تستوسترون بازیگری کلیدی در سطوح انرژی مردان است. بر همین اساس، تغییرات هورمونی در مردان طی آندروپوز، از جمله کاهش سطوح تستوسترون، به افت سطوح انرژی منجر می شود.

اگر فکر می کنید تغییرات هورمونی تنها در بانوان رخ می دهند، باید در این زمینه تجدید نظر کنید. اصطلاح یائسگی به طور معمول با زنان مرتبط است، اما تغییرات هورمونی در مردان نیز با افزایش سن رخ می دهند.

تغییرات هورمونی در مردان؛ نشانه‌ها و مدیریت

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "نیو هلث ادوایزر"، فرآیندی که به نام آندروپوز شناخته می شود از دهه چهارم زندگی مردان آغاز می شود. این فرآیند تدریجی به ناباروری در مردان منجر نمی شود. با این وجود، سطوح هورمون تستوسترون افت می کند و به ایجاد تغییراتی در اندام های جنسی و میل جنسی منجر می شود.

تغییر هورمونی در مردان چگونه است؟

پیش از بلوغ، سطح تستوسترون در مردان به طور کلی پایین است. با آغاز دوران بلوغ، سطح تستوسترون روند افزایشی را دنبال می کند و این روند در طول بلوغ جنسی ادامه می یابد. تستوسترون توسعه عملکرد جنسی مردانه، رشد توده عضلانی، موی بدن، و همچنین تغییر در صدا را کنترل می کند.

تغییرات سطح تستوسترون

با افزایش سن مردان، تغییری چشمگیر در توانایی بدنی آنها در تولید DHEA، تستوسترون، و همچنین آندروژن های دیگر صورت می گیرد. این شرایط به کاهش سطوح تستوسترون در دهه چهارم زندگی و سال های پس از آن در مردان منجر می شود. حدود 20 درصد از مردان در دهه ششم زندگی خود و 50 درصد از مردان هشتاد ساله و پیرتر افت قابل ملاحظه در سطوح تستوسترون را تجربه می کنند. تستوسترون مهم‌ترین هورمون در ظرفیت جنسی مردان محسوب می شود و از این رو، کاهش سطح آن با افزایش سن اثر منفی بر فعالیت جنسی مردان دارد.

محدوده عادی سطح تستوسترون

به طور میانگین، سطوح تستوسترون در محدوده بین 2.7 و 17.3 نانوگرم در میلی لیتر برای مردانی که در بازه سنی 20 تا 49 سال قرار دارند و 2.1 تا 7.6 نانوگرم در میلی لیتر برای مردان 50 ساله و پیرتر قرار دارد. سطوح کمتر از 2.5 نانوگرم در میلی لیتر برای گروه نخست و 2.0 نانوگرم در میلی لیتر برای گروم دوم به عنوان سطوح پایین در نظر گرفته می شوند. اما افزون بر سن، سطوح پایین تستوسترون می تواند به واسطه عوامل دیگری مانند چاقی، دیابت، عفونت های جدی، بیماری های کبدی و کلیوی، اختلالات هورمونی دیگر، و عوارض جانبی برخی داروها شکل بگیرد.

تغییرات تعادل تستوسترون/استروژن

تعادل تستوسترون/استروژن (T/E) در سلامت هورمونی مردانه حیاتی است. برای مردی سالم نسبت تستوسترون:استروژن بالا خواهد بود. اگرچه تستوسترون هورمونی مردانه است، مقدار اندکی استروژن در مردان از تستوسترون تولید می شود. با افزایش سن و همراه با تغییرات هورمونی در مردان، نسبت تستوسترون:استروژن کاهش می یابد. آروماتاز، آنزیمی که عمدتا در سلول های چربی وجود دارد، تستوسترون را به استروژن تبدیل می کند. با افزایش سن، فعالیت آروماتاز افزایش می یابد و از این رو، مردان عضله بیشتری از دست می دهند و شاهد افزایش چربی بدن خود هستند.

با وقوع تغییرات هورمونی چه اتفاقی برای مردان رخ می دهد؟

کاهش میل جنسی

از آنجایی که هورمون تستوسترون مسئول حفظ فعالیت جنسی است، مردانی که آندروپوز را تجربه می کنند شاهد کاهش میل جنسی خود خواهند بود.

افسردگی

از آنجایی که تستوسترون در تنظیم خلق و خو نقش دارد، کاهش سطوح این هورمون در مردانی که آندروپوز را تجربه می کنند می تواند به افسردگی منجر شود.

انرژی کم

تستوسترون بازیگری کلیدی در سطوح انرژی مردان است. بر همین اساس، تغییرات هورمونی در مردان طی آندروپوز، از جمله کاهش سطوح تستوسترون، به افت سطوح انرژی منجر می شود. به خواب رفتن سریع پس از صرف یک وعده غذایی از جمله نشانه های انرژی کم در این افراد است.

بی خوابی

اگر فکر می کنید سطوح پایین انرژی همواره به خواب فراوان منجر می شود، الزاما چنین شرایط رخ نخواهد داد. سطوح پایین تستوسترون می تواند به انرژی کم و بی خوابی در مردان طی فرآیند آندروپوز منجر شود. یکی از عملکردهای تستوسترون در مردان تنظیم خواب است. از این رو، مردانی که آندروپوز را تجربه می کنند و سطوح تستوسترون آنها افت می کند، ممکن است با اختلال در خواب و بی خوابی مواجه شوند.

پوکی استخوان

از آنجایی که تستوسترون در حفظ تراکم استخوانی نقش دارد، آندروپوز می تواند به شکل گیری استخوان هایی شکننده‌تر منجر شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش یابد. مطالعات بسیاری پیوند مستقیم بین سطوح پایین تستوسترون و پوکی استخوان را نشان داده اند.

تجمع چربی شکمی

هنگامی که سطوح تستوسترون بالا است، تجمع چربی در قسمت شکم اندک است. با این وجود، به واسطه تغییرات هورمونی در مردان طی آندروپوز چربی بیشتری در این قسمت جمع می شود. چربی شکمی فضا برای تولید هر چه بیشتر آنزیم آروماتاز را فراهم می کند که تستوسترون را به استروژن تبدیل می کند. تغییر در تعادل تستوسترون/استروژن هرچه بیشتر سطح تستوسترون را کاهش می دهد و به تجمع چربی شکمی بیشتر منجر می شود. در نتیجه، چربی شکمی هم نتیجه و هم دلیل تستوسترون پایین است.

نشانه های بیشتر

افزون بر نشانه های بالا درباره تغییرات هورمونی در مردان از دیگر نشانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بزرگ شدن پستان ها

کاهش اعتماد به نفس و انگیزه

حافظه و تمرکز ضعیف

کاهش در نعوظ

عصبانیت و تحریک پذیری

خستگی و کاهش تحمل

کاهش اندازه و قدرت عضلانی

کاهش تعداد اسپرم

کاهش گلبول های قرمز خون

چکونگی مقابله با تغییرات هورمونی در مردان

با افزایش سن مردان، کاهش سطح تستوسترون اجتناب ناپذیر است. با این وجود، اگر با اختلالات جدی در زندگی خود مواجه شده اید به پزشک مراجعه کنید. وی انجام آزمایش خون برای بررسی سطوح تستوسترون را تجویز خواهد کرد.

تغییرات در سبک زندگی

مدیریت نشانه های سطوح پایین تستوسترون می تواند تا حد زیادی با پیروی از یک سبک زندگی سالم‌تر همراه باشد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ورزش منظم

رژیم غذایی سالم

مدیریت استرس

خواب کافی

این تغییرات سبک زندگی سالم برای همه مردان مفید خواهد بود.

دارو و درمان

افزون بر تغییرات سبک زندگی، اگر به افسردگی مبتلا شده اید، پزشک ممکن است داروها و درمان های ضد افسردگی را تجویز کند.

پزشک ممکن است هورمون درمانی (HRT) را تجویز کند. اما این موردی بحث برانگیز است. اگر به سرطان پروستات مبتلا باشید، این روش درمانی ممکن است موجب رشد سلول های سرطانی شود.