عصرایران؛ رضا غبیشاوی - یکی از چالش های دنیای جدید، خبر جعلی است. با گسترش اینترنت به ویژه ابزارهای اینترنتی موبایلی، شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها و پدیده هایی چون شهروند خبرنگاری، امکان تولید و انتشار گسترده خبر جعلی بیش از پیش ممکن شده است. خبر جعلی می تواند از یک چالش به سمت بحران حرکت کند و از افراد عادی تا مسوولان و از مجموعه های کوچک تا بزرگ و حتی دولت ها و کشورها را درگیر خود کند و به فاجعه بیانجامد.
جوامع و دولت ها برای مقابله با خبر جعلی دست به اقدامات و ابتکارات مختلفی می زنند تا با این پدیده نوظهور رویارویی کنند.
ایران نیز از این داستان بی نصیب نمانده و یکی از تهدیدات علیه جامعه ایرانی، همین خبر جعلی است که در شرایط فعلی می تواند آسیب های شدید را به منافع و حقوق مردم وارد کند.
همزمان ایران یکی از کشورهایی است که با بیشترین و عجیب و غریب ترین فیلترهای اینترنتی روبه رو است. تقریبا همه شبکه های اجتماعی و پیام رسان های مهم و معمول جهان در کشورمان فیلتر هستند. این وضعیت ناخودآگاه و غیرمستقیم به تولید و گسترش خبر جعلی کمک می کند. اگر دولت ایران فیلتر شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها را بردارد همین اقدام گام مهمی در مقابله با تولید خبر جعلی و گسترش آن است.
اما چگونه:
وقتی شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها فیلتر می شوند به صورت خودکار امکان حضور دستگاه ها و سازمان ها و افراد تاثیرگذار بسیاری به لحاظ چارچوب های دولتی، ممنوع می شود یا غیررسمی منع می شوند.
در این شرایط و در غیاب اطلاع رسانی مستقیم سازمان ها و روابط عمومی های دولتی در شبکه های اجتماعی، فعالیت برای تولید و بازنشر خبرهای جعلی راحت تر می شود. همچنین امکان واکنش موثر نیز از روابط عمومی ها گرفته می شود.
ضمن اینکه به استثنای شماری از مسوولان رده بالا و چهره های معروف سیاسی، بسیاری از مسوولان در دیگر سطوح به ویژه در سطح استان ها و ... از فعالیت تاثیرگذار در شبکه های اجتماعی منع می شوند یا شرایط به گونه ای است که می تواند برای آنها دردسر ساز شود.
بعد از تحریر
همایش ملی سواد رسانه ای با موضوع "خبر جعلی" توسط وزارت فرهنگ، چهارشنبه گذشته در تهران برگزار شد. در این همایش شماری از اساتید، دانشجویان، پژوهشگران و علاقمندان حوزه ارتباطات و رسانه حضور داشتند اما بیش از هر چیز جای روزنامه نگاران، فعالان رسانه ای و روابط عمومی به شدت خالی بود.
برگزاری همایش سواد رسانه ای در شرایط فیلتر مهمترین پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی جهان در ایران هم در نوع خود بیانگر شرایط عجیب و غریب کشور است. در بخشی از دولت، فیلتر گسترده اعمال و در بخشی دیگر از دولت، همایش سواد رسانه ای برگزار می شود.