عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - از تانک ها تا هواپیماها و خودروها، ابزارها و تجهیزات نظامی طی تاریخ نقش مهمی در میدان های نبرد داشته اند. یک ابزار نظامی کارآمد می تواند تفاوت بین پیروزی یا شکست در یک جنگ را مشخص کند.
قدرت های نظامی جهان از این مساله آگاه هستند و بر همین اساس، مهندسان خود را موظف به طراحی و توسعه ماشین های جنگی قابل اعتماد و مرگبار می کنند. در شرایطی که برخی واحدهای نظامی سرعت و تحرک را در اولویت قرار می دهند، برخی دیگر بیشتر بر قدرت آتش و استحکام زره متمرکز هستند.
اگرچه برخی از این ماشین های نظامی انتظارات را برآورده نمی کنند، اما برخی دیگر به گزینه های نمادین و تغییر دهنده بازی در میدان جنگ تبدیل می شوند. در ادامه با برخی از تجهیزات نظامی آشنا می شویم که به نوعی تبدیل به نمادهای مهم در تقویم صنایع نظامی جهان شده اند، البته نمادهایی که بیشتر آنها عامل مرگ ها و نابودی های بسیاری نیز بوده اند!
ام4 شرمن (M4 Sherman) به عنوان جایگزینی برای تانک ام3 وارد خط تولید شد و به عنوان یکی از بهترین تانک های جنگ جهانی دوم شناخته می شود. این تانک اندازه متوسط پر استفاده‌ترین گزینه برای ارتش آمریکا و متحدان غربی آن بود.
ام4 شرمن نه تنها تانکی قابل اعتماد و تولید آن ارزان بود، بلکه چارچوبی برای تولید وسایل نقلیه نظامی دیگر مانند شکارچیان تانک و توپ های خودکششی فراهم کرد.
تانک ام4 به توپ 75 میلیمتری لوله کوتاه مجهز بود، توانایی حرکت با سرعت 47 کیلومتر بر ساعت را داشت و برد حرکتی آن 241 کیلومتر بود. این تانک می توانست خدمه ای 5 نفره را در خود جای دهد و از یک پیشرانه 425 اسب بخاری نیرو می گرفت.
اگرچه تانک ام4 شرمن یک وسیله نقلیه نظامی نمادین است، اما نقاط ضعفی نیز داشت. قدرت آتش این تانک کم و زره آن چندان ضخیم نبود. در اولویت قرار دادن تحرک و سرعت دلیل این نقاط ضعف بود.
در ماه نوامبر 1940 یعنی زمانی که جنگ جهانی دوم تازه آغاز شده بود، شرکت ویلیز اُورلند موتورز نمونه اولیه از یک خودرو چهار چرخ محرک را به ارتش آمریکا ارائه کرد. این نمونه اولیه که به نام ویلیز کواد (Willys Quad) شناخته می شد از پیشرانه شناخته شده چهار سیلندر گو-دویل (Go Devil) نیرو می گرفت. این پیشرانه توانایی تولید 60 اسب بخار نیرو و 105 پوند فوت گشتاور را داشت.
ویلیز کواد چارچوبی را برای سری سی‌جی، رنگلر و ویلیز ام‌بی ایجاد کرد. بین سال های 1942 تا 1945، شرکت ویلیز بیش از 300 هزار دستگاه از مدل ام‌بی تولید کرد که در بخش های مختلف ارتش آمریکا فوق العاده محبوب شدند.
افزون بر ارتش آمریکا، این وسایل نقلیه به تعداد زیاد در اختیار نیروهای متفقین قرار گرفت. اگرچه جیپ ویلیز سریع‌ترین یا قوی‌ترین وسیله نقلیه نظامی نبود، اما به واسطه توانایی های خود طرفداران زیادی پیدا کرد. این خودرو از استحکام و قدرت کافی برای عبور از زمین های ناهموار برخوردار بود و به اندازه کافی چابک بود تا در مناطق جنگی دوام بیاورد.
هاموی که به طور رسمی "خودرو چرخ‌دار چند منظوره با تحرک بالا" (High Mobility Multi-purpose Wheeled Vehicle) شناخته می شود، یک خودروی سبک وزن چهار چرخ محرک است. وظیفه اصلی آن انتقال نیرو و تجهیزات نظامی از مکانی به مکان دیگر است.
