مشکلات دستگاه ادراری بین افراد مبتلا به دیابت نوع 2 شایع هستند و بر هر چیزی از تکرر و نیاز فوری به دفع ادرار تا عملکرد جنسی و سلامت کلیوی تاثیر می گذارند. مهم‌ترین دلایل بروز این شرایط شامل آسیب دیدگی اعصاب (نوروپاتی خودمختار) که از ساختارهای دستگاه ادراری پشتیبانی می کنند و آثار سطوح بالای گلوکز (قند) در خون هستند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "وری ول هلث"، به دلیل تفاوت در آناتومی، روش هایی که دیابت نوع 2 بر دستگاه ادراری تاثیر می گذارد می تواند بین مردان و زنان متفاوت باشد، اما بدون در نظر گرفتن جنسیت، مشکلات دستگاه ادراری مرتبط با دیابت می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی روزانه افراد را تحت تاثیر قرار دهد.

افزون بر این، مجموعه عوارض بالقوه دستگاه ادراری مرتبط با دیابت می تواند پیچیده باشد. همپوشانی زیادی می تواند از نظر دلایل و علائم وجود داشته باشد. یکی از روش هایی که برای درک بهتر مشکلات دستگاه ادراری مرتبط با دیابت استفاده می شود گروه بندی آنها به چهار دسته اختلال در عملکرد مثانه، عفونت های دستگاه ادراری، اختلال در عملکرد جنسی و بیماری کلیوی است.

اختلال در عملکرد مثانه

بیش از نیمی از بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 دارای مشکلات مثانه هستند. مطالعات نشان داده اند که شایع‌ترین آنها که اغلب به هم مرتبط هستند، شامل موارد زیر می شوند:

مثانه بیش فعال - زمانی که اسپاسم یا انقباض عضلات مثانه حتی زمانی که ادرار بسیار کمی وجود دارد، رخ می دهد. این به نیاز فوری دفع ادرار منجر می شود.

پلی یوریا یا پر ادراری - به تولید بیش از حد ادرار، به طور کلی بیش از 2.5 تا 3 لیتر در روز، گفته می شود.

نوکتوریا یا تکرر ادرار شبانه - به بیدار شدن های مکرر شبانه و نیاز به دفع ادرار گفته می شود.

بی اختیاری - به نشت ادرار گفته می شود.

دو دلیل عمده اختلال در عملکرد مثانه به واسطه دیابت وجود دارند. آسیب عصبی نه تنها در خود مثانه بلکه در اسفنکتر مجرای پیشاب یکی از آنهاست. اسفنکتر مجرای پیشاب از دو عضله تشکیل شده است که باز و بسته شدن آنها به ادرار اجازه ترک مثانه و جاری شدن در مجرای پیشاب را می دهد. زمانی که این عضله به درستی کار نمی کند، ادرار می تواند به صورت غیر ارادی نشت کند.

سطوح بالای قند خون نیز می تواند مسئول مشکلاتی باشد که در نهایت به پر ادراری منجر می شود. زمانی که قند اضافه در خون وجود دارد، بدن مایع را از بافت های بدن برای کمک به دفع آن بیرون می کشد. قند اضافه توسط کلیه ها پالایش شده و از طریق ادرار دفع می شود که به پر ادراری منجر می شود.

گزینه های درمان برای اختلال در عملکرد مثانه شامل دارو، روش های تمرین دادن مثانه مانند تمرینات کگل و عمل جراحی می شوند. گزینه دیگر تزریق بوتاکس است که اغلب برای درمان پر کاری مثانه در افراد مبتلا به بیماری ام‌اس تجویز می شود و مشخص شده است برای افراد دارای مشکلات مثانه ناشی از دیابت نیز مفید است.

عفونت های دستگاه ادراری

عفونت های دستگاه ادراری مرتبط با دیابت می تواند بر مجرای پیشاب، مثانه یا کلیه ها تاثیر بگذارد. پژوهش ها نشان می دهد که این عفونت ها در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 جدی‌تر، شایع‌تر و با پیامدهای بدتری هستند. همچنین، عفونت های دستگاه ادراری ممکن است به واسطه باکتری هایی که در برابر درمان مقاوم هستند، شکل بگیرند.

از علائم چنین عفونت هایی می توان به تکرر ادرار، درد یا سوزش هنگام دفع ادرار، و ادرار قرمز رنگ یا کدر اشاره کرد. زنان ممکن است یک احساس فشار را بالای استخوان شرمگاهی خود و مردان ممکن است احساس پری در رکتوم را تجربه کنند. اگر کلیه های درگیر باشند، علائم اضافه از جمله حالت تهوع، کمر یا پهلو درد و تب ممکن است شکل بگیرند.

