توکوفرول که عموما آن را با نام ویتامین ای می‌شناسیم، یکی از ضروری‌ترین ویتامین‌هایی است که بدن را از بیماری‌ها و عوارض گوناگون در امان نگاه می‌دارد. وجود این ویتامین محلول در چربی برای داشتن عملکرد درست بدن اهمیت فراوانی پیدا کرده و باید در رژیم غذایی ما گنجاده شود. کمبود توکوفرول در بدن صرفا یک کمبود ویتامین معمولی نیست و این عارضه ناشی از مشکلات و بیماری‌های جدی و مهمی در بدن است. سطح طبیعی توکوفرول در بدن باید برابر ۵.۵ تا ۱۷ میلی گرم در لیتر باشد؛ هرچند این میزان برای افراد با سنین متفاوت نیز متغیر است. یک فرد بزرگسال با سطح توکوفرول کمتر از 40 میلی گرم در لیتر نیاز دارد تا از مکمل‌های ویتامین استفاده کرده و یا رژیم غذایی غنی شده با توکوفرول را جایگزین رژیم معمول خود کند.

علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین

یکی از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های کمبود توکوفرول در بدن ضعیف بینایی است. ویتامین ای یا توکوفرول با بهبود بینایی و کاهش درصد ابتلا به بیماری‌های چشمی که می‌توانند به نابینایی بیانجامند، مهم‌ترین روش‌ برای جلوگیری از چنین مشکلاتی است. در کنار این عارضه مهم، ضعف ماهیچه، مشکلات تعادلی و راه رفتن، خستگی و سوزش عضلات و ماهیچه‌ها و مشکلات سیستم ایمنی از دیگر نشانه‌های کمبود توکوفرول در بدن هستند. غلاف‌های نورون موجود در سیستم عصبی مرکزی و نخاع از چربی ساخته شده‌اند، بنابراین در پی کمبود توکوفرول در بدن، آنتی اکسیدان‌ کمتری در بدن شکل گرفته تا از این چربی‌ها محافظت کنند و درنتیجه عملکرد سیستم عصبی دچار اختلال شدید خواهد شد.

علل کمبود توکوفرول

کمبود توکوفرول معمولا در خانواده‌ها به علت وجود نوعی عارضه ژنتیکی نادر به نام آتاکسی دیده می‌شود. این بیماری بر روی کنترل ماهیچه‌ها و میزان هماهنگی آن‌ها تاثیر گذاشته و اغلب کودکان ۵ تا ۱۵ ساله را درگیر می‌کند. اما کمبود این ویتامین در بدن می‌تواند پیامد مشکلات پزشکی دیگری نیز باشد. برخی از بیماری‌ها نظیر پانکراتیت، سلیاک، بیماری‌های کبدی و فیبروز می‌توانند جذب چربی را در بدن کاهش داده و باعث به وجود آمدن کمبود شدید ویتامین ای یا توکوفرول در بدن شوند. در چنین شرایطی رژیم غذایی با توکوفرول بالا برای بیماران تجویز شده تا از اثرات منفی ناشی از کمبود ویتامین ای در بدن در امان بمانند. همچنین کمبود توکوفرول در نوزادان نارس و نوزادانی با وزن پایین‌تر از حد نرمال نیز دیده می‌شود. دستگاه گوارشی که تکامل پیدا نکرده توانایی جذب چربی و ویتامین ای را نداشته و همین امر می‌تواند به از بین رفتن گلوبول‌های قرمز و کم خونی همولیتیک در نوزادان بیانجامد. از این رو مادران باردار باید پیش از بارداری به صورت روزانه توکوفرول دریافتی مناسبی داشته تا نوزادان نیز تحت تاثیر آثار مخرب این بیماری قرار نگیرند.

راه‌های درمان

با آنکه بسیاری اولین راه تامین توکوفرول و ویتامین ای را استفاده از مکمل‌های دارویی می‌دانند، بهتر است ابتدا به سراغ راه‌حل‌های طبیعی و ارگانیک‌ رفت. گنجاندن توکوفرول در رژیم غذایی و استفاده از مزایای آن از طریغ تغذیه درست یکی از بهترین روش‌های شناخته شده برای تامین این ویتامین مهم در بدن به شمار می‌رود. استفاده از انواع روغن‌های گیاهی همچون روغن آفتابگردان و زیتون یا روغن‌هایی که با این ویتامین غنی‌شده‌اند می‌تواند راه خوبی برای تامین نیاز بدن به توکوفرول روزانه باشد.

توکوفرول در رژیم غذایی

بدن به خودی خود توانایی تولید و تامین توکوفرول مورد نیازش را نداشته و تامین آن می‌بایست از طریق مکمل‌ها و یا رژیم غذایی صورت پذیرد. از سویی رژیم‌های غذایی کم، چربی و یا بدون چربی در مدت کوتاهی می‌توانند باعث کاهش این ویتامین در بدن شده و عواقب مخرب فراوانی را بر روی آن به جای بگذارند. از سوی دیگر، استفاده از مکمل‌ها نیز می‌تواند بی اثر بوده یا عواقب عکس بر سلامت ما بگذارند؛ چراکه نمی‌توان قاطعانه گفت که در این مکمل‌ها چه نوعی از ویتامین ای استفاده شده است. در کلام دیگر، برخی از این مکمل‌ها تنها یک نوع از ویتامین ای را در خود داشته و نیاز بدن شما به همان نوع خاص را تامین می‌کنند. در حالی که بدن شما به انواع دیگر ویتامین ای نیز نیاز دارد. از این رو با تامین توکوفرول بدن از طریق منابع غذایی مختلف می‌توان علاوه‌بر ویتامین E نیاز‌مان را به انواع دیگر ویتامین برآورده کرده و در حین حال رژیم غذایی سالم و ارگانیک‌تری داشته باشیم.

تماشاخانه