عصرایران؛ سجاد بهزادی- در هفته کتاب به سر می بریم. باید بگویم در شرایط فعلی، هر کتابی نمی تواند بر زندگی امروز ما تاثیرگذار باشد اما در عین حال کتاب های خوب هم کم نیستند. ذائقه ما ایرانیان به هزار و یک دلیل، در مورد کتاب و کتاب خوانی تغییر کرده است و این اصلا نشانه خوبی نیست. هیچ ملتی جز با مطالعه و فهم بیشتر، از چالش های روزگار خود عبور نکرده است.
در این یادداشت، قصد نویسنده تحلیل این مسئله نیست و تنها به بهانه هفته کتاب، دوست دارم یک نویسنده و کتاب هایش را به صورت کوتاه برای خوانندگان فهیم عصرایران معرفی کنم.
من کتاب "نظریه های جباریت از افلاطون تا آرنت" اثر "راجر بوشه" را به شما معرفی می کنم.
اما چرا این کتاب:
دنیای پیرامون ما یک نوع جبر و تمامیت خواهی احاطه کرده است و در واقع ما در میان نیروهائی گرفتاریم که هرکدام در پی اعمال قدرت بر دیگری هستند.
به قول میشل فوکو، "قدرت و مناسبات آن در میان همه طبقات اجتماعی وجود دارد و به صورت شبکه ای گسترده تا اعماق جامعه پیش رفته است و همه ی افراد جامعه چه بالایی ها و چه پایینی ها؛ چه حاکمان و چه زیردستان، همگی در مسیر اعمال قدرتند."
نویسنده این کتاب، مسیرها و نیروهائی که به دنبال اعمال قدرت هستند را خوب می شناسد و در این اثر دریافت تازه ای برای شناخت این نیروها را به خواننده می دهد. افکار "هانا آرنت" یکی از جذاب ترین بخش های این کتاب است.
آرنت خود نویسنده ای زجر کشیده بود که در دوره ای از عمر خود، همه وقت و توجهش را صرف نوشتن "خاستگاه‌های توتالیتاریسم" کرد و این برای نوع بشر بسیار ارزشمند است.
"هانا آرنت" خود نیز کتابی دارد بنام "وضع بشر". او وقتی که شهروند ایالات متحده شد بسیار پرکار بود. هم می‌نوشت و هم درس می‌داد. کتاب های "وضع بشر"، "میان گذشته و آینده" و "انقلاب" ؛ در همین دوره توسط آرنت نوشته شد.
من از معرفی کتاب"راجر بوشه" می خواهم مخاطب را با افکار آرنت آشناتر کنم. کتاب های آرنت را برای خواننده امروز تاثیرگذار می بینم و خودم نیز این تجربه را دارم. در این کتاب ها همچنان به زندگی "عمل ورزانه" تاکید زیادی می شود. علیرغم همه خستگی ها و ناامیدی هایی که ما ایرانیان امروز از "وضعیت" داریم، آرنت اعتقاد دارد کامل‌ترین و سرشارترین زندگی واقعی انسانی "زندگی عمل‌ورزانه" است.
حوزه عمومی به قول هابرماس بهترین حوزه ای است که در آن فرد می تواند عامل به یک عمل باشد و "عمل ورزی" کند. ما باید همچنان حوزه عمومی را جدی بگیریم و کنش گر باشیم. حوزه عمومی همچنان قلمرو مناسبی برای "عمل ورزی" انسانی است و برای همین است که این حوزه همیشه چالش ها و دشمنان خاص خودش را دارد.
سیستم های دیکتاتوری، حوزه عمومی مخالفان و جبارهای خاص خودش را دارد که در کتاب "نظریه های جباریت"؛ پنجره جدیدی از آن برای مخاطب گشوده می شود.
میدانم که بیشتر ما شاید این روزها حال خوبی نداریم اما باز جز تقویت فهم خود و کنش گری در عرصه عمومی مگر راهی هست؟ بر این اساس به خوانندگان محترم عصرایران توصیه می کنم اول این کتاب را و سپس به بهانه این کتاب آثار آرنت را مطالعه کنند.
کتاب "نظریه‌های جباریت از افلاطون تا آرنت" نوشته‌ی "راجر بوشه" را "فریدون مجلسی" به فارسی برگردانده است و در توضیح پشت جلد این کتاب آمده است:
"جباریت، استبداد، تمامت‌خواهی، خودکامگی، جور و ستم سلاطین در طول تاریخ از مهم‌ترین دغدغه‌های فیلسوفان و نظریه‌پردازان سیاسی بوده است. حاصل نظریه‌ها و تحلیل‌های اندیشمندان از دوران کلاسیک تا سده‌های تاریک میانه، دوران روشنگری و اصلاحات مذهبی تا عصر تجدد، پدیدآوردن و تعمیم بخشیدن الگوهایی بوده است که در قالب آن حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی و امنیت شهروندان تضمین و از جباریت و خودکامگی پیشگیری شود." در این کتاب آراء و نظریات متفکران و نظریه‌پردازان سیاسی را با تاکید بر نظریه‌های جباریت می‌خوانید. این کتاب را انتشارات "مروارید" منتشر کرده و در اختیار مخاطبان قرار داده است