سرفه های خشک معمولا پیرو بیماری های تنفسی، مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا، شکل می گیرند. این نوع سرفه ها زمانی رخ می دهند که مخاط کمی در گلو وجود دارد یا هیچ مخاطی وجود ندارد.

تقریبا همه انسان ها طی زندگی خود سرفه را تجربه می کنند. برخی سرفه ها می توانند تحریک کننده بوده و صحبت کردن با تلفن یا رفتن به سر کار را دشوار سازند، در شرایطی که برخی انواع دیگر سرفه می توانند دردناک و نگران کننده باشند. صدای سرفه و احساسی که در فرد ایجاد می شود می تواند به تشخیص دلیل بروز آن و همچنین انتخاب روش درمان مناسب کمک کند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، روش های بسیاری برای دسته بندی سرفه ها وجود دارند. توجه به صدایی که هنگام سرفه ایجاد می شود و این که چگونه بدن را تحت تاثیر قرار می دهد، ساده‌ترین روش برای تعیین دلیل بروز سرفه و انتخاب بهترین درمان برای آن است.

در ادامه با انواع مختلف سرفه، دلایل بروز آنها، چگونگی درمان و این که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد بیشتر آشنا می شویم.

سرفه خشک

سرفه های خشک معمولا پیرو بیماری های تنفسی، مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا، شکل می گیرند. این نوع سرفه ها زمانی رخ می دهند که مخاط کمی در گلو وجود دارد یا هیچ مخاطی وجود ندارد. فرد ممکن است با احساس خارش در گلوی خود مواجه شده و قادر به متوقف کردن سرفه نباشد.

در بیشتر موارد، سرفه خشک بی نیاز از دخالتی خاص بهبود می یابد. اما اگر سرفه حالت مزمن به خود گرفته است، دلایل دیگری می توانند موجب بروز آن شده باشند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آسم: از علائم دیگر این بیماری می توان به احساس تنگی در سینه، تنگی نفس و خس خس سینه اشاره کرد.

بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD): این شرایط زمانی رخ می دهد که اسید معده از مری بالا آمده و به گلو راه می یابد که می تواند موجب سرفه شود.

سرطان ریه: سرفه مرتبط با سرطان ریه ممکن است با خروج خون و مخاط همراه باشد. به ندرت پیش می آید که سرفه نشانه ای از سرطان ریه باشد، اما اگر فردی نگران این مساله است باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کند.

درمان

فرد می تواند با نوشیدن آب، مصرف یک شربت یا قطره سرفه به تسکین احساس خارش یک سرفه خشک کمک کند.

سرفه مرطوب

سرفه مرطوب زمانی رخ می دهد که سرفه با خروج خون یا خلط همراه است. سرفه های مرطوب معمولا به واسطه یک عفونت، مانند آنفلوآنزا، سرماخوردگی یا یک عفونت سینه شکل می گیرند.

فرد مبتلا به یک عفونت سینه ممکن است سرفه همراه با خلط که حاوی مقادیر کم خون قرمز روشن است را تجربه کند. این خون از ریه ها سرچشمه می گیرد و معمولا مساله نگران کننده ای نیست.

اگر سرفه با خروج خون تیره و مواد غذایی همراه باشد یا چیزی شبیه پودر قهوه به نظر برسد، فرد باید برای بررسی دقیق شرایط بلافاصله به پزشک مراجعه کند.

برخی سرفه های مرطوب می توانند مزمن باشند و ممکن است به واسطه موارد زیر شکل بگیرند:

برونشکتازی: شرایطی است که به واسطه جمع شدن مخاط در کیسه های کوچک موجود در ریه ها که بدن قادر به پاک کردن آنها نیست، شکل می گیرد.

سینه پهلو: این شرایط به واسطه یک عفونت باکتریایی شکل می گیرد که بافت ریه ها را ملتهب می سازد.

عفونت مایکوباکتریا غیر سل: این یک بیماری غیر واگیردار است و می تواند موجب علائمی مانند خستگی، احساس ناخوشی، و کاهش وزن شود.

بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): این نوع بیماری ریه با علائمی مانند تنگی نفس و خس خس سینه همراه است.

درمان

تامین آب مورد نیاز بدن می تواند به بهبود یک سرفه مرطوب و تسکین علائم سرماخوردگی کمک کند. مصرف داروهای بدون نسخه سرفه، مانند قطره های سرفه، و داروهای مسکن نیز ممکن است به تسکین سرفه کمک کنند.

