عصر ایران؛ مهرداد خدیر- تصویر نماز خواندن آقای ابراهیم رییسی رییس جمهوری در کاخ کرملین، بحث‌ها و نظرات مختلفی را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در پی داشته است. به کاربران هم محدود نمانده تا جایی که همسر ایشان خانم علم‌الهدی هم در این باره صحبت کرده و گفته‌اند: «مفهوم معنویت با این رفتار منعکس شد. نمازخواندن ایشان می گوید گفتمان دولت در حوزه معنویت چیست». امام جمعۀ قم نیز نماز خواندن در کاخ سفید را هم محتمل دانسته است. این آخری البته جالب‌تر است چون نماز در کرملین پس از دیدار بود.
به این بهانه چند نکته را می توان یادآور شد:
اول: کسانی که نماز خواندن یک رییس جمهوری (روحانی شیعه) در کاخ کرملین را پیروزی اسلام بر کفر و ماتریالیسم قلمداد می‌کنندتا همین دو سه روز پیش اصرار داشتند فدراسیون روسیه به رهبری پوتین با اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که فروپاشید و هر دو با روسیۀ تزاری متفاوت‌اند.
تأکیذ بر تفاوت به این خاطر تا بدانیم آن که به ایران جفا و پاره‌های تن ایران را در دورۀ فتح‌علی‌شاه قاجار (چه اسم بامسمایی!) جدا کرد روسیۀ تزاری بود، آن که دست به اشغال ایران در شهریور 1320 زد و برای آذربایجان ما خواب دیده بود و صدام حسین را در جنگ با ایران تسلیح می‌کرد و به فراماده باور نداشت هم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که 30 سال است فروپاشیده است. طرف اعتماد امروز ما اما فدراسیون روسیه است به رهبری جناب ولادیمیر پوتین که دوست ماست اگرچه زیر 7 قطعنامۀ تحریم ما را هم امضا کرده بود. با این حال دیگر ماتریالیست، کمونیست، سوسیالیست، انتر‌ناسیونالیست یا چند تا «ئیستِ» دیگر نیست. بلکه پیرو مسیحیت ارتودکس‌اند.
با این وصف کمونیست نیست که عده‌ای پنداشته‌اند بر کفر فایق آمده‌اند و صحنۀ اقامۀ نماز هم مربوط به یک روحانی شیعه و رییس جمهوری ایران است در حریم مسیحیت ارتدوکس نه کاخ کمونیست‌های خداناباور.
دوم: تصویر نشان نمی‌دهد در حضور پوتین یا یک مقام روس دیگر نماز می‌خوانند یا در گوشه‌ای برای عبادت و دعا خلوت کرده‌اند. اگر چنین بوده باشد و عکس‌العمل او را هم ببینیم جالب است. اما سید ابراهیم رییسی اولین رییس جمهوری روحانی ایران نیست که به مسکو رفته و طبعا اسلاف او هم در مسکو نماز خوانده‌اند. ضمن این که نماز محدود به دقایقی است حال آن که لباس رییسان جمهوری سابق و لاحِق و روحانی ایران از هاشمی رفسنجانی تا سید محمد خاتمی و حسن روحانی و ابراهیم رییسی نماد واضح‌تری است از روحانیت شیعه و به تعبیر همسر خانم رییسی «گفتمان معنویت». (آن قدر به روحانی بودن مقامات‌مان عادت کرده‌ایم که یادمان می‌رود لباس رییس جمهوری، خود نشان مذهبی است چه در علن نماز بخوانند چه در خفا).
سوم: به منتقدانی که این رفتار را خلاف عرف دیپلماتیک می‌دانند نیز باید یادآور شد رهبران سیاسی جهان از مزیت‌ها و ویژگی‌های خود استفاده میکنند و در این فقره روحانی بودن آقای رییسی رفتارهایی از این دست را برای طرف‌های خارجی قابل پذیرش می‌سازد.
مجید سعیدی عکاس ایرانی می‌گفت در یکی از سفرهای آقای خاتمی دربارۀ رژیم حقوقی دریای خزر که پوتین هم حضور داشت در پی ثبت عکسی بودم که رییس جمهوری ما جلوتر باشد. چون همیشه به گونه‌ای طراحی می‌شد که دیگران دنبال پوتین وارد یا خارج شوند. اما چون سوای مقام سیاسی حق تقدم را با یک روحانی می‌دانند تصویری تاریخی ثبت شد. آقای رییسی هم روحانی است و از این مزیت بهره برده و اگر احمدی‌نژاد غیر معمم این کار را کرده بود نزد خارجی‌ها شگفت‌آورتر بود.
