عصر ایران - رودیولا رزا (نام علمی: Rhodiola rosea) که تحت عنوان ریشه طلایی یا ریشه قطبی نیز شناخته می شود، گیاهی است که در مناطق سرد و کوهستانی اروپا و آسیا می روید. ریشه های این گیاه، آداپتوژن در نظر گرفته می شوند به این معنی که به بدن کمک می کنند تا هنگام مواجهه با استرس تعادل خود را حفظ کند.
ریشه رودیولا حاوی بیش از 140 ماده فعال است که دو مورد از قوی ترین آنها روزاوین و سالیدروسید نام دارند. مردم روسیه و کشورهای اسکاندیناوی قرن ها است که از رودیولا برای درمان مشکلات زیر استفاده می کنند:
- اضطراب
- خستگی
- افسردگی
امروزه به واسطه فواید بسیاری که این گیاه برای سلامتی دارد، به طور گسترده ای در قالب مکمل های غذایی و دارویی استفاده می شود.
و اما تعدادی از مهم ترین خواص درمانی رودیولا بر اساس مقالات منتشر شده توسط منابع معتبر از جمله مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا به صورت زیر دسته بندی شده اند:
رودیولا مدتها است که به عنوان یک آداپتوژن شناخته می شود. اعتقاد بر این است که مصرف آداپتوژن ها در موقعیت های استرس زا به شما کمک می کند تا چنین شرایطی را بهتر مدیریت کنید.
همچنین نشان داده شده است که رودیولا علائم فروپاشی روانی را بهبود می بخشد. این وضعیت می تواند مستقیما با استرس مزمن در ارتباط باشد. در یک مطالعه 118 فرد مبتلا به فروپاشی روانی مرتبط با استرس، روزانه 400 میلی گرم رودیولا به مدت 12 هفته مصرف کردند. شرکت کنندگان بهبود قابل ملاحظه ای در علائم مختلف مانند استرس و افسردگی که معمولا با فروپاشی روانی مرتبط هستند را نشان دادند.
بیشترین میزان بهبودی طی هفته اول مشاهده شد و در تمام زمان مطالعه نیز ادامه یافت. محققان توضیح دادند که این اولین کارآزمایی با هدف بررسی نتایج بالینی مصرف رودیولا برای کمک به درمان افسردگی و ناپایداری روحی بوده است. آنها یافته ها را دلگرم کننده دانسته و آزمایشات بیشتری را در این زمینه توصیه کردند.
استرس، اضطراب و خواب ناکافی از جمله عاملی هستند که می توانند در ایجاد خستگی طولانی مدت نقش داشته باشند. با توجه به خواص آداپتوژنیک رودیولا، تصور می شود که این گیاه در کمک به کاهش خستگی موثر باشد.
طی یک پژوهش، 100 نفر با علائم خستگی مزمن روزانه 400 میلی گرم رودیولا به مدت 8 هفته دریافت و پیشرفت های قابل توجهی را در موارد زیر تجربه کردند:
- علائم استرس
- خستگی
- افزایش کیفیت زندگی
- حالات روحی
- تمرکز
این بهبود تنها پس از 1 هفته از شروع درمان مشاهده شد و تا هفته آخر مطالعه نیز استمرار داشت.
ورزش، تغذیه مناسب و خواب خوب شبانه عوامل مطمئنی به شمار می روند که برای حفظ قدرت و عملکرد بهینه مغز ضروری هستند. برخی ترکیبات طبیعی نیز ممکن است در این مسیر کمک کننده باشند، از جمله رودیولا.
بررسی 36 مطالعه حیوانی مستقل نشان داد که رودیولا ممکن است یادگیری و عملکرد حافظه را بهبود ببخشد.
پژوهش حیوانی دیگری نشان داد که تنها یک دوز رودیولا باعث افزایش حافظه می شود و اثر ضد افسردگی روی موش های آزمایشگاهی دارد. از این رو رودیولا می تواند ابزار خوبی برای تقویت عملکردهای شناختی و مقابله با اختلالات خلقی باشد.
همچنین دیده شده که خواص درمانی رودیولا می تواند برای بسیاری از بیماری های مرتبط با افزایش سن مفید باشد. با توجه به این یافته ها محققان خواستار تحقیقات تکمیلی به منظور پر کردن شکاف موجود میان نتایج تجربی و کاربردهای بالینی شدند.
از جمله دیگر مزایای رودیولا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود عملکرد و استقامت ورزشی
- کمک به کنترل دیابت
- پتانسیل ضد سرطانی
- افزایش میل جنسی
امروزه گیاه ریشه طلایی به صورت مکمل های دارویی که از داروخانه ها قابل تهیه هستند و یا اجزای خشک شده قابل استفاده به صورت چای که در عطاری ها موجود اند، مصرف می شود.
در مجموع بهتر است رودیولا را با معده خالی مصرف کنید، اما نه قبل از خواب. زیرا کمی اثر تحریک کنندگی دارد و ممکن است سبب اختلال در روند خواب شود. اکثرا عصاره رودیولا در کپسول ها یا قرص های 100 تا 200 میلی گرمی با 3 درصد روزاوین و 0.8 تا 1 درصد سالیدروسید فرموله می شود.
بر اساس یافته های تحقیقاتی فعلی، رودیولا برای بهبود علائم استرس، خستگی یا افسردگی در دوزهای 400 تا 600 میلیگرم در روز به صورت منفرد یا منقسم موثر است.
علاوه بر این، برخی از مطالعات نشان داده اند که دوزهای کمتر بین 200 تا 300 میلی گرم در روز به افزایش عملکرد ورزشی کمک می کنند.
به طور کلی رودیولا دارای مزایای سلامتی بسیاری است و زمانی که در دوزهای توصیه شده مصرف شود، ایمن محسوب شده و با عوارض جانبی پایینی همراه خواهد بود.
با این حال اگر به بیماری خاصی مبتلا هستید و قصد استفاده از این گیاه را دارید، ابتدا با یک متخصص مراقبت های بهداشتی، پزشک معالج و یا داروساز خود صحبت کنید تا مشخص شود که آیا برای وضعیت شما مناسب است و یا خیر.