عصرایران ؛ رضا غبیشاوی – آیا بازگشت ترامپ به معنی بدشانسی پزشکیان است؟ حتما نه. چون سیاست عرصه اتفاقات عجیب و غریب و غیرعادی است.
سیاست، جاده صاف و بی خطری نیست که بتوان چشم بسته در آن راند که اگر چنین بود سیاست نام نمی گرفت و "بی پدر و مادر" توصیف نمی شد. سیاست چون جاده مستقیمی است که هر آن ممکن است بپیچد یا گاوی سراسیمه و بی مقدمه وارد آن شود و سیاستمدار را با واقعیتی جدید و شگفت آنگیز روبه رو سازد.
4 سال ریاست جمهوری پزشکیان مصادف با 4 سال ریاست ترامپ شده است. هر دو باهم آمده اند و باهم هم دوره خود را به پایان می رسانند. موفقیت یا شکست ریاست پزشکیان حالا به میزان زیادی به تصمیمات و رفتارهای دولت ترامپ وابسته است. چه دوست داشته باشیم چه دوست نداشته باشیم ترامپ یک متغیر تاثیرگذار جدی است.
شاهد زنده هم تجربه 8 سال ریاست جمهوری حسن روحانی است که به دو دوره قبل و بعد از ترامپ، تقسیم می شود. اقدامات ترامپ در خروج از برجام و اعمال تحریم های شدید و سختگیرانه، آن چنان شرایط را در ایران تغییر داد که به جرات می توان گفت دولت پیروز برجامی حسن روحانی در سال های 1392 تا 1397 را به دولتی شکست خورده تبدیل کرد. ترامپ با خروج امریکا از برجام، این توافق را از کارآیی انداخت و در داخل هم با فیلتر تلگرام، دو بال برجام – تلگرام دولت روحانی چیده شد. تحریم های شدید، حداکثری و سختگیرانه ترامپ علیه ایران، پاس گل برای مخالفان داخلی روحانی بود تا او را به شکست بکشانند.
ترامپ در دولت نخست، رفتارهای عجیب و غریب، کم نداشت و آسیب های زیادی را متوجه کشورها و سازمان های متعددی کرد. برخی کشورها هم با انعطاف پذیری، پیش بینی و به روزسازی، توانستند از پدیده ترامپ به سلامت عبور کنند و منافع کشور و مردم خود را حفظ کردند.
حکومت ها و دولت ها ، اساسا برای شرایط غیرعادی و استثنایی ایجاد شده اند. چیزی شبیه تاسیس آتش نشانی و اورژانس و بیمارستان و ... . مردم به دولت ها مالیات می دهند تا از جمله در برابر سیل و طوفان و بیماری ها در امان بمانند. دولت ها با همه منابع مالی و انسانی و سازمانی، وظیفه دارند از مردم در برابر حوادث پیش بینی نشده، غیرمترقبه و غیرعادی، حمایت کنند.
حوادث غیرمترقبه وغیرعادی تنها به حوادث طبیعی محدود نمی شود بلکه حوادث سیاسی غیرعادی را هم شامل می شود از جمله جنگ و شورش و حملات مسلحانه و کودتا و ... و البته پدیده هایی چون ترامپ.
در نتیجه ، بازگشت ترامپ ربطی به شانس و بدشانسی پزشکیان ندارد. بیشتر به ضعف طرف خودی باز می گردد. در حالی که در چند سال اخیر او قصد خود را برای شرکت در انتخابات و بازگشت به کاخ سفید اعلام کرده بود و روی کاغذ حداقل50 درصد شانس پیروزی داشت. یک بار قبلا هم او را تجربه کرده ایم.
بار نخست (سال 2017) هم که ترامپ پیروز انتخابات شد پدیده پیش بینی نشده ای نبود چرا که از چند سال قبل هم وارد کارزار انتخابات شده بود و وعده خروج از برجام را هم به صراحت تمام اعلام کرده بود اما در داخل، این تهدید بزرگ نادیده گرفته نشد.
ترامپ اکنون چهره‌ای شناخته شده است و قول داده آغازگر هیچ جنگی نباشد و بر خلاف دوره روحانی روابط ما با یکی از مهم ترین متحدان آمریکا در منطقه یعنی عربستان سعودی خصمانه نیست. بنا براین می تواند شانسی هم برای پزشکیان باشد خاصه اگر آتش جنگ را در غزه و اوکراین خاموش کند.
دولت پزشکیان می تواند با انعطاف پذیری، درک واقعیت های ایران، منطقه و جهان و با هدف حفاظت از منافع کشور و مردم و متحدان، تماس های مستقیم و غیرمستقیم را با ترامپ آغاز کند تا با کسب توافق برد - برد بر سر مسائل اختلافی از جمله تحریم ها و هسته ای، هم تهدید ترامپ را به فرصت تبدیل کند و هم مانع از آسیب پذیری ایران در این مرحله شود.
اتفاقات غیرعادی بخشی از عرصه سیاست و سیاست ورزی اند و ویژگی سیاستمداران و دولت ها در پیش بینی این اتفاقات و انعطاف پذیری لازم برای رویارویی متناسب با آنهاست.