چهارم: ضمن یادآوری ضرب المثل «خوش‌ترآن باشد که سرّ دل‌بران/گفته آید در حدیث دیگران» می‌توان این نکته را هم با خانم علم‌الهدی در میان گذاشت که هر مسلمان مقیدی - خاصه اگر روحانی باشد- طبعاً 17 رکعت نماز روزانه را به جا می آورد. اتفاقی که در اینجا رخ داده ثبت آن توسط دوربین و وجه متفاوت و متمایز هم مکان آن است: کاخ کرملین و نه مثل آقای احمدی‌نژاد حین افتتاح تونل رسالت.
پنجم: احتمال دارد حجم وسیع انتقادها از نزدیکی جمهوری اسلامی به روسیه و تصور نقض شعار «نه شرقی نه غربی» موجب این ابتکار یا پیشنهاد آن به رییس جمهوری شده باشد (نماز را البته در هر صورت به جا می‌آوردند).
منتقدین البته خدای ناکرده نگران بی‌دین شدن مقامات براثر مراوده با جناب پوتین و رفقا نیستند تا خاطرشان با نماز خواندن آسوده شده باشد بلکه چشم‌انداز توسعه را در روابط با روسیه نمی‌بینند یا توازن را ترجیح می‌دهند.
ششم: بحث بر سر نماز در کرملین یا آدامس جویدن پوتین (اگر واقعا در حال جویدن بوده باشد) ادامه خواهد یافت اما بعید است منتقدان با اصل نمازگزاردن یک روحانی شیعه که طبیعی‌ترین تصویر او همین قاب است مشکل داشته باشند. مشکل شان با کیفیت و نحوۀ چینش انتخابات اخیر است نه حتی از غیظ توسعۀ روابط با کشور قدرتمندی چون روسیه. کما این که دربارۀ احمدی‌نژاد پس از 88 بیشتر حساسیت وجود داشت تا قبل آن.
دست آخر ولو مکرر این که اگر این روسیه یک روسیۀ دیگر است و نه تزاری است نه کمونیستی، چرا جنبۀ مذهبی می‌دهند در حالی که جناب پوتین هم علی‌الظاهر مسیحی ارتدوکس است و اگر این کرملین همان کرملین است که از یاد خدا در هر شکل آن چه باور اسلامی و چه مسیحی و چه حتی در قالب هر «فراماده» غافل و منکر بودند چرا می‌گویند این روسیه، آن روسیۀ تاریخی نیست؟
مهمتر از همۀ نکات بالا اما این است که همسر ایشان این رفتار را نشانۀ گفتمان معنویت در دولت دانسته‌اند. منکر این سخن نیستیم اما کاش گفتمان معنویت در دولت با جلوه‌های دیگری هم خود را نشان دهد: از جمله تکرار رفتار معاون شهید پارلمانی وزیر کار در دولت شهید رجایی در سال 59 که خواستار کاهش حقوق خود از 17 هزار و 250 تومان به 6 هزار و 500 تومان شد.
عصر ایران عزیز ؛ اگر آقای رئیسی کشور را بد مدیریت کند دلیل بر این نمی شود که نمازش را هم اگر خواند ایراد بگیری ،
بوی حرص و بوی کذب و بوی آز
در سخن گفتن بیاید چون پیاز
دوست عزیز. نه گفته شده صحبت های همسرشان ایرادی دارد نه به نماز خواندن ایراد گرفته شده. گفته شده آقای رییس مثل قبلی ها روحانی است و نماز خواندن یک روحانی با لباس نشانۀ تعلق مذهبی مطلقا شگفت‌آور نیست و گفته شده برای گفتمان معنویت نشانه‌های دیگر هم ابراز شود مثل کاهش داوطلبانه یا بخشنامه‌ای حقوق مدیران. حتی در متن نیامده که کشور بد اداره شده. پول نفت باشد خرج می کنند و نباشد سراغ مردم می‌روند. واقعا از این نکته‌ها بوی آز و پیاز شنیدید؟
متاسفانه حقوق های نجومی ریشه در دولتهای قبل از آقای رئیسی دارد .. خودتان هم می دانید! چرا دولتهای قبلی با این امر مقابله نکردند ؟ چرا الان یادتان افتاده ؟
هشت سال در دولت قبلی سکوت کردید و هیچ نگفتید حالا زبان درآورده اید؟
بحث مقابله نیست. چون وقتی حقوق و مزایا پرداخت می‌شود قطعا قانونی است وگرنه امکان ندارد فیش حقوقی بدون رعایت موازین قانونی صادر شود.
در متن گفته شده اگر اصرار بر گفتمان معنویت است بهتر است به کاهش حقوق خود ابراز تمایل کنند چون بیشتر به عنوان گفتمان معنویت تلقی می‌شود.
همان طور که انتظار نداریم مربی بدن‌سازی بدن ناورزیده‌ای داشته باشد و اگر داشته باشد در مهارت او شک می‌کنیم یا اگر چشم‌پزشک از عینکِ ته‌استکانی استفاده کند توی ذوق بیمار می‌خورد از مدعیان گفتمان معنویت هم انتظار می‌رود به امور مادی کمتر توجه کنند و مثلا حقوق کمتری دریافت کنند یا حداقل نسبت معقولی بین دریافتی آنان و حداقل دستمزد برقرار باشد.