به رغم ظاهر حجیم، هاموی خودرویی تطبیق‌پذیر، با قابلیت تعمیر و نگهداری آسان و راحت است که می تواند همه جا برود. هاموی در پیکربرندی های مختلف عرضه شده است.
صرف نظر از پیکربندی های مختلف، هاموی از بستری یکسان استفاده می کند که به مکانیک ها اجازه می دهد به سرعت هر مشکلی را در نسخه های مختلف تعمیر کنند. افزون بر این، امکان جابجایی این خودرو به روش های مختلف مانند فرو انداختن از آسمان یا حمل در هواپیماهای ترابری وجود دارد.
هاموی از یک پیشرانه 6.2 لیتری هشت سیلندر خورجینی نیرو می گیرد که امکان دستیابی به بیشینه سرعت 113 کیلومتر بر ساعت را فراهم می کند.
مسراشمیت بی‌اف 109 یکی از نمادین‌ترین و پر تولیدترین وسایل نقلیه نظامی در تاریخ محسوب می شود. این هواپیما توسط آلمان در اواسط دهه 1930 توسعه یافت.
جنگنده مسراشمیت بی‌اف 109 هواپیمایی سبک، تک سرنشین، و تک پیشرانه بود که به یکی از ستون های لوفت‌وافه (نیروی هوایی آلمان نازی) تبدیل شد.
این هواپیما در ماموریت های مختلف در جبهه های شرقی و غربی جنگ جهانی دوم، نبرد بریتانیا و تهاجم به اروپا حضور داشت. مسراشمیت بی‌اف 109 کابوسی برای بیشتر هواپیماهای متفقین بود. این هواپیما به دو مسلسل در قسمت جلو بدنه مجهز بود و بعدا روی هر بال آن نیز یک مسلسل قرار گرفت.
تعداد کمی از جنگنده های پیشرانه پیستونی در جنگ جهانی دوم می توانند به پی-51 ماستنگ نزدیک شوند. این هواپیما توسط شرکت نورث امریکن اوییشن برای نیروی هوایی بریتانیا ساخته شد. پی-51 ماستنگ یک هواپیمای جنگنده تک پیشرانه و تک سرنشین بود.
پی-51 ماستنگ از پیشرانه خطی با خنک کننده مایع نیرو می گرفت که برد رزمی 1207 کیلومتر و بیشینه سرعت 627 کیلومتر بر ساعت را برای این هواپیما فراهم می کرد. این هواپیما با استفاده از مخازن سوخت بیرونی می توانست برد رزمی خود را دو برابر کند.
بعدها، پی-51 ماستنگ به پیشرانه رولزرویس مرلین مجهز شد و هرچه بیشتر از رقبای آلمانی خود پیشی گرفت. این هواپیما که توسط نیروهای بریتانیایی و آمریکایی مورد استفاده قرار می گرفت دارای مسلسل کالیبر 0.50 روی دماغه و چهار مسلسل کالیبر 0.30 روی بال های خود بود.
محبوب‌ترین نوع این هواپیما یعنی پی-51دی دارای بیشینه سرعت 708 کیلومتر بر ساعت، شش مسلسل 12.7 میلیمتری و قابلیت حمل 227 کیلوگرم بمب بود.
امروزه، مرسدس بنز جی-واگن بیشتر به عنوان یک خودرو شاسی بلند لوکس شناخته می شود، اما هیچ چیز لوکسی در مورد جی-واگن اصلی وجود نداشت. محمدرضا پهلوی، شاه سابق ایران، به دنبال خودرویی با قابلیت عبور از زمین های ناهموار بود و از آنجایی که یکی از سهامداران اصلی مرسدس بنز نیز بود، این خواسته را با این شرکت مطرح کرد. بر همین اساس، خودروساز آلمانی یکی از شناخته شده‌ترین و نمادین‌ترین خودروها در تاریخ اتوموبیل را معرفی کرد.
اگرچه با در نظر گرفتن کاربرد نظامی توسعه نیافته بود، اما نادیده گرفتن تطبیق‌پذیری و کارایی این خودرو در تنظیمات نظامی دشوار بود. مرسدس بنز جی-واگن خودرویی توانا در عبور از زمین های مختلف بود.
نوع دبلیو461 که عمدتا برای واحدهای نظامی طراحی شده بود، در دهه 90 معرفی شد. نیروهای نظامی نروژ، آرژانتین و دانمارک نخستین واحدهایی بودند که آن را در اختیار گرفتند. از آن زمان، این خودرو در نیروهای نظامی مختلف حضور داشته است.
