آتش به جان سرمایه ملی

میلیاردها دلار ارزآوری کشور در زمستان به خاطر قطعی گاز صنایع و پتروشیمی ها بر باد می رود، از طرفی هم، سالانه حدود ۵ میلیارد دلار عدم‌النفع کشور به خاطر مشعل سوزی است. این طنز تلخ را تا کی باید داشته باشیم؟

عصر ایران؛ سجاد بهزادی - مدیرعامل یکی از شرکت های پتروشیمی به تازگی اعلام کرده است" اگر مقدار سوزاندن گازهای مشعل در ایران را حدود ۱۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال ۲۰۲۱ در نظر بگیریم و بر اساس داده‌های بی‌پی با فرض قیمت میانگین گاز صادراتی ۲۰ سنت به ازای هر مترمکعب، هم‌اکنون سالانه حدود ۵ میلیارد دلار عدم‌النفع مستقیم از این محل وجود دارد."

آتشی که این روزها به جان سرمایه های کشور افتاده است، کم نیستند. یکی از مهاجرت نخبگان به عنوان مهم ترین سرمایه اجتماعی سخن می گوید که حالا به طبقه متوسط نیز سرایت کرده است و دیگری مهاجرت پزشکان و آن یکی هم سرمایه های ارزی و خرید خانه در کشورهای همسایه را مثال می زند. رقم زیان ها و آمار خسران هایی که به خاطر از دست رفتن هر کدام از این سرمایه ها منتشر می شود، برای هر نظام حکم رانی می بایست خجل کننده و مایه سر افکندگی باشد.

حالا خبر می رسد ایران سالانه ۵ میلیارد دلار نیز به خاطر فلرینگ و مشعل سوزی و ناتوانی در کنترل آن ضرر می کند. آسیب های اجتماعی ، زیست محیطی و سلامت جامعه میزبان که فلرهای گازی در آن منطقه زبانه می کشد هم می بایست به این آمار اضافه کرد.

ما تحریم هستیم و بدون شک یکی از مهم ترین دلایل اینکه سرمایه ملی، جلو دیدگان ما روزانه در آتش می سوزد، نداشتن اراده، دانش کافی و مشکل نقدینگی است.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران به تازگی گفته است" صادرات نفت ایران ۲ برابر شده است." اما معلوم نیست حتی اگر هم این آمار دقیق باشد، صادرات بیش تر نفت ایران، به معنای ارز آوری بیش ترآن باشد. سالهاست ما بسیار پایین تر از قیمت های جهانی نفت خود را می فروشیم و حتی نمی توانیم درآمد حاصل از آن را به شکل نقدینگی وارد کشور کنیم. عموما کالا در برابر کالاست.

بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران به زودی آغاز به کار می کند.بعنوان کسی که سالها در این نمایشگاه شرکت می کنم همواره یک سوال ذهنم را مشغول می کند. چرا در حاشیه این نمایشگاه که به عنوان بزرگترین رخداد صنعتی و تجاری ایران در حوزه نفت شناخته می شود، قراردادی امضاء نمی شود که مشعل سوزی پالایشگاه های نفت و گاز را به حداقل ممکن کاهش دهد؟

چرا کسی نگران از دست رفتن این سرمایه عظیم ملی نیست. چرا فرصت ها یکی پس از دیگری می سوزد و و دهها پرسش دیگر ...؟

چرا امارات می تواند از بندر جبل علی با ۸۳ میلیارد دلار درآمد ۳ برابر نفت ایران درآمد داشته باشد؛ اما بنادر نفت وگازی ما در محاصره فلرها ، دودها و آلایندگی ها قرار دارد واز ظرفیت های دیگر بنادر هم کم ترین استفاده می شود؟ گفته می شود در ایران، نیمی از ظرفیت کل بنادر تعطیل است و بنا به اعلام انجمن بنادر ایران از ۲۵۰ میلیون تن ظرفیت بنادر ایران فقط ۱۵۰ میلیون تن فعال بوده و در سواحل شمالی وضعیت وخیم‌تر است و ۸۰ درصد ظرفیت بنادر تعطیل است. از ۳۰ میلیون تن ظرفیت بنادر شمالی تنها ۵ یا ۶ میلیون تن فعال است.

سرمایه ملی می سوزد و به نظر نمی رسد نظام حکم رانی برنامه ملموسی برای رهایی از این بحران داشته باشد. صاحبان سرمایه از قطعی گاز زمستان در صنایع می نالند و میلیاردها دلار ارزآوری کشور در زمستان به خاطر قطعی گاز صنایع و پتروشیمی ها بر باد می رود، از طرفی هم ، سالانه حدود ۵ میلیارد دلار ضرر و زیان مملکت به خاطر مشعل سوزی است. این طنز تلخ را تا کی باید همراه خود داشته باشیم؟

عموم کارشناسان بر این باورند جمع‌آوری گازهای مشعل برای کشور بسیار ضروری است و منافع مستقیم اقتصادی وغیر اقتصادی مانندکاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز به همراه دارد. ما برای ثبات و امنیت پایدار در حوزه انرژی، راهی جزء کاهش فلرینگ (یا سوزاندن گازها توسط مشعل) نداریم. باید اراده کافی برای این مهم وجود داشته باشد. یک بار این اراده وجود داشت اما به دیگر فلر ها سرایت نکرد.

در میان انبوه فلرهایی که شعله هایشان تمام شهر عسلویه را در شب روشن نگه می دارد، یک فلر خاموش است. یادگار یکی از مدیران وقت مجتمع عظیم پارس جنوبی است. او اراده داشت و اولین فلر صنعت گاز کشور را در اردی بهشت سال ۱۳۹۶ در پارس جنوبی خاموش کرد.

این کار نه تنها سود وصرفه اقتصادی برای صنعت گاز کشور داشت، بلکه کاهش آلودگی به دنبال اجرای این پروژه، جامعه میزبان را نیز غرق در شادی و رضایت کرد. این سیاست ادامه نیافت و فلرینگ همچنان آرزوی بر زمین مانده صنعت گاز کشور، سرمایه گذاران در صنایع، پتروشیمی ها و دوستداران محیط زیست است.