اگر یک عفونت باکتریایی دلیل سرفه مرطوب باشد، فرد نیازمند مصرف آنتی بیوتیک برای درمان این شرایط است.

سیاه سرفه

سیاه سرفه یا پرتوسیس یک عفونت باکتریایی به شدت واگیردار است. نوزادان و افرادی که واکسن نزده اند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

فرد مبتلا به سیاه سرفه معمولا با علائم خفیف شبه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا مواجه است که با سرفه شدید و دردناک همراهی می شود. افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند نوزادان ممکن است در مبارزه با عفونت با دشواری مواجه شوند یا دشواری در تنفس را تجربه کنند.

احتمال انتقال بیماری به افراد دیگر طی دو هفته از زمانی که سرفه آغاز می شود، بسیار زیاد است. بهترین محافظت در برابر سیاه سرفه انجام واکسیناسیون است.

درمان

مصرف زودهنگام آنتی بیوتیک می تواند شدت سیاه سرفه را کاهش دهد، از این رو، فردی که واکسن نزده است باید به محض مواجهه با علائم به پزشک مراجعه کند.

خفگی

یک فرد ممکن است در صورت مسدود شدن جزئی مسیر هوا دچار سرفه شود و بدن تلاش کند جسم مزاحم را دفع کند. همچنین، زمانی که یک خوراکی بزرگ یا چیزی که گلو را تحریک می کند، مصرف می کنید، ممکن است دچار سرفه شوید.

اگر فرد پس از اپیزود خفگی با سرفه پایدار مواجه است، مراجعه به پزشک توصیه شده است.

فردی که خفگی شدید را تجربه می کند، هنگام سرفه صدایی تولید نخواهد کرد.

فردی که سرفه را متوقف کرده و در تنفس مشکل دارد، ممکن است دچار خفگی شده باشد. اگر فردی همراه وی است باید مانور هایملیخ را انجام داده و با مرکز فوریت های پزشکی (115) تماس بگیرد.

سرفه مزمن

سرفه مزمن سرفه ای است که بیشتر از مدت زمان یک بیماری عادی، معمولا 8 هفته یا بیشتر، ادامه دارد. این سرفه ها گاهی اوقات به یک بیماری زمینه ای اشاره دارند. فرد باید برای بررسی دقیق شرایط و دریافت درمان مناسب به پزشک مراجعه کند.

از دلایل بالقوه سرفه بلند مدت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- یک عفونت درمان نشده یا یک ویروس تنفسی که بیشتر از حد معمول دوام آورده است

- آلرژی ها

- سیگار کشیدن

- قرار گرفتن در معرض محرک هایی مانند کپک قارچی یا گرد و غبار در خانه یا محل کار

- سینه پهلو یا دیگر بیماری های ریوی

- سرطان گلو یا دهان

- اختلالات بلع ناشی از بیماری از جمله زوال عقل

سرفه در کودکان

اگرچه کودکان می توانند سرفه هایی مشابه با بزرگسالان را تجربه کنند، برخی از آنها سرفه ای با صدایی شبیه به صدای فک را تجربه می کنند.

سرفه ای دردناک و شبیه صدای فک معمولا به معنای ابتلای کودک به خروسک (Croup) است. یک ویروس آنفلوآنزا یا سرماخوردگی موجب خروسک می شود که بین کودکان کوچکتر از پنج سال شایع است.

در صورتی که کودک با شرایط زیر مواجه است باید کمک پزشکی فوری دریافت کند:

- دشواری در تنفس

- آبی شدن رنگ پوست

- سینه درد شدید

- تب بیشتر از 104 درجه فارنهایت (40 درجه سلسیوس)

- سرفه با صدای خس خس

علائم خروسک معمولا هنگام شب تشدید می شوند و از درمان های خانگی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده هوا

- نوشیدن مایعات گرم فراوان

- استراحت فراوان

- مصرف داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن

فردی که مراقبت از کودک را بر عهده دارد نباید به وی آسپرین بدهد زیرا ممکن است به بروز سندرم ری (Reye's Syndrome) منجر شود. همچنین، کودکان کوچکتر از 14 سال نباید داروی سرفه بدون نسخه مصرف کنند زیرا می تواند برای آنها مضر باشد.

خروسک معمولا پنج تا شش روز ادامه دارد، اما سرفه می تواند برای حدود دو هفته ادامه داشته باشد.