دشواری در بلع شامل ناتوانی در بلع راحت غذاها یا مایعات می شود. افرادی که در بلع با مشکل مواجه هستند، ممکن است با ناتوانی در بلع غذا یا مایع مواجه شوند.

دلایل دشواری در بلع

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، نام پزشکی دیگر برای دشواری در بلع دیسفاژی است. این شرایط همواره نشان دهنده یک وضعیت پزشکی نیست. در حقیقت، دشواری در بلع ممکن است موقتی باشد و به خودی خود از بین برود.

چه چیزی موجب دشواری در بلع می شود؟

بنابر گزارش موسسه ملی ناشنوایی و اختلالات ارتباطی دیگر آمریکا، پنجاه جفت ماهیچه و عصب برای کمک به بلع استفاده می شوند. به بیان دیگر، دلایل بسیاری می توانند به بروز مشکل در بلع منجر شوند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بازگشت اسید معده به مری و GERD: علائم رفلاکس اسید زمانی شکل می گیرند که محتوای معده وارد مری می شود و شکل گیری نشانه هایی مانند سوزش سردل، معده درد، و آروغ زدن را در پی دارد.

سوزش سردل: شرایطی است که با احساس سوزش در ناحیه سینه تعریف می شود و اغلب با شکل گیری یک مزه تلخ در گلو و دهان همراه است.

اپیگلوتیتیس: اپیگلوتیتیس یا انسداد مجاری تنفسی به واسطه بافت ملتهب در دریچه نای شکل می گیرد. این حالت به طور بالقوه می تواند زندگی انسان را در معرض تهدید قرار دهد. اپیگلوتیتیس یک شرایط اورژانسی پزشکی در نظر گرفته می شود و نیازمند مراقبت فوری است.

گواتر: تیروئید غده است که در گردن و زیر سیبک گلو قرار دارد. بیماری که موجب بزرگ شدن اندازه تیروئید می شود، گواتر نام دارد.

ازوفاژیت: ازوفاژیت یا التهاب مری می تواند به واسطه رفلاکس اسید یا مصرف برخی داروها شکل بگیرد.

سرطان مری: سرطان مری زمانی رخ می دهد که یک تومور بدخیم (سرطانی) در دیواره داخلی مری شکل گرفته که می تواند موجب دشواری در بلع شود.

سرطان معده: سرطان معده زمانی رخ می دهد که سلول های سرطانی در دیواره داخلی معده شکل می گیرند. از آنجایی که تشخیص این بیماری دشوار است، اغلب زمانی تشخیص داده می شود که پیشرفت بسیاری داشته است.

تبخال های ازوفاژیت: تبخال های ازوفاژیت به واسطه ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) شکل می گیرند. این عفونت می تواند موجب درد در سینه و دشواری در بلع شود.

تبخال های دهانی: تبخال های دهانی عفونتی در ناحیه دهان هستند که به واسطه ویروس هرپس سیمپلکس شکل می گیرد و می توانند موجب دشواری در بلع شوند.

گره تیروئید: گره تیروئید یک توده است که می تواند در غده تیروئید شکل بگیرد. این توده می تواند حالتی جامد یا پر شده با مایع داشته باشد. شما ممکن است دارای یک گره یا یک خوشه از گره ها باشید.

مونونوکلئوز عفونی: مونونوکلئوز عفونی یا مونو به گروهی از علائم ارجاع می شود که معمولا به واسطه ویروس اپشتین-بار شکل می گیرند.

نیش مار: نیش یک مار سمی باید همواره به عنوان یک مورد پزشکی اورژانسی درمان شود. حتی نیش یک مار بی ضرر نیز می تواند به واکنش آلرژیک یا عفونت منجر شود.

انواع دیسفاژی

بلع در چهار مرحله انجام می شود: پیش دهانی، دهانی، حلقی، و مروی. دشواری در بلع می تواند در دو دسته تقسیم بندی شود: اوروفارنژیال (که شامل سه مرحله نخست است) و ازوفاژیال که وابسته به مری است.

