مالت جو تهیه شده است.
در روایات نیز خواص زیادی برای سویق عنوان شده است که در ادامه این بخش از نمناک بنا به درخواست شما کاربران محترم، به آن می پردازیم. علاّمه مجلسی می گوید:از [گفته] کلینی چنین برمی آید که «سویق»، درصورتی که در روایات، همراه با قیدی [مانند جو ]نباشد، به معنای «سویق گندم» است.
امام صادق (ع) می فرمایند:سویق و روغن زیتون گوشت را می رویاند و استخوان را تقویت می کند و پوست را نازک می کند و عمل همبستر شدن را زیاد می کند. (المحاسن، احمد بن محمد بن خالد البرقی، ج ٢، ص 488)
به نقل از علی بن سلیمان:نزد امام رضا علیه السلام کلّه پاچه خوردیم. پس سویق خواست. گفتم:من سیر شده ام. فرمود:«اندکی از سویق، کلّه پاچه را هضم می کند و دوای آن است. (مکارم الأخلاق، جلد 1، صفحه 354)
الإمام الباقر علیه السلام:سویق، چه قدر پُربرکت است! اگر انسان در حالی که سیر است، آن را بخورد، غذا را گوارش می دهد و اگر در حالی که گرسنه است، بخورد، او را سیر می سازد. سویق، چه نیکو توشه ای در سفر و در حضر است. (طبّ الأئمّة لابنی بسطام، صفحه 67)
الإمام الصادق علیه السلام:بازوانش پُرتوان می شود. (الکافی، جلد 6، صفحه 306)
امام صادق علیه السلام:سویق، تلخه را از تن، و بلغم را از معده، کاملاً جدا می کند و هفتاد گونه بلا را دور می سازد.(الکافی، جلد 6، صفحه 306)
در روایتی از شخصی به نام خضر آمده است:نزد امام صادق (ع) بودم، مردی از اصحاب ما نزد امام آمد و عرض کرد فرزندان ما وقتی متولد می شوند نقص و ضعف دارند، امام فرمودند چرا سویق استفاده نمی کنید، زیرا استخوان را تقویت می کند و گوشت می رویاند. (المحاسن، احمد بن محمد بن خالد البرقی، ج ٢، ص 488)
الإمام الکاظم علیه السلام: سویق خشک و آب گوشت گاو، پیسی را از میان می برند. (الکافی، جلد 6، صفحه 311)
صبح ناشتا یک تا سه قاشق غذاخوری سویق را به صورت خشک داخل دهان ریخته شود و همراه با آب دهان مصرف شود یا با مقداری کمی آب ولرم مخلوط کرده و میل کنید.