هیچ فهرستی از وسایل نقلیه نظامی بدون لندروور کامل نمی شود. این وسیله نقلیه با الهام از جیپ ویلیز شکل گرفت و به عنوان یک خودرو چهار چرخ محرک از سال 1948 وارد خط تولید شد. در ابتدا، این خودرو به نام لندروور 90 و 110 شناخته می شد. مدل های نخست به پیشرانه ای 1.6 لیتری چهار سیلندر مجهز بودند و پس از آن، پیشرانه 2 لیتری به کار گرفته شد.
در نسل دوم، پیشرانه های دیزلی نیز برای لندروور دیفندر به کار گرفته شدند. نمونه های اولیه با آلومینیوم ساخته شدند که شهرت دوام و مقاومت در برابر خوردگی را برای دیفندر به همراه داشت. این خودرو به دلیل تطبیق‌پذیری خود مشهور است و می تواند در واحدهای مختلف نظامی به کار گرفته شود. از آمبولانس تا وسایل نقلیه آبی‌خاکی، لندروور دیفندر بارها توانایی های خود را ثابت کرده است.
لئوپارد 2 یک تانک آلمانی است که در دهه 1970 و به عنوان جایگزینی برای تانک لئوپارد 1 توسعه یافت. کشورهای مختلف از تانک 55 تنی لئوپارد 2 استفاده می کنند و امروزه به عنوان یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین تانک های جهان شناخته می شود.
تانک لئوپارد 2 به یک توپ 120 میلیمتری مجهز است، برد حرکتی آن 500 کیلومتر است و می تواند به بیشینه سرعت 68 کیلومتر بر ساعت دست یابد. این تانک به دو مسلسل 7.62 میلیمتری و سامانه زرهی پیشرفته مجهز است.
قدرت آتش تانک لئوپارد 2 به آن اجازه می دهد با دقت بالا در شب یا روز به اهداف خود حمله کند. این تانک از یک پیشرانه 12 سیلندر نیرو می گیرد که با آب خنک شده و توانایی تولید 1500 اسب بخار نیرو را دارد.
تانک ام1 آبرامز از سال 1980 مشغول به خدمت است. نام این تانک از نام ژنرال کریگتون آبرامز گرفته شده است. در ابتدا، این تانک به یک توپ 105 میلیمتری مجهز بود که بعدا با توپ پیشرفته‌تر 120 میلیمتری راین‌متال جایگزین شد.
از زمان آغاز به خدمت، تانک ام1 آبرامز بروزرسانی های مختلفی را دریافت کرده است و امروزه یکی از توانمندترین تانک های جهان محسوب می شود. قابلیت تحرک بالا، سامانه های محافظتی و قدرت آتش بالا از جمله ویژگی های این تانک هستند.
جدا از سلاح اصلی، ام1 آبرامز دارای دو مسلسل 7.62 میلیمتری و یک مسلسل کالیبر 0.50 است. تانک ام1 آبرامز در ماموریت های مختلف از جمله جنگ خلیج فارس، جنگ عراق، و جنگ افغانستان حضور داشته است.
هواپیمای ای6ام زیرو در سال 1940 توسط شرکت میتسوبیشی تولید شد و یکی از ستاره های جنگ جهانی دوم بود. این هواپیمای تک سرنشین و سبک وزن از مانورپذیری بالایی برخوردار بود. پیشرانه 14 سیلندر این هواپیما توانایی تولید 950 اسب بخار نیرو را داشت. میتسوبیشی زیرو توانایی پرواز با سرعت 563 کیلومتر بر ساعت را داشت و می توانست تا 33 هزار پا اوج بگیرد.
میتسوبیشی ای6ام زیرو به دو توپ 20 میلیمتری و دو مسلسل 7.7 میلیمتری مجهز بود. همچنین، این هواپیما توانایی حمل 60 کیلوگرم بمب را داشت.
افزون بر مخزن سوخت 591 لیتری، امکان استفاده از مخزن سوخت بیرونی 356 لیتری نیز وجود داشت. این به برد پروازی بیشتر میتسوبیشی ای6ام زیرو کمک می کرد که برای اسکورت هواپیمای بمب افکن و ماموریت های شناسایی دوربرد مفید بود.