ترس از صدا یا فونوفوبیا چه علت هایی دارد و چگونه قابل درمان است ؟

ترس از صدا یا صدا هراسی که با نام فونوفوبیا شناخته می شود، نوعی اختلال اضطرابی به شمار می رود که می تواند فرد را دچار اضطراب و تنش عصبی کند. این فوبیا در بین کودکان شایع است، اما ممکن است بزرگسالان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. افراد مبتلا به این اختلال بیشتر اوقات از رفتن به فعالیت های پر سر و صدا مانند مهمانی ها یا جشنواره ها خودداری می کنند. به منظور آشنایی بیشتر با علل، علائم و درمان ترس از صدای بلند تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

فونوفوبیا چیست؟

فونو فوبیا نوعی اختلال اضطراب است که با ترس شدید از صداها یا صداهای بلند مشخص می شود. این اختلال می تواند باعث شود که افراد اضطراب شدید، حملات پانیک و تمایل شدید برای اجتناب از موقعیت هایی با صداهای بلند یا ناگهانی را تجربه کنند. فوبیای صدای بلند اغلب به تجربیات بد قبلی با صدای بلند مرتبط است و هیچ ارتباطی با مشکلات شنوایی ندارد. این اختلال در کودکان، به ویژه در افراد مبتلا به اوتیسم، نیز دیده می شود.

تفاوت صدا هراسی (فونوفوبیا) با صدا بیزاری (میسوفونیا)

همان طور که اشاره شد، ترس از صدا یا فونوفوبیا با ایجاد اضطراب و تنش های عصبی به هنگام شنیدن صدای بلند ی انگهانی رخ می دهد. در حالی که صدا بیزاری یا میسوفونیا می تواند هر صدایی باشد که لزوماً بلند، تند یا جدی نباشد که باعث آزار فرد می شود. اذیت شدن از صدای غذا خوردن، صدای آدامس جویدن دیگران، صدای نفس کشیدن، صدای در، صدای تایپ کردن و صداهای تکرارشونده از جمله مواردی است که در افراد مبتلا به میسوفونیا باعث آزار می شود.

تفاوت صدا هراسی (فونوفوبیا) با عدم تحمل صدا (هایپراکوزیس)

هایپراکوزیس (hyperacusis) که به نام عدم تحمل صدا یا پر شنوایی شناخته می شود، با ترس از صدای بلند یا فونوفوبیا متفاوت است. هایپراکوزیس نوعی اختلال شنوایی است که تحمل صدا و حساسیت صدا در افراد را بالا می برد. در حقیقت این بیماری بر نحوه درک صدا تاثیر می گذارد، به طوری که فرد صداهای کم یا متوسط را بلند احساس می کند.

اگر چه افراد مبتلا به هایپراکوزیس می توانند دچار فونوفوبیا و میسوفونیا شوند، اما همچنان این بیماری با این فوبیاها متفاوت است. روش های درمانی مورد استفاده در صدا هراسی ممکن است در درمان پر شنوایی موثر باشد، اما برای درمان این بیماری باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه شود.

علائم ترس از صدای بلند (فونوفوبیا)

ماهیت علائم فونوفوبیا از فردی به فرد دیگر متفاوت است، زیرا افرادی هستند که از صداهای خاصی که در بروز فوبیا نقش داشته است، مانند رعد و برق، می ترسند، در حالی که دیگران از همه صداهای بلند ناگهانی و سایر علائم می ترسند. به طور کلی، مهمترین علائم ترس از صدا عبارتند از:

• ترس از صداهای بلند یا صداهای خاص
• اضطراب و وحشت در پاسخ به صداهای بلند
• اجتناب از محیط های بلند یا صداهای تحریک کننده
• ضربان قلب سریع و افزایش تنفس در هنگام قرار گرفتن در معرض صدا
• هوشیاری بیش از حد نسبت به محرک های بالقوه صدای بلند
• ناراحتی یا درد فیزیکی در پاسخ به صداهای بلند
• اختلالات خواب و مشکل در تمرکز به دلیل فونوفوبیا
• افزایش واکنش مبهوت کننده و تحریک پذیری هنگام قرار گرفتن در معرض صداهای بلند

علائم فونوفوبیا در کودکان نیز با نشانه هایی مانند پوشاندن گوش هنگام شنیدن صدا، گریه شدید، عصبانیت ناگهانی یا امتناع از بیرون رفتن به مکان های پرصدا را مشخص می شود.

علت ترسیدن با کوچکترین صدا (فونوفوبیا)

هنوز علت دقیق آن مشخص نیست، اما ژن ها و تجربیاتی که فرد از سر گذرانده است در بروز صدا هراسی نقش دارند. اگر یکی از اعضای خانواده به نوعی از فوبیا یا اختلال اضطراب مبتلا باشد، ممکن است، شانس ابتلا به ترس از صدای بلند را افزایش دهد.

