"سنوار" چرا و چگونه جایگزین هنیه شد؟

صابر گل عنبری

در اقدامی غیر منتظره، مجلس شورای حماس یحیی سنوار رئیس دفتر سیاسی آن در نوار غزه را به رئیس کل دفتر سیاسی این تشکیلات انتخاب کرد. البته غیر منتظره از آن جهت که یکی از مهم‌ترین ملاک‌ها برای انتخاب ریاست حماس امکان حضور آزاد و فعال به ویژه در محافل منطقه‌ای است؛ امری که با توجه به شرایط کنونی نوار غزه برای سنوار مهیا نیست و اسرائیل به شدت به دنبال ترور او است.

سنوار به علت شرایط امنیتی ویژه نوار غزه در این جنگ امکان حضور علنی بر روی زمین را ندارد و در کنار فرماندهان قسام در تونل‌های این منطقه جنگ را مدیریت می‌کند. از این رو فعلا در این شرایط جنگی قادر به تحرک آزاد نیست و بعید است پس از جنگ هم بتواند آزادانه در نوار غزه حضور علنی فعالی داشته باشد؛ این در حالی است که رهبری حماس مستلزم حضور علنی و آزادی تحرک چه در غزه چه در خارج آن است؛ مزیتی که سنوار فاقد آن است.

با این حال، این پرسش مطرح است که مجلس شورای حماس چرا او را به ریاست دفتر سیاسی انتخاب کرد؟
در وهله نخست می‌توان گفت که نوعی واکنش جمعی به ترور هنیه و ارسال این پیام است که این ترور تاثیری بر سیاست‌ها و مواضع این سازمان ندارد. از این جهت که او طراح اصلی حمله «طوفان الاقصی» بود که شاخه نظامی حماس در هفتم اکتبر اجرا کرد. به همین خاطر، انتخاب سنوار واجد پیام پیشگفته و دلالت‌ها و پیام‌های زیاد دیگری است.
احتمالا گفته شود که این انتخاب موجب سخت‌گیری بیشتر حماس در مذاکرات و مسائل دیگری خواهد شد، اما به نظر درست نیست، از این جهت که خود سنوار در مذاکرات کنونی هم حضور غیر مستقیم موثری داشته است و تقریبا با هدایت او پیش می‌رفت.

ظاهرا از چند روز قبل، همه اعضای مجلس شورای حماس به ویژه طیف خارج و نزدیک به خالد مشعل به اجماع، سنوار را برای تصدی ریاست آن پیشنهاد کرده و منتظر موافقت خود او بودند و این امر به علت شرایط پیچیده امنیتی نوار غزه و رساندن و دریافت این پیام چند روز طول کشیده تا بالاخره امروز موافقت او به دست ریاست مجلس شورای حماس مقیم در خارج از فلسطین رسیده است.

ناگفته نماند که مکانیسم انتخاب رئیس دفتر سیاسی حماس به این شکل است که کسی خود را نامزد این پست نمی‌کند، بلکه از طرف اعضای مجلس شورای آن که حکم پارلمان را دارد، کاندید می‌شود و هر کسی که بیشترین آرای اعضای مجلس را کسب کند، انتخاب می‌شود. گفته می‌شود که همه اعضا اجماعا سنوار را پیشنهاد کرده‌اند. همین اجماع در میانه این جنگ و آن هم در وضعیت دشوار حماس که همه اعضا در یک جغرافیای واحد زندگی نمی‌کنند، واجد دلالت‌ مهم دیگری است.

با توجه به وضعیت امنیتی خاص سنوار، مسئولیت اصلی او بر دوش معاون او خواهد بود که در خارج از نوار غزه انتخاب خواهد شد و عملا او حماس را در محافل منطقه‌ای و بین‌المللی نمایندگی و رهبری خواهد کرد.

منبع: نگاه دیگر