نوروپاتی خودمختار می تواند در عفونت های دستگاه ادراری مرتبط با دیابت نقش داشته باشد. فلج مثانه یک علامت شایع این نوع نوروپاتی است. زمانی که این شرایط رخ می دهد، اعصاب مثانه هنگام پر شدن این اندام دیگر واکنش عادی به فشار را ارائه نمی کنند. در نتیجه، ادرار در مثانه باقی مانده و می تواند به عفونت های دستگاه ادراری منجر شود.

سطوح بالای قند خون نیز می تواند زمینه را برای تکثیر باکتری ها فراهم کرده و به عفونت های دستگاه ادراری منجر شود. برای درمان عفونت دستگاه ادراری یک دوره مصرف آنتی بیوتیک ضروری است.

اختلال در عملکرد جنسی

دستگاه ادراری و اندام ها و ساختارهایی که از عملکرد و میل جنسی پشتیبانی می کنند با هم در ارتباط هستند، از این رو، زمانی که دیابت بر اولی تاثیر می گذارد، دومی نیز اغلب تحت تاثیر قرار می گیرد.

به گفته موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی آمریکا، این مشکلات با آسیب دیدگی اعصاب و رگ های خونی پشتیبان اندام های تولید مثلی و/یا ساختارهای اطراف آنها مرتبط هستند.

درمان اختلال در عملکرد جنسی ناشی از دیابت نوع 2 تا حد زیادی به ماهیت مشکل بستگی خواهد داشت. به عنوان مثال، مشکل خانمی که هنگام رابطه جنسی درد را تجربه می کند ممکن است با استفاده از یک روان کننده برطرف شود، و یا آقایی که با اختلال نعوظ مواجه است ممکن است به مصرف دارو نیاز داشته باشد.

بیماری کلیوی (نفروپاتی دیابتی)

همراه با فشار خون بالا، دیابت یکی از دلایل اصلی بیماری مزمن کلیوی است. بیماری کلیوی ناشی از دیابت که به نام نفروپاتی دیابتی نیز شناخته می شود، در بلند مدت به واسطه آسیب پیشرونده به ساختارهای عملکردی کلیه به نام نفرون ها رخ می دهد. بیش از یک میلیون نفرون در هر کلیه وجود دارند که هر یک حاوی خوشه ای از رگ های خونی به نام گلومرول هستند که خون در آنها جریان یافته و مواد زائد و مایعات پاکسازی می شوند. زمانی که نفرون ها قادر به ارائه عملکرد درست خود نیستند، مواد زائد و مایعات به جای این که از بدن دفع شوند در خون انباشته می شوند.

بیماری مزمن کلیوی موجب علائم مشهود اندک یا هیچ علامتی نمی شود تا زمانی که به اندازه ای پیشرفت کرده که به نارسایی کلیوی نزدیک شده است. نارسایی کلیوی پیامدی بالقوه مرگبار است. به گفته بنیاد ملی کلیه آمریکا، دیابت نوع 2 و فشار خون بالا از دلایل اصلی نارسایی کلیوی در این کشور هستند.

به همین دلیل، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باید آزمایش های منظم را برای نشانه های اختلال در عملکرد کلیه انجام دهند. آزمایشات مورد استفاده شامل نسبت آلبومین به کراتینین (ACR) و میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) می شوند. ACR میزان آلبومین (نوعی پروتئین) در ادرار را بررسی می کند. سطوح بالای آن یک نشانه اولیه از آسیب کلیوی است. GFR سنجش عملکرد کلیه را بر اساس یک آزمایش خون انجام می دهد. این آزمایش مشخص می کند که فرد در کدام یک از پنج مرحله بیماری کلیوی قرار دارد.

رسیدگی به نفروپاتی دیابتی با مدیریت بیماری مسبب آن آغاز می شود. این شامل کنترل قند خون و فشار خون، کاهش پروتئین رژیم غذایی، و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک می شود. در حقیقت، انجام این اقدامات و همچنین تغییرات کلیدی در سبک زندگی مانند کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی و ترک سیگار می تواند به پیشگیری و/یا درمان مشکلات دستگاه ادراری که ممکن است به واسطه دیابت شکل گرفته باشند، کمک کنند.

-------------------------------------------------------------

بیشتر بخوانید: