سنگ فرش‌ها فقط مختص خیابان نیستند. گاهی سلول‌های بدن نیز سنگ‌فرشی می‌شوند که نتیجه فعالیتشان بروز سرطان دهان است.

سالانه حدود یک میلیون نفر در دنیا به سرطان دهان مبتلا می‌شوند. مصرف ناس (نوعی مواد مخدر) باعث شده تا مردمان آسیای جنوب شرقی بویژه هندی‌ها و افغان‌ها بیش از سایر ملل با این سرطان درگیر باشند و البته ایرانی‌ها نیز رتبه دهم دارند.

کاهش سن مصرف دخانیات و مواد مخدر به 12 تا 14 سال در بین جوانان، نگرانی‌های جدی نسبت به ارتقای رتبه این بیماری در کشور به وجود آورده است.

زخم‌های دهان را‌‌ جدی بگیرید

دکتر سید‌علی‌اصغر شیرازی، جراح و متخصص گوش و حلق وبینی در باره دلایل بروز سرطان دهان و انواع آن می‌گوید: سرطان‌های دهان بخش‌های لب، لثه، ناحیه بوکال یا کنار لپ، کف دهان، سقف دهان، ناحیه لوزه‌ها و حلق (برخی این بخش را جزو بیماری‌های دهان نمی‌دانند، اما شاید بتوان به آن توجه کرد) را شامل می‌شود.

مصرف دخانیات، الکل زیاد، مواد مخدر و مشتقات آن، دندان خراب، نوشیدنی و غذاهای خیلی داغ از مهم‌ترین دلایل ابتلا به سرطان دهان، حلق و حتی مری عنوان شده است.‌ وی تأکید می‌کند: این بیماری براحتی قابل درمان است. در صورتی که در همان مراحل اولیه به پزشک مراجعه شود. در غیراین صورت از جمله سرطان‌هایی است که حتی با وجود کارهای درمانی، با مرگ و میر بالا و طول عمر پایین مواجه است.

دکتر شیرازی با بیان این که میزان شیوع این بیماری در کشور دقیقا مشخص نیست، می‌گوید: در مجموع 1 تا 3 درصد سرطان‌ها به دهان مربوط است. شایع‌‌ترین نوع پاتولوژیکی آن، حالت «سنگ فرشی» است که به ترتیب لب، زبان و سایر قسمت‌ها را درگیر می‌کند. در صورتی که زخم‌های ناحیه لب و زبان که گاهی به صورت تبخال یا حتی آفت بروز می‌کنند، بعد از گذشت سه تا چهار هفته خوب نشدند، فرد حتما باید به پزشک مراجعه کند و تست‌های اولیه را انجام دهد.

وی ادامه می‌دهد: ‌ این سرطان می‌تواند غدد لنفاوی گردن را درگیر کند و حتی امکان انتشار آن به سایر نقاط بدن وجود دارد. با توجه به این که نشانه‌های این سرطان قابل مشاهده است، فرد می‌تواند با اقدام به موقع، مانع بحرانی شدن بیماری شود.

20 تا 40 ساله‌هامراقب باشند

نکته تاسف‌برانگیزی است که هر 7 ثانیه یک نفر در دنیا و هر 10 دقیقه یک نفر در ایران بر اثر مصرف سیگار می‌میرد. پیش‌بینی می‌شود تا 10 سال آینده مرگ و میر ناشی از دخانیات به یک نفر در دو و نیم دقیقه برسد.

دکتر شیرازی با بیان این که 20 تا 40 ساله‌های خیلی زیادی داریم که به سرطان پیشرفته دهان مبتلا هستند، می‌گوید: 90 درصد افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند، منتظر ابتلا به یکی از این بیماری‌ها باشند. این افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و در مراحل پیشرفته متوجه ابتلا به این بیماری‌ها شوند. البته گاهی عوامل ژنتیک در بروز بیماری نقش دارند. نوعی بیماری ژنتیک وجود دارد که فرد دچار ضایعاتی در دهان و کولون می‌شود که کولون این افراد درآورده می‌شود، اما این بیماری نادر است.

چهره‌هایی بدون فک و لب

متاسفانه مبتلایان به سرطان دهان برای این که بتوانند مخاطرات ناشی از بیماری را رفع کنند، چاره‌ای جز پذیرش برداشته شدن بافت‌هایی از چهره خود را ندارند.

دکتر شیرازی با بیان این که خیلی وقت‌ها حتی در صورت ترمیم، ضایعه ناشی از جراحی برای همیشه در چهره فرد باقی می‌ماند، می‌گوید: جراحی دهان یک جراحی بسیار مشکل است و گاهی حتی مجبور به برداشتن لب، زبان، فک و چه بسا پاکسازی گردن می‌شویم تا تومور محدوده وسیع‌تری را آلوده نکند.

مشکلات لثه را‌ جدی بگیرید

یکی از توصیه‌های جدی پزشکان چکاپ‌های دوره‌ای دندان‌ها و انجام آزمایش خون به عنوان یکی از ساده‌‌ترین راه‌های پیشگیری و درمان به موقع در صورت وجود علایم اولیه بیماری است.

دکتر شیرازی در پاسخ به این پرسش که در صورت بروز زخم‌های مکرر و طولانی‌مدت در لثه، فرد به کدام متخصص مراجعه کند، می‌گوید: اول باید به دندانپزشک مراجعه شود و اگر موردی مشاهده شد، پزشک فرد را به متخصصان گوش و حلق و بینی ارجاع می‌دهد تا کارهای درمانی انجام شود.

تاثیر بزاق در بروز سرطان

دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی درباره نقش بزاق در محافظت از دهان، بلع و هضم غذا به جام‌جم می‌گوید: تغذیه نامناسب، مصرف کم میوه، سبزیجات و کم آبی در کاهش بزاق موثر هستند. با کمبود بزاق، بهداشت دهان و سیستم ایمنی بدن به هم می‌خورد و فرد مستعد ابتلا به بسیاری از عفونت‌ها و سرطان می‌شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران تأکید می‌کند: دندان‌های مصنوعی به واسطه تحریک شدید مخاط و دندان‌های فاسد نیز در صورت بی‌توجهی می‌توانند در بروز سرطان دهان موثر باشند.

خطرات مصرف ناس و تریاک

بررسی‌های دکتر رزم‌پا روی 261 نفر از بیماران بیمارستان‌های امام خمینی و امیراعلم نشان می‌دهد در کشور ما مصرف مواد مخدر، به خصوص تریاک و ناس در ابتلای افراد به سرطان دهان موثر است.

منبع: جام جم