این نکتۀ بدیهی در دفاع از حقوق عامه است. نیاز به مقایسه هم نیست. هر چند لحن شما قابل قیاس با یک نفر نیست که به خود زحمت می‌دهد و به اسامی مختلف کامنت‌های توهین آمیز می‌گذارد و نمی دانیم چه پدر کشتگی با مرحوم شجریان دارد اگر چه بیشتر خود را خسته میکند. چون نظرات حاوی توهین منتشر نمی‌شود.
1. قطعا قبلی ها هم نماز می خوانده اند. نمی توانید بگویید که نمازشان در سفر قضا می شده
2. بحث نماز خواندن و حتی علنی یا مخفی یا در حضور یا غیاب پوتین هم نیست. بحث گفتمان معنویت است. جامعه ایران یکی از مادی ترین ترین و پول زده ترین جوامع دنیا شده به خاطر فاصله طبقاتی و فشار اقتصادی. پیشنهاد شده نمادهای دیگری هم برای گفتمان معنویت ارایه شود مثل کاهش حقوق مدیران مدعی معنویت.
3. اشاره شده که لباس آقای رییسی مثل روحانی و خاتمی و هاشمی با سیاست مداران متفاوت است و همین جلب توجه می کند و به حساب مذهب گذاشته می شود.
4. این یک متن سیاسی نیست. نگاه روزنامه نگارانه است. موضع اصلاح طلبان نیست. اتفاقا گسترش رابطه با روسیه خوب است اما متوازن تا امکان بازی با برگ ایران در معامله با غرب میسر نباشد.
کاملا درست و بجاست اگر بگوییم وزیر کار کمترین حقوق و بصورت قراردادی دریافت و کار کند تا درد قشر کارگر را داند باسپاس(این موقع است که هیچ کس کاندید وزارت نمی شود و تنها افرادی که واقعا دغه دغه خدمت دارند.)
چون جایی نخواندیم همسر ایشان دربارۀ گفتمان معنویت در دولت صحبت کنند. این یادداشت به بهانۀ اشاره به گفتمان معنویت در دولت است. مدعای دولت قبل گفتمان توسعه بود هر چند بعد از خروج آمریکا از برجام دغدغۀ نان و گوشت جایی برای گفتمان توسعه باقی نگذاشت. ضمن این که قصد مقایسه در میان نیست. حسن روحانی و ابراهیم رییسی هر دو روحانی شیعه و هر دو رییس جمهوری اسلامی ایران بودند و هستند.
طبعا در دلت مدعی توسعه هم هر رفتار مغایر با توسعه جای نقد داشت کما این که وزیر توسعه گرای او نتوانست ادامه دهد.
هر چیزی را به هم ربط نده
پاسخ نویسنده: نقد به نتیجه نیست. به پروسه است. پروسه ای که حتی رییس سه دورۀ مجلس شورای اسلامی را برنمی تابد که خود منتخب نمایندگانی بود که حاصل نظارت استصوابی بودند و دو نایب رییس مجلس و معاون اول رییس جمهوری را هم مجاز به کاندیداتوری ندانست. جالب این که تازگی ها رییس پلیس سابق راهور گفته نماینده ای علیه خودروسازها مدرک جمع کرده بود او را هم دوره بعد رد صلاحیت کردند.
اتفاقا دقیقا مرتبط بود. هر چه صاحب مقامی با طی فرایندی دموکراتیک تر به قدرت رسیده باشد اقوال و افعال او پذیرفتنی تر است و اگر غیر این باشد دربارۀ هر قول و فعل بحث در می گیرد.
آن طعنه به خاطر این بود که «فتح»ی در دورۀ فتح‌علی شاه قاجار رخ نداد و بیشتر از دست دادن بخش هایی از این سرزمین بود نه فتح و فتوح.
هر چند با نگاه واقع بینانه خدا را باید شاکر بود که روس‌ها به همان بسنده کردند و کل ایران را نبلعیدند چون واقعا این امکان را داشتند و شاید در آن موقعیت از فتح‌علی شاه هم کاری برنمی‌آمد و با شمشیر نمی‌شد به جنگ ادوات مدرن رفت.
دربارۀ لطف‌تان به نام خانوادگی نویسنده (که مطابق فرهنگ آنندراج به معنی خُلقِ خوب است) اگر بدخُلقی ببینید به سیاق طعنۀ بالا به فتح و فتح‌علی شاه می‌توانید بگویید چه اسم بامسمایی!
از این که دغدغه دارید و مطالب سیاسی و اجتماعی را دنبال می‌کنید و متن را خواندید و به ظرایف، توجه دارید سپاس‌گزاریم و این طعنه را هم به حساب محبت شما می‌گذاریم. ماهی به آب زنده است و روزنامه‌نگار و نویسنده به مخاطب.