سال‌ها بود که بیل گیتس نسبت به شیوع ویروس جدیدی هشدار می‌داد که جهان را فلج خواهد کرد. امسال پیش‌بینی او به حقیقت پیوست. او می‌گوید:« زیان‌های اقتصادی و سلامتی این ویروس بسیار فراتر از آن بود که من از ویروس اینچنینی انتظار داشتم.» این رهبر حوزه فناوری، بنیاد خیریه بیل و ملیندا گیتس را در ۲۰ سال پیش بنا نهاد و از آن زمان، این بنیاد در مبارزه با برخی از خطرناک‌ترین بیماری‌های همه‌گیر نظیر فلج‌ اطفال و مالاریا، بسیار سودمند بوده است. گیتس اکنون تمرکز خود را بر اجرای یک برنامه جهانی واکسیناسیون معطوف کرده است تا بتوان به همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ پایان داد که ممکن است بسیار زودتر از آنچه بسیاری انتظار دارند، رخ دهد. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، نشریه اکونومیست دراین‌باره گفت‌و‌گویی با بیل گیتس انجام داده است که در ادامه آمده است:

آیا جهان تلاش‌های کافی را برای پایان دادن به کرونا انجام داده است؟

هم‌اکنون شش برنامه ساخت واکسن ویروس کرونا پیشرفت‌های بیشتری را نسبت به دیگران داشته‌اند و تا اواخر ماه سپتامبر فاز سوم آزمایشی آنها به پایان می‌رسد. فکر می‌کنم برخی از آنها واکسن‌های موفقیت‌آمیزی را تولید کنند، واکسن‌هایی که می‌توانند تا ۸۰ یا ۹۰ درصد مانع انتقال بیماری شوند. من معتقدم به برنامه‌های بیشتر از این تعداد نیازی نداریم؛ چراکه در نهایت برخی از این برنامه‌ها به واکسن موثر ختم می‌شوند اما اعتقاد دارم که ما به تامین بودجه بیشتری برای این تلاش‌ها نیاز داریم تا بتوانیم آن را در سراسر جهان توزیع کنیم چراکه تنها به این نحو است که پاندمی کرونا پایان می‌یابد. ما باید میلیاردها دلار هزینه کنیم تا مانع زیان‌های تریلیون دلاری شویم که این همه‌گیری به اقتصاد جهان وارد می‌کند.

شما دیدارهای متعددی را با رهبران کشورها درباره تامین بودجه داشته‌اید، اما چرا این میلیاردها دلار برای نجات تریلیون‌ها دلار هزینه نمی‌شود؟

تمامی کشورها به جز ایالات‌متحده باید به این موضوع بیندیشند که چرا قادر نبودند به سرعت پول لازم را به این مساله تخصیص دهند. برای نمونه بریتانیا به تدریج پول‌های لازم را تخصیص داد و آلمان نیز تلاش‌هایی کرد اما ایالات‌متحده به‌رغم تمامی ناکارآمدی‌ای که در زمینه کرونا داشت اما از نظر مالی توان لازم را داشت که ما بتوانیم در مقیاس جهانی با این چالش مواجه شویم. بسیاری از این واکسن‌ها با قیمت تمام شده پایینی حدود ۳ دلار تولید خواهند شد و از این رو این واکسن را می‌توان در بسیاری از کشورها و در سطح اقشار مختلف توزیع کرد. این قیمت حتی در کشورهای فقیر نیز ارزان محسوب می‌شود و ما برای جهان در حال توسعه به حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دوز واکسن کرونا نیاز داریم.

شما می‌توانید این واکسن را برای قشر متوسط با هزینه‌ بالاتری توزیع کنید تا بتوان به یک قیمت معقول برای کشورهای فقیر رسید. اما با توجه به اینکه ایالات‌متحده نقش رهبری خود را ‌مانند گذشته در زمینه‌های بهداشت و سلامت انجام نمی‌دهد، هماهنگی این کار دشوارتر شده است، بنابراین من امیدوارم دولت آمریکا به نحوی بتواند با پیش گرفتن دوباره نقش خود، حمایت لازم را انجام دهد تا ما از نظر مالی محدودیتی نداشته باشیم.

شما فکر می‌کنید چه سناریویی برای تولید یک واکسن در سطح جهانی واقع‌گرایانه است؟ برای نمونه آخرین واکسنی که تولید شد، ۵ سال زمان نیاز داشت.

به این دلیل که میلیاردها دوز نیاز داریم می‌توانیم ایمنی لازم را در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ ایجاد کنیم. بسیاری از مدل‌ها هستند که به ما می‌گویند به دلیل وجود واکسن‌هایی که تاکنون برای ویروس‌های کرونای دیگر تولید شده است و ابتلای افراد بیشتری از جامعه ممکن است بتوان با ساخت و توزیع یک واکسن که ایمنی ۴۰ درصدی را نسبت به کووید-۱۹ ایجاد کند، ممکن است شیوع این ویروس را بسیار آهسته کند. این امیدوارکننده است. اما می‌توان تا پایان سال ۲۰۲۱ تقریبا کار را به سرانجام رساند و شاید اندکی از واکسیناسیون جهانی در سال ۲۰۲۲ نیز ادامه یابد. کشورهای غنی می‌توانند در سال ۲۰۲۱ به این پاندمی پایان دهند.

حتی زمانی که یک واکسن موثر نیز آماده شده باشد، ممکن است برخی از دریافت آن خودداری کنند، این ریسک چقدر جدی است؟

ما دراین‌باره به افراد قابل اعتمادی نیاز داریم که نسبت به این موضوع دانش کافی داشته باشند تا به مردم دراین‌باره اطمینان دهند و افراد بر اساس شایعه تصمیم‌گیری نکنند. خوشبختانه ما نیاز نداریم بیشتر از ۹۰ درصد مردم واکسینه شوند، فکر می‌کنیم اگر بین ۳۰ تا ۶۰ درصد از جمعیت، واکسنی با بالاترین میزان ایمن‌سازی را دریافت کنند، می‌توان از شیوع گسترده آن ممانعت کرد. حتی اگر بخش‌هایی از جمعیت نیز به دلایلی نیز شرایط سنی یا بیماری‌های خاص نتوانند واکسینه شوند، ما می‌توانیم به یک ایمنی در سطح جوامع دست یابیم.

بگذارید به موضوع اقتصادهای در حال توسعه و پیامدهای کرونا برای آنها بپردازیم، آیا ممکن است شرایط برای این کشورها از این نیز بدتر شود؟

بله، چراکه این کشورها به قیمت‌های برخی از کالاهای اولیه متکی و برخی دیگر وابسته به دریافت وام‌های خارجی هستند. این کشورها نمی‌توانند به سادگی دست به عرضه اوراق بدهی بزنند و با فشار مضاعف بر نرخ تبادل ارز مواجه نشوند. بنابراین آنها در اقتصادی زندگی می‌کنند که پول در آن آزاد نیست و مقداری از پول این کشورها نیز ممکن است به دلایل فساد و دیگر مشکلات به هدر بروند. اساسا بیشتر مردم این کشورها به حال خود رها شده‌اند و سیستم خدمات درمانی آنها نیز در سطح پایینی قرار دارد و بسیاری از مراکز درمانی نیز با حجم بالای بیماران روبه‌رو شده‌اند. متاسفانه نظیر تمامی اتفاقات ناگوار دیگر، قشر فقیر در ایالات‌متحده نسبت به قشر متمول آسیب بیشتری دید و به همین صورت کشورهای فقیر نیز نسبت به کشورهای غنی با آسیب‌های بسیار بیشتری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.