عصر ایران- فیجوا(Feijoa) یا فوجی گونه ای گیاهان گلدار محسوب می شود که به خانواده میرتاسه تعلق دارد و بومی مناطق مرتفع جنوب برزیل، پاراگوئه شرقی، اروگوئه، شمال آرژانتین و کلمبیا است. این گیاه به طور گسترده به عنوان یک درخت زینتی و همینطور به منظور استفاده از میوه آن کاشته می شود.

درختچه همیشه سبز مورد نظر 1 الی 7 متر ارتفاع دارد و در استان های شمالی کشور از جمله گیلان و مازندران نیز کشت داده شده است. افراد محلی در این مناطق فیجوا را فیج و همینطور فوج می نامند. این میوه بطور جالبی در برابر سرما و گرما مقاومت دارد.

فیجوا با فرا رسیدن اواسط ماه آبان، به ویژه در شهرستان های آستارا و تالش برداشت می شود. در واقع اگر سری به بازارهای میوه و تره بار مازندران بزنید، میوه های مشابه گوجه سبز را مشاهده خواهید کرد که در اصل فیجوا هستند.

فواید سلامتی فیجوا

این گیاه نه تنها منبع مهمی از ویتامین ث محسوب می شود، بلکه فواید متنوعی برای سلامتی انسان به همراه دارد که تاکید محققان بر استفاده از آن را به خوبی توجیه می کند:

- دفاع آنتی اکسیدانی و مقابله با عفونت

یک فنجان فیجوا حاوی 82 درصد از ویتامین سی مورد نیاز روزانه به ازای هر فنجان است. این ویتامین محلول در آب، یک آنتی اکسیدان طبیعی قدرتمند به شمار می رود و می تواند به بدن برای مقابله با عوامل عفونی کمک کند.

این گیاه همچنین متشکل از 10 درصد ماده معدنی منگنز است که برای برخی از آنزیم های مهم در زمینه دفاع آنتی اکسیدانی، کوفاکتوری حیاتی محسوب می شود.

- پشتیبانی از سیستم گوارش

فیجوا حاوی مقادیر قابل توجهی فیبر است که می تواند سبب تحریک حرکات پریستالتیک و افزایش ترشح شیره معده شود. مجموعه این عوامل به هضم بهتر غذا کمک کرده و از یبوست جلوگیری می کنند.

علاوه بر این بدن از شر مخاطراتی همچون ریسک سرطان روده بزرگ هم در امان خواهد ماند. فیبر همچنین می تواند کلسترول را از عروق خونی پاک و سلامت سیستم قلب و عروق را تضمین کند. یک فنجان فیجوا حاوی 16 گرم فیبر است.

- میوه محبوب برای افراد مبتلا به دیابت

یکی دیگر از مزایای بیشمار فیجوا، محبوبیت آن میان افراد مبتلا به دیابت به ویژه دیابت نوع 2 به شمار می رود. این مسئله می تواند به شاخص گلوکز گیاه نام برده مربوط باشد. شاخص گلوکز مواد غذایی و نوشیدنی ها را بر اساس پتانسیل آنها در افزایش قند خون رتبه بندی می کند. خوراکی ها با شاخص گلوکز بالا مانند برنج و نان سفید به راحتی شکسته شده و سبب افزاش قند خون و سطح انسولین پس از غذا می شوند.

در مقابل فیجوا با سرعت نسبتا کمتری جذب جریان خون بدن شده و بدین ترتیب از افزایش ناگهانی قند خون، احساس ولع به شیرینی و همینطور تغییرات خلقی پیشگیری می کند.

- تنظیم فشار خون

گیاه فیجوا نقش مهمی در کاهش ریسک هایپرتنشن (فشار خون بالا) با توجه به محتوای سدیمی پایین خود دارد. این میوه همچنین به خاطر در اختیار داشتن مقادیر بالایی از پتاسیم شناخته شده است. یک فیجوا حاوی 418 میلی گرم پتاسیم است. این در حالی است که حد سدیم آن تنها 7 میلی گرم گزارش شده است.

ترکیب فوق به آزاد سازی و ریلکس شدن رگ های خونی کمک می کند. همین امر سبب می شود که فشار خون به طور طبیعی تنظیم شده و خطر امراض قلبی- عروقی کاهش یابد.

میوه های فیجوا

میوه فیجوا در فصل پاییز بالغ می شود و معمولا به رنگ سبز و دارای ظاهری بیضی شکل به اندازه یک تخم مرغ معمولی است. این میوه طعم و عطری شیرین دارد و ممکن است یادآور مزه و بوی میوه ها و گیاهان دیگری همانند آناناس، سیب یا حتی نعناع باشد. محتوای فیجوا گوشی و آبدار است و به راحتی می توان دانه های ژلاتینی شفاف و محکم آن را جداسازی کرد.

گفتنی است که میوه ها پس از رسیدن و هنگامی که به کامل ترین طعم و مزه خود دست می یابند، خود به خود به زمین می افتند. با این حال در برخی از مناطق پیش از ریزش درخت میوه ها برداشت می شوند تا از له شدن آنها جلوگیری شود. از طرفی دیگر سقوط خودکار میوه های فیجوا منجر به ایجاد لکه هایی روی سطح پوست آنها خواهد شد که این موضوع نیز یکی دیگر از دلایل ملزم کننده کشاورزان به برداشت زودهنگام محصول به شمار می رود.

تفاله میوه فیجوا شباهت زیادی به گیاه گرمسیری با درختچه همیشه سبز گوآوا و بافتی شن مانند دارد. از این قسمت در برخی از محصولات آرایشی طبیعی با عملکرد لایه بردار استفاده می شود و تاکنون هم محبوبیت قابل ملاحظه ای میان مردم داشته است. این میوه همینطور بویی متمایز و قوی دارد که آن را به رایحه عطری خوشبو نسبت داده اند. این عطر و بو به علت وجود استر متیل بنزوات و ترکیبات مرتبط با آن در ساختار میوه فیجوا است.

شرایط پرورش

فیجوا گیاهی نیمه گرمسیری و علاقه مند به شرایط محیطی گرم و معتدل است. از این رو می توان آن را در مناطق گرمسیری نیز پرورش داد اما باید توجه داشت که برای میوه دهی، نیاز به حداقل 50 ساعت شوک سرمایی زمستانه خواهد بود. گیاه مقاومت زیادی در برابر سرما دارد و هنگامی که به وسیله دانه کاشته شود، طی 1 الی 2 سال اول زندگی خود رشد آهسته ای خواهد داشت. لازم به ذکر است که هرچند فیجوا به سرما تحمل بالایی دارد، اما می تواند نسبت به باد شدیدا حساس باشد و باید مراقب این مسئله بود.

در نیمکره شمالی این گونه تا غرب اسکاتلند کشت شده است اما تحت چنین شرایطی قادر به میوه دهی منظم و هر ساله نخواهد بود. زیرا دمای زمستان زیر تقریبا منفی 9 درجه سانتی گراد (16 درجه فارنهایت) جوانه گل ها را از بین می برد. از طرفی دمای تابستان بالاتر از 32 درجه سانتی گراد (90 درجه فارنهایت) هم ممکن است بر رشد میوه ها تاثیر نامطلوب داشته باشد. گیاه فیجوا نسبت به خشکی و نمک خاک نیز تا حدی تحمل دارد. با این حال باید بدانیم که دو فاکتور مذکور می توانند بر روند تولید میوه اثر منفی نشان دهند. این گیاه اسرار آمیز با سایه جزئی سازگار است و بهتر است آبیاری منظم آن خصوصا هنگام رسیدن میوه ها مد نظر قرار گیرد.