فونوفوبیا ممکن است در نتیجه یک خاطره دردناک مرتبط در دوران کودکی یا زندگی ایجاد شود، به عنوان مثال شنیدن صدای رعد و برق به طور ناگهانی در سنین پایین، یا صدای شلیک اسلحه، یا صداهای جیغ زدن. در موقعیت های جنگی، همه این تجربیات ممکن است تأثیر تکان دهنده ای بر روان فرد داشته باشند که باعث می شود او از این صداها یا همه صداهای بلند فوبیا داشته باشد.

البته برخی از روانپزشکان صدا هراسی را با سایر بیماری های روانی مانند اختلالات اضطرابی، اختلال وسواس فکری-اجباری یا اسکیزوفرنی مرتبط می دانند.

عوارض فونوفوبیا

عوارض فونوفوبیا می تواند شامل ایجاد سایر فوبیاها و اختلالات اضطرابی باشد که می تواند زندگی روزمره فرد را تا حد قابل توجهی مختل کند.

اختلالات اضطرابی: صدا هراسی می تواند به ایجاد یا بدتر شدن اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس یا اختلال اضطراب اجتماعی کمک کند.
افسردگی: افراد مبتلا به فونوفوبیا ممکن است علائم افسردگی از جمله غم و اندوه مداوم، از دست دادن علاقه و احساس ناامیدی را تجربه کنند.
اختلالات خواب: اختلال ترس از صدای بلند می تواند الگوهای خواب را مختل کند و منجر به مشکلات در به خواب رفتن، ماندن در خواب یا تجربه خواب با کیفیت پایین شود.
انزوای اجتماعی: افراد مبتلا به فونوفوبیا ممکن است از موقعیت های اجتماعی یا مکان های عمومی با صداهای بلند دوری کنند، که منجر به انزوا و کاهش تعاملات اجتماعی می شود.
اختلال در کیفیت زندگی: صدا هراسی می تواند به طور قابل توجهی بر فعالیت های زندگی روزمره مانند کار، روابط و سرگرمی ها تأثیر بگذارد و منجر به کاهش کیفیت کلی زندگی شود.
افزایش خطر سایر فوبیاها: فونوفوبیا می تواند احتمال ایجاد فوبیای خاص دیگر را افزایش دهد، زیرا افراد ممکن است صداها یا موقعیت های خاصی را با ترس و اجتناب مرتبط کنند.
میگرن مزمن: اختلال صدا هراسی معمولاً با میگرن همراه است. افراد مبتلا به فونوفوبیا ممکن است میگرن های مکرر و شدیدتری را تجربه کنند که توسط صداهای بلند یا ناگهانی ایجاد می شود.

تشخیص فونوفوبیا

در صورتی توسط روانشناس تشخیص داده می شود که علائم در فرد ایجاد شود و حداقل ۶ ماه طول بکشد. همچنین، این علائم باید زندگی اجتماعی او را تحت تاثیر قرار دهد، به طوری که او از سرگرمی یا فعالیت های اجتماعی پر سرو صدا اجتناب می کند.

درمان ترس از صدای بلند

روان درمانی برای فونوفوبیا وجود دارد، اما ممکن است هر فرد به روشی متفاوت از دیگری نیاز داشته باشد. بنابراین چندین نوع درمان امتحان شده و درمان مناسب انتخاب می شود. مهمترین روش های درمان ترس از صداهای بلند عبارتند از:

درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای شناسایی و به چالش کشیدن افکار و باورهای منفی مرتبط با فونوفوبیا
مواجهه درمانی برای قرار دادن تدریجی و ایمن فرد در معرض صداهای ترسناک
تکنیک های آرام سازی، مانند تنفس عمیق یا آرام سازی پیشرونده عضلانی، برای مدیریت اضطراب در هنگام قرار گرفتن در معرض صدا
دارودرمانی مانند داروهای ضد اضطراب یا بتا بلوکرها، برای کمک به کاهش علائم اضطراب
آموزش و مدیریت روانی در مورد فونوفوبیا برای افزایش درک و راهبردهای مقابله ای
تکنیک های مبتنی بر ذهن آگاهی برای ترویج پذیرش و کاهش پریشانی مربوط به صداها

کلام آخر

صدا هراسی یا فونوفوبیا، یک ترس از صداهای بلند است که منجر به ناراحتی قابل توجه و بروز رفتارهای اجتنابی می شود. گزینه های درمانی شامل درمان هایی مانند CBT و مواجهه درمانی، همراه با دارو در برخی موارد، تکنیک های مدیریت و إهن آگاهی برای کمک به افراد برای غلبه بر ترس و بهبود کیفیت زندگی است.

منبع : دکتر علیرضا جباری

تماشاخانه

سقوط سقف فرودگاه هند یک کشته بر جای گذاشت (فیلم)

ساختمان‌هایی که روی سر مردم خراب می‌شوند/ ببینید چطور با ساخت‌وسازهای خطرناک جان مردم را به خطر انداخته‌اند/ در هر شهر کجا نباید خانه بخرید؟ (فیلم)

فیلم های دیگر