کلیهها به عنوان تصفیهخانه بدن نقش حیاتی در حفظ سلامت اندامها و بدن ایفا میکنند، ولی عوامل مختلفی باعث میشود آنها وظیفه اصلی خود را انجام نداده و مشکلات کلیوی متعددی ایجاد شود.
در آمریکا بیش از 26 میلیون نفر با بیماری کلیوی زندگی میکنند که بسیاری از آنها از بیماری خود مطلع نیستند و بیماری آنها پنهان است. آمارها نشان میدهد بیش از 90 درصد افرادی که علائم نارسایی کلیوی دارند، از بیماری خود بیخبرند در صورتی که مراجعه به پزشک در صورت مشاهده برخی علائم و آگاهی از وضع بدنی یکی از راههای تسریع در روند درمان به شمار میرود.
نخستین نشانهای که افراد باید به آن توجه کنند، این است که فرد مبتلا بیش از حد معمول احساس خستگی میکند، انرژی کمی دارد و معمولا در تمرکز دچار مشکل است. کاهش شدید عملکرد کلیهها به دلیل بیماری کلیوی باعث تشکیل سموم و ناخالصیهای متعدد در خون میشود. این امر، خستگی مفرط و ضعف را در بدن فرد ایجاد و در نتیجه تمرکز را دشوار میکند. از عوارض دیگر بیماریهای کلیوی میتوان به کمخونی اشاره کرد که باعث بروز ضعف و خستگی میشود.
فردی که از بیماری کلیوی رنج میبرد، معمولا بسختی به خواب میرود. وقتی کلیهها سموم بدن را بدرستی فیلتر نکنند، سموم ایجاد شده به جای دفع و خروج از بدن از طریق ادرار در خون جمع میشود و در نهایت خوابیدن را برای فرد دشوار میکند. همچنین ارتباطی بین چاقی و بیماریهای مزمن کلیوی وجود دارد. وقفه تنفسی در خواب نیز در مبتلایان به بیماریهای کلیوی بسیار معمول است.
خشکی و احساس خارش در پوست از دیگر نشانههایی است که باید جدی گرفت. کلیههای سالم علاوه بر تصفیه خون کارهای مهمی برای بدن انجام میدهند. دفع مواد زائد و مایعات اضافی از بدن، ساخت گلبولهای قرمز خونی، محکم نگه داشتن استخوانها و کمک به حفظ مقدار کافی از مواد معدنی موجود در خون از عملکردهای حیاتی کلیههاست. خشکی و خارش پوست یکی از علائم کمبود مواد معدنی و بیماریهای استخوانی در بدن است که بیشتر با بیماریهای پیشرفته کلیوی در ارتباط است. این حالت زمانی بروز میکند که کلیهها قادر به حفظ تعادل میان مواد معدنی و مواد مغذی موجود در خون نباشد.
احساس دفع ادرار در فواصل نزدیک به هم یکی از شایعترین نشانههای بروز بیماریهای کلیوی به شمار میرود. اگر از تکرر ادرار بویژه شبها رنج میبرید و مجبور میشوید برای تخلیه ادرار از خواب بیدار شوید، متوجه باشید که این نشانه یکی از علائم قابل توجه ابتلا به بیماریهای کلیوی است.
همچنین مشاهده خون در ادرار نیز از نشانههای هشداردهنده به افراد مبتلاست. کلیههای سالم معمولا هنگام تصفیه مواد زائد از خون به منظور تولید ادرار، سلولهای خونی را در بدن حفظ میکنند. با وجود این، با آسیب دیدن کلیهها، سلولهای خونی از طریق ادرار دفع میشوند. علاوه بر این، مشاهده خون در ادرار ممکن است نشانه بروز برخی بیماریهای دیگر مانند انواع تومورها، سنگهای کلیوی و عفونت باشد.
دفع ادرار کفآلود از جمله نشانههای دیگر بیماری کلیوی به شمار میرود. در واقع وجود حبابهای فراوان در ادرار نشانه وجود پروتئین آلبومین در ادرار است که مشابه پروتئین موجود در تخممرغ است.
معمولا اطراف چشمهای افرادی که از بیماریهای کلیوی رنج میبرند، متورم و پف کرده است. پروتئین موجود در ادرار نشانه اولیه آسیب کلیوی است که نشان میدهد این عضو در عملکرد تصفیه دچار نقص شده و به پروتئین اجازه میدهد، وارد ادرار شود. پف و تورم اطراف چشم ممکن است به این دلیل باشد که کلیهها به جای حفظ پروتئین در بدن، باعث نشت آن به داخل ادرار میشوند. تورم قوزک و پاها نیز از دیگر علائم وجود بیماری کلیوی در برخی افراد است. کاهش عملکرد کلیهها میتواند باعث احتباس سدیم در بدن و در نتیجه تورم و التهاب پاها و قوزک شود. ایجاد تورم در اندامهای تحتانی همچنین ممکن است علامتی از احتمال بروز بیماریهای قلبی، بیماریهای کبدی و مشکلات مزمن وریدهای پا باشد، بنابراین مشاهده چنین حالتی و مراجعه سریع به پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است. مبتلایان به بیماریهای کلیوی معمولا دچار کاهش اشتها میشوند، ولی این علامت در بسیاری از بیماریها شایع است و تنها نمیتوان به این نشانه اکتفا کرد و باید بررسی و آزمایشهای دیگری انجام شود. کاهش اشتها یک علامت عمومی است، ولی تشکیل سموم ناشی از کاهش عملکردهای کلیهها یکی از علل ایجادکننده این حالت است.
انقباض عضلانی به دنبال بر هم خوردن تعادل الکترولیتها که به دنبال نقص در عملکرد کلیهها رخ میدهد، جزو مهمترین علائم بیماریهای کلیوی است. به عنوان مثال، میزان پایین کلسیم و کنترل ضعیف مقدار فسفر میتواند باعث بروز گرفتگیها و انقباضات عضلانی شود.
آگاهی نسبت به علائم گفته شده و مراجعه بموقع به پزشک معالج میتواند تاثیر بسزایی در تشخیص زودهنگام بیماریهای کلیوی داشته باشد.
منبع: جام جم