فاجعه‌ ذوب یخ‌های قطبی در راه است

یخ دریای قطب جنوب برای دومین سال متوالی در آستانه کم‌ترین رکورد زمستانی قرار دارد، سال گذشته این یخ‌ها ۱.۶ مترمربع کمتر از میانگین بود و در حال حاضر حتی کمتر شده است.

منطقه قطب جنوب در ۲۰۲۳ دست‌خوش دگرگونی ناگهانی شد و پوشش یخی آن ظرف ۶ ماه متوالی کاهش چشمگیری را تجربه کرد. این یخ‌ها در زمستان حدود ۱.۶ میلیون کیلومتر مربع کمتر از میانگین بلندمدت خود بود. اکنون نیز برای دومین سال متوالی در آستانه رسیدن به پایین‌ترین سطح زمستانی خود قرار دارد و به کاهش نگران‌کننده خود ادامه می‌دهد.

به گزارش ایمنا، دانشمندان در برنامه مشارکت استرالیا در قطب جنوب اظهار کردند: آخرین داده‌ها نشان می‌دهد در هفتم سپتامبر ۲۰۲۴ میزان اقیانوس یخ‌زده کمتر از تاریخ مشابه در سال گذشته بود.

در حالی که رکورد زمستانی هنوز کامل نشده است و مشخص نیست که آیا وسعت یخ دریا برای فصل کمتر از سال گذشته خواهد بود یا خیر، دانشمندان اعلام کردند به احتمال قوی فاجعه‌ای در پیش است.

جو عامل اصلی تغییرپذیری منطقه‌ای در مقیاس‌های زمانی ماهانه و سالانه است و آنچه اکنون متفاوت دیده می‌شود، این است که دمای گرم‌تر اقیانوس جنوبی تأثیر جدی بر یخ دریا دارد. دو سال گذشته با دمای جهانی بیش از ۱.۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از دوران پیش از صنعتی شدن برای دوره‌های طولانی، گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده برای سیاره بوده است و این گرمای جهانی در حال حاضر در اقیانوس‌های اطراف قطب جنوب منعکس شده است.

شنبه گذشته یخ دریای اقیانوس جنوبی ۱۷ میلیون کیلومترمربع را پوشانده بود که کمتر از پایین‌ترین سطح قبلی یعنی ۱۷.۱ در سال گذشته بود، حال آنکه میانگین بلندمدت هفتم سپتامبر بر اساس داده‌های ماهواره‌ای ۱۸.۴ میلیون کیلومتر مربع است.

زمستان قطب جنوب به‌طور معمول از مارس شروع می‌شود و تا اکتبر ادامه دارد، بنابراین هنوز خیلی زود است که به‌طور قطعی نظر داد که آیا یخ دریا در زمستان به حداکثر سطح سالانه خود خواهد رسید یا خیر، اما کمتر بودن چشمگیر آن طی سال‌های متوالی مشهود و نگران‌کننده است.

در حالی که دانشمندان تازه شروع به درک تأثیر سطح پایین یخ دریا بر آب‌وهوا و اقلیم کرده بودند، مطالعات اخیر نشان داده است که این موضوع در افزایش حوادث باران تابستانی و روزهای خشک زمستانی در استرالیا نقش داشته است و گمان می‌رود فعل و انفعالات اقیانوس و جو ناشی از بین رفتن یخ‌های دریای قطب جنوب موجب ایجاد این تغییرات می‌شود.

ممکن است دهه‌ها طول بکشد تا یخ‌های قطب جنوب پس از رویداد سال گذشته بازیابی شوند و تا آن زمان تأثیر بلندمدت گرمایش جهانی مشخص خواهد شد، با این حال شواهد بیشتری وجود دارد که نشان می‌دهد میانگین بلندمدت پوشش یخی دریا به احتمال زیاد باز نمی‌گردد.

در حالی که از بین رفتن یخ دریا به‌طور مستقیم سطح آب‌های جهانی را تغییر نمی‌دهد، اما دانشمندان معتقدند که به‌ویژه در تابستان تأثیر غیرمستقیم بالقوه زیادی دارد، این امر سد محافظی را حذف می‌کند که سرعت از بین رفتن یخ‌های یخ‌بندان را از قاره کاهش می‌دهد و در تسریع گرم شدن اقیانوس‌ها نقش دارد.

مطالعات گذشته نشان داد که اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح فعلی ادامه پیدا کند، آب‌های ذوب‌شده ورقه‌های یخی این قاره می‌تواند گردش واژگونی اقیانوس جنوبی (یک جریان عمیق اقیانوسی) را تا سال ۲۰۵۰ به‌طور چشمگیری کاهش دهد. مطالعات بعدی نیز تخمین زد که این گردش بر الگوهای آب‌وهوای جهانی، دمای اقیانوس‌ها و سطوح مواد مغذی تأثیر می‌گذارد.