اوروفارنژیال

دیسفاژی اوروفارنژیال (دهانی حلقی) به واسطه اختلالاتی در اعصاب و عضلات ناحیه گلو شکل می گیرد. این اختلالات عضلات را تضعیف می کنند و بلع را دشوار می سازند. دلایل دیسفاژی اوروفارنژیال بیماری هایی هستند که عمدتا بر سیستم عصبی تاثیرگذار هستند و از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس

بیماری پارکینسون

آسیب عصبی ناشی از عمل جراحی یا پرتو درمانی

سندرم پس از فلج کودکان

دیسفاژی اوروفارنژیال می تواند به واسطه سرطان مری و سرطان سر و گردن نیز شکل بگیرد. این شرایط می تواند در نتیجه انسداد در بالای گلو، حلق، یا کیسه های حلقی که غذا را جمع آوری می کنند، رخ دهد.

ازوفاژیال

دیسفاژی ازوفاژیال شامل احساس گیر کردن چیزی در گلو می شود. این شرایط به واسطه دلایل زیر شکل می گیرد:

اسپاسم در قسمت پایین مری، مانند اسپاسم های منتشر یا ناتوانی اسفنکتر مری برای کسب آرامش

تنگی در قسمت پایین مری به واسطه باریک شدن متناوب حلقه مری

باریک شدن مری به واسطه رشد توده یا زخم

ورود جسم خارجی به مری یا گلو

تورم یا باریک شدن مری در نتیجه التهاب یا بیماری رفلاکس گاستروازوفاژیال (GERD)

وجود بافت زخمی در مری به واسطه التهاب مزمن یا درمان پس از پرتوافشانی

علائم دیسفاژی

اگر فکر می کنید به دیسفاژی مبتلا هستید برخی علائم مشخص وجود دارند که ممکن است در کنار دشواری در بلع پدیدار شوند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آبریزش دهان

صدای خرخر

احساس وجود جسم خارجی در گلو

استفراغ

کاهش وزن غیر منتظره

سوزش سردل

سرفه یا احساس خفگی هنگام بلع

درد هنگام بلع

دشواری در جویدن غذاهای جامد

این علائم می توانند موجب شوند تا فرد از غذا خوردن اجتناب کند، وعده های غذایی روزانه را نادیده بگیرد، یا اشتهای خود را از دست بدهد.

کودکان مبتلا به دشواری در بلع ممکن است نشانه های زیر را بروز دهند:

اجتناب از خوردن بعضی غذاها

نشت غذا یا مایع از دهان

استفراغ طی وعده های غذایی

دشواری در تنفس هنگام غذا خوردن

کاهش وزن بدون دلیل

درمان دشواری در بلع

برخی موارد دشواری در بلع غیر قابل پیشگیری بوده و درمان برای آنها ضروری است. پزشک متخصص پس از ارزیابی شرایط ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

اصلاح در رژیم غذایی

تمرینات بلع اوروفارنژیال برای تقویت عضلات

راهبردهای بلع جبرانی

پیروی از اصلاحات وضعی هنگام غذا خوردن

اگر دشواری در بلع همچنان ادامه پیدا کرد، سوء تغذیه یا کم آبی، به ویژه در افراد بسیار جوان و افراد پیر، می توانند در این زمینه نقش داشته باشند. تمام این عوارض جدی هستند و می توانند زندگی فرد را در معرض تهدید قرار دهند. از این رو، درمان باید به صورت کامل و قطعی صورت بگیرد.

اگر دشواری در بلع به دلیل تنگی مری رخ داده باشد، یک عمل جراحی به نام اتساع مری ممکن است برای گشاد کردن آن انجام شود. طی این عمل، یک بالن کوچک وارد مری می شود تا آن را گشاد کند. سپس بالن از مری خارج می شود.

اگر توده های غیر طبیعی در مری رشد کرده باشند، انجام عمل جراحی ممکن است برای حذف آنها ضروری باشد. همچنین، برای حذف بافت زخمی نیز ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد.

اگر با رفلاکس اسید یا اولسرها مواجه هستید، ممکن است داروهایی برای درمان آنها تجویز شوند و دنبال کردن یک رژیم غذایی ضد رفلاکس اسید توصیه شود.

در موارد شدید، بیمار ممکن است در بیمارستان بستری شود و تغذیه از طریق لوله صورت بگیرد. این لوله مخصوص مستقیم به معده متصل است و مری را دور می زند. دنبال کردن رژیم های غذایی اصلاح شده ممکن است تا زمانی که دشواری در بلع بهبود یابد، ضروری باشند. بر همین اساس، از کم آبی بدن و سوء تغذیه جلوگیری می شود.